Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.007346
">
<
pb
pagenum
="
514
"
xlink:href
="
016/01/163.jpg
"/>
edunt abſque diſcrimine ſimiles buffonibus,
<
lb
/>
& ſola ſpecie horribiles, & ob ſimilitudi
<
lb
/>
nem etiam periculoſas: adeò vſus in omnibus
<
lb
/>
plurimùm poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.007347
">Sed tamen nihil mirum
<
lb
/>
e locuſtis panem fieri: ſiccæ enim in farinam
<
lb
/>
commodè tranſeunt, & leuem habent ſub
<
lb
/>
ſtantiam, & pinguæ continent humidum:
<
lb
/>
hoc enim declaratum eſt commune eſſe om
<
lb
/>
nibus animalibus: igitur ſi molantur, pin
<
lb
/>
ſentúrque ac decoquantur, panem optimum
<
lb
/>
efficere poterunt. </
s
>
<
s
id
="
s.007348
">Optimum dico, non ſim
<
lb
/>
pliciter, ſed illis regionibus, hominibúſque
<
lb
/>
agreſtibus ac feris, quibus nihil boni eſt.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1063
"/>
<
lb
/>
Seruatur enim humidum pingue, ſiccato à
<
lb
/>
ſole aqueo: nec mirum, nam eſt humidi ge
<
lb
/>
nus, quod etiam ab igne
<
expan
abbr
="
tutũ
">tutum</
expan
>
eſt, nec ardet:
<
lb
/>
aliter calchantum exuſtum oleum non mit
<
lb
/>
teret, mittit tamen, quia humidum id ſub
<
lb
/>
ſtantiæ coniunctum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.007349
">Cùm enim later
<
lb
/>
ferreus ardet, ſi prorſus humidum eius totum
<
lb
/>
arderet, extinctum non eſſe ferrum, ſed ci
<
lb
/>
nis. </
s
>
<
s
id
="
s.007350
">Eſt igitur olei genus quoddam, & pin
<
lb
/>
gue humidum, quod non facilè ardet. </
s
>
<
s
id
="
s.007351
">Tale
<
lb
/>
autem metallicorum ſolidorum, vt ferri, au
<
lb
/>
ri, calchanthi, argenti viui.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1064
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.007352
">
<
margin.target
id
="
marg1061
"/>
Locuſtæ, &
<
lb
/>
earum
<
expan
abbr
="
dãna
">danna</
expan
>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.007353
">
<
margin.target
id
="
marg1062
"/>
Locuſte cibi
<
lb
/>
loco ſunt
<
lb
/>
Afris.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.007354
">
<
margin.target
id
="
marg1063
"/>
Humidum
<
lb
/>
pingue
<
expan
abbr
="
quoddã
">quod
<
lb
/>
dam</
expan
>
, quod non
<
lb
/>
ardet.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.007355
">
<
margin.target
id
="
marg1064
"/>
Locuſtæ, for
<
lb
/>
micæ, papi
<
lb
/>
liones cur
<
lb
/>
oua gignant,
<
lb
/>
non tamen
<
lb
/>
apes.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.007356
">Verùm cur hæc
<
emph
type
="
italics
"/>
(
<
emph.end
type
="
italics
"/>
etiamſi quædam mino
<
lb
/>
ra ſint apibus) formicæ ſcilicet, papiliones,
<
lb
/>
locuſtæ oua gignunt, apes non poſſunt? </
s
>
<
s
id
="
s.007357
">Cau
<
lb
/>
ſa eſt, quòd cùm pariunt, non volant, ſed for
<
lb
/>
mam retinent erucæ, aureliæve, aut cum
<
lb
/>
his commoriuntur, vt bombyces ac locuſtæ:
<
lb
/>
nam oua in tam paruis animalibus volatui
<
lb
/>
impedimento erant: igitur cùm apes præ
<
lb
/>
ſtaret ob egregiam vtilitatem viuaces eſſe,
<
lb
/>
in ſeptimum enim aut etiam octauum an
<
lb
/>
num earum vita producitur, oua parere im
<
lb
/>
poſſibile fuit. </
s
>
<
s
id
="
s.007358
">Necſolùm tam minuta, ſed
<
lb
/>
& maiora animalia è putredine, imò omnia
<
lb
/>
credendum eſt originem ducere, cùm iam
<
lb
/>
de muribus conſtet, & prſces in aquis re
<
lb
/>
centibus ſpontè generentur. </
s
>
<
s
id
="
s.007359
">Cum enim (vt
<
lb
/>
dixi) putredo præceſſerit, pingue ſeparatur à
<
lb
/>
cinere, calórque confeſtim animam infun
<
lb
/>
dit illi materiæ aptam. </
s
>
<
s
id
="
s.007360
">Vnde fit vt animalia
<
lb
/>
omnia, quæ è putri generantur materia, vt
<
lb
/>
blattæ, vermes,
<
foreign
lang
="
grc
">ὄνοι</
foreign
>
dolores vbique natos ſi
<
lb
/>
quid aliud finiant: ſunt enim è calidiſſima,
<
arrow.to.target
n
="
marg1065
"/>
<
lb
/>
humidiſſimáque materia. </
s
>
<
s
id
="
s.007361
">Ob id canthari
<
lb
/>
des ſi id non faciunt, nihil mirum, ex ouis
<
lb
/>
enim generantur. </
s
>
<
s
id
="
s.007362
">Attamen & ipſis vires
<
lb
/>
aliæ pro his adſunt: menſura enim mediocri
<
lb
/>
tentiginem, & erectionem veretri faciunt
<
lb
/>
maximam: maiore excoriant veſicam, & ſan
<
lb
/>
guinis mictum faciunt: maiore adhuc inſa
<
lb
/>
nos reddunt. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.007363
">
<
margin.target
id
="
marg1065
"/>
Animalia
<
lb
/>
omnia è pu
<
lb
/>
tri materia
<
lb
/>
genita cur
<
lb
/>
finiant dolo
<
lb
/>
res.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.007364
">Cantharida
<
lb
/>
rum varia
<
lb
/>
vis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.007365
">Cicendulæ.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.007366
">Eadem ratione Cicendulæ, lampytis
<
lb
/>
apud Græcos, quas Italia mittit muſcarum
<
lb
/>
magnitudine, exiliores tantò, quantò lon
<
lb
/>
giores, æſtiuis noctibus volantes ac mican
<
lb
/>
tes, pedes habentes ſenos, alas duriores muſ
<
lb
/>
cis, è crabronum enim genere ſunt, viſcera
<
lb
/>
candidiſſima, exteriore cute polita, adeóque
<
lb
/>
dum viuit ſplendente: vt in tenebris literas
<
lb
/>
nonnunquam velut candela ardente adiutus
<
lb
/>
legerem, ex eruca in crabrones, aut quod
<
lb
/>
vero ſimilius eſt, è crabronibus in erucas
<
lb
/>
tranſeunt. </
s
>
<
s
id
="
s.007367
">Quandoquidem eruca maior eſt
<
lb
/>
crabrone, minúſque lucet, velut tunc ſenio
<
lb
/>
conſecta: túncque verò ſimile eſt, oua, non
<
lb
/>
cum volat, parere.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.007368
">Docet nos animantium genus hoc, li
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1066
"/>
<
lb
/>
quorum fieri poſſe, qui reluceat in tenebris:
<
lb
/>
fit autem putreſcentibus his, quæ cando
<
lb
/>
rem, lucem ac perſpicuitatem ſummam ha
<
lb
/>
bent. </
s
>
<
s
id
="
s.007369
">Fieri poſſe non dubito: è quibus &
<
lb
/>
quomodo, adhuc mihi incertum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.007370
">Ratio
<
lb
/>
à pulmone marino tamen ſumenda eſt: hic
<
lb
/>
enim lignis illitus facit vt nocte ſplendeant
<
lb
/>
facum inſtar. </
s
>
<
s
id
="
s.007371
">Cauſa igitur humidum pin
<
lb
/>
gue, quod nitere facit, & vis luminis in eo
<
lb
/>
contenta. </
s
>
<
s
id
="
s.007372
">Quæ enim nitent, & non diu ab
<
lb
/>
actione caloris cœleſtis receſſerunt, nocte
<
lb
/>
ſplendent. </
s
>
<
s
id
="
s.007373
">Talium igitur ratio hæc erit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.007374
">Vnde quercus cortices, & quæcunque hu
<
lb
/>
midum pingue, & ſolidum putredine acqui
<
lb
/>
runt nocte ipſa velut ignis putrefacta lu
<
lb
/>
cent. </
s
>
<
s
id
="
s.007375
">Non ſecus ac marcida ligna, & aga
<
lb
/>
ricus: candida enim ſunt vehementer &
<
lb
/>
ſicca. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.007376
">
<
margin.target
id
="
marg1066
"/>
Aqua quæ
<
lb
/>
in tenebris
<
lb
/>
ſplendorem
<
lb
/>
afferat.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.007377
">Pulmo mari
<
lb
/>
nus nocte
<
lb
/>
ſplendens.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.007378
">Cicendula maius miraculum præſtat Co
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1067
"/>
<
lb
/>
coyum: animal hoc mittit Hiſpana noui or
<
lb
/>
bis inſula, è ſcarabeorum genere haud obſ
<
lb
/>
curè: magnitudo qualis ſcarabeis noſtris,
<
lb
/>
quos ceruiuos à ceruorum longitudine vo
<
lb
/>
camus. </
s
>
<
s
id
="
s.007379
">Volat non minus quàm
<
expan
abbr
="
Cicẽdula
">Cicendula</
expan
>
, lu
<
lb
/>
cetque corpore, ſed oculis multò magis,
<
lb
/>
adeò vt candelam referat, ſunt enim præ
<
lb
/>
grandes pro corporis magnitudine atque
<
lb
/>
prominentes: legitur, ſcribitur, Indi quo
<
lb
/>
que eo ſolo lumine conuiuia agere ſolebant,
<
lb
/>
adeò magnam, & claram lucem in ſe con
<
lb
/>
tinent, nec in hoc maius miraculum licet,
<
lb
/>
vel inuenire, vel deſiderare. </
s
>
<
s
id
="
s.007380
">Extinguitur ſen
<
lb
/>
ſim illorum marceſcente vita, vt cum illa
<
lb
/>
etiam lumen pereat totum, adeò vis hæc vi
<
lb
/>
tali animæ coniungitur: remanet tamen li
<
lb
/>
quor ille qui reſplendebat in oculis ac ven
<
lb
/>
tre: quo peruncti, ſeu quòd luminis aliquid
<
lb
/>
adhuc retineat, ſeu quòd calore ſuo cutem
<
lb
/>
accendat, cutem ipſam velut prunam reddit
<
lb
/>
adeò rubicundam ac ſplendidam.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1068
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.007381
">
<
margin.target
id
="
marg1067
"/>
Cocoyum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.007382
">
<
margin.target
id
="
marg1068
"/>
Pyrauſta in
<
lb
/>
igne viuens.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.007383
">Vermes pi
<
lb
/>
loſi in niue.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.007384
">Mirabilis eſt & generatio pyrauſtæ, vt
<
lb
/>
lumen cicendulæ: nam pyrauſtam inter ignes
<
lb
/>
Cypri, qui ſunt in fornacibus viuere, retulit
<
lb
/>
Ariſtoteles: vt etiam de vermibus rubris,
<
lb
/>
piloſiſque in niuibus prodidit. </
s
>
<
s
id
="
s.007385
">Pyrauſtam in
<
lb
/>
igne generari, vel alibi genitam in illis du
<
lb
/>
cere vitam, quod veriſimilius eſt, & credere
<
lb
/>
oportet, quoniam ignis nihil poteſt gene
<
lb
/>
rare. </
s
>
<
s
id
="
s.007386
">Ex recrementis igitur in imo ignis, &
<
lb
/>
niuium generantur: vtque vermes ſunt ca
<
lb
/>
lidiſſimi, & ob id frigoris tanti patientes,
<
lb
/>
ita pyrauſta frigidiſſima. </
s
>
<
s
id
="
s.007387
">E putredine igitur
<
lb
/>
humidi ſolidiſſimi metallorum generatur
<
lb
/>
pyrauſta, in ignis vicina parte, vt non cor
<
lb
/>
rumpatur humidum ab igne, nec procul na
<
lb
/>
ta cum adulta fuerit ignis ſit impatiens. </
s
>
<
s
id
="
s.007388
">Eo
<
lb
/>
dem quoque modo in niue vermes gene
<
lb
/>
rantur, collectis vaporibus quibuſdam cali
<
lb
/>
dis, qui à frigore concluſi putrefaciunt, re
<
lb
/>
liquum humidi ſecum coacti. </
s
>
<
s
id
="
s.007389
">Atque eo mo
<
lb
/>
do fit talium generatio, qui quum in ſum
<
lb
/>
mo frigore geniti ſint, in eodem quoque
<
lb
/>
ſeruari nihil mirum, quum tamen nullum
<
lb
/>
frigus aliquid generet. </
s
>
<
s
id
="
s.007390
">Nece enim magis in
<
lb
/>
ſummo frigore quicquam poteſt generari,
<
lb
/>
vt viuis aut glaciei, quàm in igne. </
s
>
<
s
id
="
s.007391
">A tempe
<
lb
/>
rato igitur calore cuncta generari neceſſe eſt:
<
lb
/>
ſed non omnibus idem eſt temperamentum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.007392
">Referunt autem in Armeniæ montibus præ-</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>