Blancanus, Josephus, Sphaera mvndi, sev cosmographia demonstratiua , ac facile methodo tradita : in qua totius Mundi fabrica, vna cum nouis, Tychonis, Kepleri, Galilaei, aliorumq' ; Astronomorum adinuentis continentur ; Accessere I. Breuis introductio ad geographiam. II. Apparatus ad mathematicarum studium. III. Echometria, idest Geometrica tractatio de Echo. IV. Nouum instrumentum ad Horologia

Page concordance

< >
Scan Original
161 134
162 135
163 136
164 137
165 138
166 139
167 140
168 141
169 142
170 143
171 144
172 145
173 146
174 147
175 148
176 149
177 150
178 151
179 152
180 153
181 154
182 155
183 156
184 157
185 158
186 159
187 160
188 161
189 162
190 163
< >
page |< < (138) of 300 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div282" type="section" level="1" n="193">
          <pb o="138" file="0160" n="165" rhead="De Mundi Fabrica,"/>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div283" type="section" level="1" n="194">
          <head xml:id="echoid-head208" style="it" xml:space="preserve">Illuminatie
            <unsure/>
          , & Vmbra Veneris. Cap. II.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s12784" xml:space="preserve">IInter admiranda, quæ nuper ope Teleſcopij cælitus innotuerunt, illud ſane pulcherrimũ de Veneris illu-
              <lb/>
            minatione; </s>
            <s xml:id="echoid-s12785" xml:space="preserve">qua non vnicam in cælo Lunam, ſed duas in cælo Lunas rimatus, atque miratus eſt mundus:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s12786" xml:space="preserve">illuminatur enim à Sole, ita vt modo falcata, modo ſemiplena, modo plena lumine conſpiciatur, non aliter ac
              <lb/>
            Luna, quamuis alio @rdine; </s>
            <s xml:id="echoid-s12787" xml:space="preserve">quæ illuminationum ſeries, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12788" xml:space="preserve">modus in apoſita figura clarior euadet. </s>
            <s xml:id="echoid-s12789" xml:space="preserve">in qua ocu-
              <lb/>
            lus noſter aſpiciens haſce illuminationes ſit vbi O, Sol ſit vbi S. </s>
            <s xml:id="echoid-s12790" xml:space="preserve">gyruſ-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0160-01" xlink:href="fig-0160-01a" number="96">
                <image file="0160-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0160-01"/>
              </figure>
            que Solis proprius ſit X S Y. </s>
            <s xml:id="echoid-s12791" xml:space="preserve">Epicyclus ſiue gyrus Veneris circa Solem,
              <lb/>
            ſit quem vides; </s>
            <s xml:id="echoid-s12792" xml:space="preserve">in cuius varijs locis depicta eſt Veneris ſphæra, eodem
              <lb/>
            modo ſemper illuminata; </s>
            <s xml:id="echoid-s12793" xml:space="preserve">verum non eodem modo ſe oculo in O, ſito
              <lb/>
            apparens. </s>
            <s xml:id="echoid-s12794" xml:space="preserve">duæ lineæ O X. </s>
            <s xml:id="echoid-s12795" xml:space="preserve">O Y. </s>
            <s xml:id="echoid-s12796" xml:space="preserve">tangentes epicyclum diſtant à linea
              <lb/>
            O S A. </s>
            <s xml:id="echoid-s12797" xml:space="preserve">ipſum bifariam ſecante, hinc inde per gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s12798" xml:space="preserve">48. </s>
            <s xml:id="echoid-s12799" xml:space="preserve">ideſt, arcus S X,
              <lb/>
            S Y. </s>
            <s xml:id="echoid-s12800" xml:space="preserve">ſunt gra. </s>
            <s xml:id="echoid-s12801" xml:space="preserve">48. </s>
            <s xml:id="echoid-s12802" xml:space="preserve">ſinguli, iuxta maximam Veneris à Sole digreſſionem.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s12803" xml:space="preserve">quando igitur Venus incipit eſſe Veſpertinus Heſperus, quando ſcili-
              <lb/>
            cet poſt Solis occaſum primo apparet, tunc per Teleſcopium viſa, rotun
              <lb/>
            da ſeu plena apparet, quia eſt in B. </s>
            <s xml:id="echoid-s12804" xml:space="preserve">in quo ſitu totam ſui illuminationem
              <lb/>
            oculo in O. </s>
            <s xml:id="echoid-s12805" xml:space="preserve">ſito. </s>
            <s xml:id="echoid-s12806" xml:space="preserve">videndam obuertit. </s>
            <s xml:id="echoid-s12807" xml:space="preserve">poſtea recedens à Sole rotundita-
              <lb/>
            tem paulatim amittit, quia deſcendit ad C. </s>
            <s xml:id="echoid-s12808" xml:space="preserve">vbi amplius tota illuminatio
              <lb/>
            ab oculo videri nequit, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12809" xml:space="preserve">propterea gibboſa apparet. </s>
            <s xml:id="echoid-s12810" xml:space="preserve">deinde dimidia
              <lb/>
            ſeu ſemiplena apparet, quoniam ad D. </s>
            <s xml:id="echoid-s12811" xml:space="preserve">deuoluta eſt, vbi dimidiam ſui
              <lb/>
            illuminationem oculo exhibet. </s>
            <s xml:id="echoid-s12812" xml:space="preserve">dehinc in E. </s>
            <s xml:id="echoid-s12813" xml:space="preserve">delapſa corniculata cerni-
              <lb/>
            tur, quia oculus O. </s>
            <s xml:id="echoid-s12814" xml:space="preserve">paruam illuminationis partem, eamque falcatam vi-
              <lb/>
            dere poteſt, ſicuti etiam in Luna explicatum eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s12815" xml:space="preserve">In A. </s>
            <s xml:id="echoid-s12816" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s12817" xml:space="preserve">F. </s>
            <s xml:id="echoid-s12818" xml:space="preserve">videri ne-
              <lb/>
            quit ob nimium Solis fulgorem, eaſdem apparentias alterum epicycli
              <lb/>
            ſemicirculum ingrediens, vbi ex Heſpero euaſit Lucifer, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12819" xml:space="preserve">manè præ-
              <lb/>
            fulget, reſtituit; </s>
            <s xml:id="echoid-s12820" xml:space="preserve">ſed inuerſo ordine, nam in G. </s>
            <s xml:id="echoid-s12821" xml:space="preserve">corniculata, in H. </s>
            <s xml:id="echoid-s12822" xml:space="preserve">dimi-
              <lb/>
            diaca, in I. </s>
            <s xml:id="echoid-s12823" xml:space="preserve">gibboſa, in K. </s>
            <s xml:id="echoid-s12824" xml:space="preserve">plena conſpicitur: </s>
            <s xml:id="echoid-s12825" xml:space="preserve">vt conſideranti patere poteſt; </s>
            <s xml:id="echoid-s12826" xml:space="preserve">oculus enim videt eam ſolam par-
              <lb/>
            tem illuminationis, quæ continetur literis e r p. </s>
            <s xml:id="echoid-s12827" xml:space="preserve">quæ falcata apparet, quia eſt in ſuperficie ſphærica, eamq; </s>
            <s xml:id="echoid-s12828" xml:space="preserve">
              <lb/>
            præcingit. </s>
            <s xml:id="echoid-s12829" xml:space="preserve">quæ omnia ſaluantur perfectè, ſi dicamus Venerem circa Solem circumcurſare, vt in figura oſten-
              <lb/>
            ditur. </s>
            <s xml:id="echoid-s12830" xml:space="preserve">Idem hac iucunda experientia confirmari, ac ritè percipi poteſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s12831" xml:space="preserve">Cape ſphæram aliquam terſam, eam-
              <lb/>
            que circa lumen aliquod paulatim circunducas, ita vt oculus tuus extra gyrum ſit, gyrus porrò hic debet eſſe
              <lb/>
            in plano imaginario per oculum tuum tranſeunte. </s>
            <s xml:id="echoid-s12832" xml:space="preserve">in hac igitur ſphæræ gyratione iucundè contemplaberis
              <lb/>
            has omnes Veneris illuminationes: </s>
            <s xml:id="echoid-s12833" xml:space="preserve">hoc eodem modo Mercurium illuminari exiſtimo. </s>
            <s xml:id="echoid-s12834" xml:space="preserve">Hac Veneris illumi-
              <lb/>
            natione ſic proſpecta @ſatisfacere poſſumus cuidam quæſtioni, quæ priores Aſtronomos vrgebat; </s>
            <s xml:id="echoid-s12835" xml:space="preserve">cur nimi-
              <lb/>
            rum Vcnus quando circa ima epicycli verſatur, nobiſque propior eſt, minor appareat, quam cum ſublimior
              <lb/>
            fertur, contrarium enim accidere deberet, quæ enim propria ſunt, maiora videntur. </s>
            <s xml:id="echoid-s12836" xml:space="preserve">Reſpondemus igitur
              <lb/>
            ideo minorem videri, quia non tota videtur, ſed minor eius pars illuminata, vti modo explicatum eſt; </s>
            <s xml:id="echoid-s12837" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s12838" xml:space="preserve">ap-
              <lb/>
            paret inſpicientibus etiam per Teleſcopium. </s>
            <s xml:id="echoid-s12839" xml:space="preserve">quod ſcilicet quando eſt infra Solem, parum illuminationis eius
              <lb/>
            cernitur.</s>
            <s xml:id="echoid-s12840" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s12841" xml:space="preserve">Notandum præterea ſolam Venerem inter omnes planetas, luminaria, interdiu non raro percommodè
              <lb/>
            videri, quod ei accidit, cum plenam ſui illuminationem nobis exhibet, ac ſimul extra Solis fulgorem euaſit:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s12842" xml:space="preserve">adeo enim magna aliquando conſpicitur, vt vulgus eam, aut cometam, aut, nouam aliquam ſtellam exiſtimet
              <lb/>
            illud tandem ei proprium ex quinque planetis, vt noctu cum pleno iubare fulget, corpora ab ipſa colluſtra-
              <lb/>
            ta, vmbras efficiant: </s>
            <s xml:id="echoid-s12843" xml:space="preserve">Porrò locus Plinij ex lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s12844" xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:id="echoid-s12845" xml:space="preserve">cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s12846" xml:space="preserve">7. </s>
            <s xml:id="echoid-s12847" xml:space="preserve">dignus eſt qui hunc referatur; </s>
            <s xml:id="echoid-s12848" xml:space="preserve">Solem, inquit, ambit
              <lb/>
            ingens ſydus appellatum Veneris, alterno motu vagum, ipſis cognominibus æmulum Solis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12849" xml:space="preserve">Lunæ; </s>
            <s xml:id="echoid-s12850" xml:space="preserve">præ-
              <lb/>
            ueniens quippe, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12851" xml:space="preserve">ante matutinum exoriens, Luciferi nomen accepit, vt Sol alter diem maturans: </s>
            <s xml:id="echoid-s12852" xml:space="preserve">contra
              <lb/>
            ab occaſu refulgens nuncupatur Veſper, aut prorogans lucem, vicemque Lunæ reddens. </s>
            <s xml:id="echoid-s12853" xml:space="preserve">quam eius natu-
              <lb/>
            ram Pythagoras Samius primus depræhendit Olympiade circiter 42. </s>
            <s xml:id="echoid-s12854" xml:space="preserve">qui fuit Vrbis Romæ 142. </s>
            <s xml:id="echoid-s12855" xml:space="preserve">Iam ma-
              <lb/>
            gnitudine extra cuncta alia ſydera eſt claritas quidem tantæ, vt vnius huius ſtellæ radijs vmbræ reddantur. </s>
            <s xml:id="echoid-s12856" xml:space="preserve">
              <lb/>
            hæc ille.</s>
            <s xml:id="echoid-s12857" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s12858" xml:space="preserve">Poſtremo non eſt prætereunda cõſideratio vmbræ ipſius Veneris quanta videlicet ſit; </s>
            <s xml:id="echoid-s12859" xml:space="preserve">eam ſic habebimus,
              <lb/>
            conſtructa figura in qua veræ ſint corporum Solis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12860" xml:space="preserve">Veneris necnon diſtantiæ proportiones, ductis duabus
              <lb/>
            lineis tangentibus vtrumque, exurget vmbra conica Veneris, ex parte concurſus linearum tangentium,
              <lb/>
            quemadmodum in Luna factum eſt: </s>
            <s xml:id="echoid-s12861" xml:space="preserve">ſed, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12862" xml:space="preserve">alio modo, quo vſi ſumus in inueſtiganda vmbra terræ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12863" xml:space="preserve">Mer-
              <lb/>
            curij, cuius demonſtrationem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12864" xml:space="preserve">figuram habes pag. </s>
            <s xml:id="echoid-s12865" xml:space="preserve">78. </s>
            <s xml:id="echoid-s12866" xml:space="preserve">duo tamen ſupponenda ſunt, quæ paulò poſt pro-
              <lb/>
            babimus: </s>
            <s xml:id="echoid-s12867" xml:space="preserve">diſtantia nimirum Solis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12868" xml:space="preserve">Veneris; </s>
            <s xml:id="echoid-s12869" xml:space="preserve">necnon vtriuſque diametrorum proportio, diſtant erit ſemi-
              <lb/>
            diam. </s>
            <s xml:id="echoid-s12870" xml:space="preserve">terræ 855. </s>
            <s xml:id="echoid-s12871" xml:space="preserve">diameter Solis ad diametrum Veneris eſt, ſicuti 26. </s>
            <s xml:id="echoid-s12872" xml:space="preserve">ad {30/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s12873" xml:space="preserve">vt igitur eſt 23 {3/11} ad 2 {8/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s12874" xml:space="preserve">ſic fiat
              <lb/>
            855. </s>
            <s xml:id="echoid-s12875" xml:space="preserve">ad aliud per auream regulam, reperieſque 102. </s>
            <s xml:id="echoid-s12876" xml:space="preserve">fere; </s>
            <s xml:id="echoid-s12877" xml:space="preserve">quare Veneris vmbra totidem terræ ſemidiam. </s>
            <s xml:id="echoid-s12878" xml:space="preserve">pro-
              <lb/>
            te
              <unsure/>
            nditur: </s>
            <s xml:id="echoid-s12879" xml:space="preserve">qua propter nullo pacto Lunam obumbrare poterit, quæ infra ipſam pluſquam ducentis ſemidia-
              <lb/>
            metris a
              <unsure/>
            Sole gyrat.</s>
            <s xml:id="echoid-s12880" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>