Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
121
121 (69)
122
122 (70)
123
123 (71)
124
124 (72)
125
125 (73)
126
126 (74)
127
127 (75)
128
128 (76)
129
129 (77)
130
130 (78)
< >
page |< < (112) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="112" file="0164" n="164" rhead="THEORIÆ"/>
            tate non pendet, ſed ad maſſam potius pertinet. </s>
            <s xml:space="preserve">Quamobrem
              <lb/>
            ejus definitionem proferam ab ipſa gravitate nihil omnino pen-
              <lb/>
            dentem, quanquam & </s>
            <s xml:space="preserve">nomen retinebo, & </s>
            <s xml:space="preserve">innuam, unde ori-
              <lb/>
            ginem duxerit; </s>
            <s xml:space="preserve">tum demonſtrabo accuratiſſime, in quavis maſ-
              <lb/>
            ſa haberi aliquod gravitatis centrum, idque unicum, quod qui-
              <lb/>
            dem paſſim omittere ſolent, & </s>
            <s xml:space="preserve">perperam; </s>
            <s xml:space="preserve">deinde ad ejus pro-
              <lb/>
            prietatem præcipuam exponendam gradum faciam, demonſtran-
              <lb/>
            do celeberrimum theorema a Newtono propoſitum, centrum
              <lb/>
            gravitatis commune maſſarum, ſive mihi punctorum quotcun-
              <lb/>
            que, & </s>
            <s xml:space="preserve">utcunque diſpoſitorum, quorum ſingula moveantur ſola
              <lb/>
            inertiæ vi motibus quibuſcunque, qui in ſingulis punctis uni-
              <lb/>
            formes ſint, in diverſis utcunque diverſi, vel quieſcere, vel mo-
              <lb/>
            veri uniformiter in directum: </s>
            <s xml:space="preserve">tum vero mutuas actiones quaſ-
              <lb/>
            cunque inter puncta quælibet, vel omnia ſimul, nihil omnino
              <lb/>
            turbare centri communis gravitatis ftatum quieſcendi, vel mo-
              <lb/>
            vendi uniformiter in directum, unde nobis & </s>
            <s xml:space="preserve">actionis, ac reactio-
              <lb/>
            nis æqualitas in maſſis quibuſque, & </s>
            <s xml:space="preserve">principia colliſiones corpo-
              <lb/>
            rum definientia, & </s>
            <s xml:space="preserve">alia plurima ſponte provenient. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed aggre-
              <lb/>
            diamur rem ipſam.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">241. </s>
            <s xml:space="preserve">Centrum igitur commune gravitatis punctorum quot-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0164-01" xlink:href="note-0164-01a" xml:space="preserve">Definitio cen-
                <lb/>
              tri gravitatis
                <lb/>
              non pendens ab
                <lb/>
              idea gravitatis:
                <lb/>
              ejus congruen-
                <lb/>
              tia cum idea
                <lb/>
              communi.</note>
            cunque, & </s>
            <s xml:space="preserve">utcunque diſpoſitorum, appellabo id punctum, per
              <lb/>
            quod ſi ducatur planum quodcunque; </s>
            <s xml:space="preserve">ſumma diſtantiarum per-
              <lb/>
            pendicularium ab eo plano punctorum omnium jacentium ex al-
              <lb/>
            tera ejuſdem parte, æquetur ſummæ diſtantiarum ex altera. </s>
            <s xml:space="preserve">Id
              <lb/>
            quidem extenditur ad quaſcunque, & </s>
            <s xml:space="preserve">quotcunque maſſas; </s>
            <s xml:space="preserve">nam
              <lb/>
            eorum ſingulæ punctis utique conſtant, & </s>
            <s xml:space="preserve">omnes ſimul ſunt quæ-
              <lb/>
            dam punctorum diverſorum congeries. </s>
            <s xml:space="preserve">Nomen traxit ab æquili-
              <lb/>
            brio gravium, & </s>
            <s xml:space="preserve">natura vectis, de quibus agemus infra: </s>
            <s xml:space="preserve">ex iis
              <lb/>
            habetur illud, ſingula pondera ita connexa per virgas inflexiles,
              <lb/>
            ut moveri non poſſint, niſi motu circa aliquem horizontalem
              <lb/>
            axem, exerere ad converſionem vim proportionalem ſibi, & </s>
            <s xml:space="preserve">di-
              <lb/>
            ſtantiæ perpendiculari a plano verticali ducto per axem ipſum;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">unde fit, ut ubi ejuſmodi vires, vel, ut ea vocant, momenta vi-
              <lb/>
            rium hinc, & </s>
            <s xml:space="preserve">inde æqualia fuerint, habeatur æquilibrium. </s>
            <s xml:space="preserve">Por-
              <lb/>
            ro ipſa pondera in noſtris gravibus, in quibus gravitatem con-
              <lb/>
            cipimus, ac etiam ad ſenſum experimur, proportionalem in ſin-
              <lb/>
            gulis quantitati materiæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">agentem directionibus inter ſe pa-
              <lb/>
            rallelis, proportionalia ſunt maſſis, adeoque punctorum eas con-
              <lb/>
            ſtituentium numero; </s>
            <s xml:space="preserve">quam ob rem idem eſt, ea pondera in di-
              <lb/>
            ſtantias ducere, ac aſſumere ſummam omnium diſtantiarum o-
              <lb/>
            mnium punctorum ab eodem plano. </s>
            <s xml:space="preserve">Quod ſi igitur reſpectu
              <lb/>
            aggregati cujuſcunque punctorum materiæ quotcunque, & </s>
            <s xml:space="preserve">quo-
              <lb/>
            modocunque diſpoſitorum ſit aliquod punctum ſpatii ejuſmodi,
              <lb/>
            ut, ducto per ipſum quovis plano, ſumma diſtantiarum ab illo
              <lb/>
            punctorum jacentium ex parte altera æquetur ſummæ diſtantia-
              <lb/>
            rum jacentium ex altera; </s>
            <s xml:space="preserve">concipiantur autem ſingula ea pun-
              <lb/>
            cta animata viribus æqualibus, & </s>
            <s xml:space="preserve">parallelis, cujuſmodi ſunt vi-
              <lb/>
            res, quas in noſtris gravibus concipimus; </s>
            <s xml:space="preserve">illud utique </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>