Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
61
61 (9)
62
62 (10)
63
63 (11)
64
64 (12)
65
65 (13)
66
66 (14)
67
67 (15)
68
68 (16)
69
69 (17)
70
70 (18)
< >
page |< < (111) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="111" file="0163" n="163" rhead="PARS SECUNDA."/>
            priore plano, ſed retineat ab iis duobus diſtantiam priorem,
              <lb/>
            mutari utique debet, ut facili negotio demonſtrari poteſt.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">239. </s>
            <s xml:space="preserve">Quin immo in ipſa ellipſi conſiderari poſſunt puncta qua-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0163-01" xlink:href="note-0163-01a" xml:space="preserve">Alia ratio ſy-
                <lb/>
              ſtematis pun-
                <lb/>
              ctorum quatuor
                <lb/>
              in eodem pla-
                <lb/>
              no cum idea
                <lb/>
              virgæ rigidæ,
                <lb/>
              & flexilis: ſy-
                <lb/>
              ſtema eorun-
                <lb/>
              dem formæ py-
                <lb/>
              ramidalis: or-
                <lb/>
              dines varii par-
                <lb/>
              ticularum py-
                <lb/>
              ramidalium.</note>
            tuor, duo in focis, & </s>
            <s xml:space="preserve">alia duo hinc, & </s>
            <s xml:space="preserve">inde a vertice axis con-
              <lb/>
            jugati in ea diſtantia a ſe invicem, ut vi mutua repulſiva ſibi
              <lb/>
            invicem elidant vim, qua juxta præcedentem Theoriam urgen-
              <lb/>
            tur in ipſum verticem; </s>
            <s xml:space="preserve">quo quidem pacto rectangulum quod-
              <lb/>
            dam terminabunt, ut exhibet fig. </s>
            <s xml:space="preserve">35, in punctis A,B,C,D.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Atque inde ſi ſupra angulos quadratæ baſis aſſurgant ſeries ejuſ-
              <lb/>
            modi punctorum exhibentium ſeries continuas rectangulorum,
              <lb/>
            habebitur quædam adhuc magis præciſa idea virgæ ſolidæ, in qua
              <lb/>
            ſi baſis ima inclinetur; </s>
            <s xml:space="preserve">ſtatim omnia ſuperiora puncta movebun-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0163-02" xlink:href="note-0163-02a" xml:space="preserve">Fig. 35.</note>
            tur in latus, ut rectangulorum illorum poſitionem retineant, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            celeritas converſionis erit major, vel minor, prout major fuerit,
              <lb/>
            vel minor vis illa in latus, quæ ubi fuerit aliquanto languidior,
              <lb/>
            multo ſerius progredietur vertex, quam fundum, & </s>
            <s xml:space="preserve">inflectetur vir-
              <lb/>
            ga, quæ inflexio in omni virgarum genere apparet adhuc multo
              <lb/>
            magis manifeſta, ſi celeritas converſionis fuerit ingens. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed ex-
              <lb/>
            tra idem planum poſſunt quatuor puncta collocari ita, ut poſi-
              <lb/>
            tionem ſuam validiſſime tueantur, etiam ope unicæ diſtantiæ
              <lb/>
            limitis unici ſatis validi. </s>
            <s xml:space="preserve">Poteſt enim fieri pyramis regularis,
              <lb/>
            cujus latera ſingula triangularia habeant ejuſmodi diſtantiam.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Tum ea pyramis conſtituet particulam quandam ſuæ figuræ tena-
              <lb/>
            ciſſimam, quæ in puncta, vel pyramides ejuſmodi aliquanto re-
              <lb/>
            motiores ita poterit agere, ut ejus puncta reſpectivum ſitum ni-
              <lb/>
            hil ad ſenſum mutent. </s>
            <s xml:space="preserve">Ex quatuor ejuſmodi particulis in aliam
              <lb/>
            majorem pyramidem diſpoſitis fieri poterit particula ſecundi or-
              <lb/>
            dinis aliquanto minus figuræ tenax ob majorem diſtantiam par-
              <lb/>
            ticularum primi eam componentium, qua fit, ut vires in eaſ-
              <lb/>
            dem ab externis punctis impreſſæ multo magis inæquales inter ſe
              <lb/>
            ſint, quam fuerint in punctis conſtituentibus particulas ordinis
              <lb/>
            primi; </s>
            <s xml:space="preserve">ac eodem pacto ex his ſecundi ordinis particulis fieri
              <lb/>
            poſſunt particulæ ordinis tertii adhuc minus tenaces figuræ ſuæ,
              <lb/>
            atque ita porro, donec ad eas deventum ſit multo majores,
              <lb/>
            ſed adhuc multo magis mobiles, atque variabiles, ex quibus
              <lb/>
            pendent chemicæ operationes, & </s>
            <s xml:space="preserve">ex quibus hæc ipſa craſſiora
              <lb/>
            corpora componuntur, ubi id ipſum accideret, quod Newtonus
              <lb/>
            in poſtrema Opticæ quæſtione propoſuit de particulis ſuis pri-
              <lb/>
            migeniis, & </s>
            <s xml:space="preserve">elementaribus, alias diverſorum ordinum particulas
              <lb/>
            efformantibus. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed de particularibus hiſce ſyſtematis determi-
              <lb/>
            nati punctorum numeri jam ſatis, ac ad maſſas potius generali-
              <lb/>
            ter conſiderandas faciemus gradum.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">240. </s>
            <s xml:space="preserve">In maſſis primum nobis ſe offerunt conſiderandæ elegan-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0163-03" xlink:href="note-0163-03a" xml:space="preserve">Tranſitus ad
                <lb/>
              maſſas: quid
                <lb/>
              centrum gravi-
                <lb/>
              tatis: theore-
                <lb/>
              mata hic de eo
                <lb/>
              demonſtranda,</note>
            tiſſimæ ſane, ac & </s>
            <s xml:space="preserve">fœcundiſſimæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">utiliſſimæ proprietates cen-
              <lb/>
            tri gravitatis, quæ quidem e noſtra Theoria ſponte propemodum
              <lb/>
            fluunt, aut ſaltem ejus ope evidentiſſime demonſtrantur. </s>
            <s xml:space="preserve">Porro
              <lb/>
            centrum gravitatis a gravium æquilibrio nomen accepit ſuum, a
              <lb/>
            quo etiam ejus conſideratio ortum duxit; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed id quidem a </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>