Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Table of Notes

< >
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
< >
page |< < (128) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div303" type="section" level="1" n="103">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5973" xml:space="preserve">
              <pb o="128" file="164" n="165" rhead="Comment. in I. Cap. Sphæræ"/>
            eiuſdem. </s>
            <s xml:id="echoid-s5974" xml:space="preserve">Cæterum & </s>
            <s xml:id="echoid-s5975" xml:space="preserve">hæc obiecto idem, quod prior, aſſumere videtur, nimi-
              <lb/>
            rum detectas terræ partes ad vnum hemiſphærium, rectas vero ad alterum ſpe-
              <lb/>
            ctare, quod uerum non eſt, vt diximus. </s>
            <s xml:id="echoid-s5976" xml:space="preserve">Reſpondemus igitur, partes detectas eſ-
              <lb/>
            ſe quidem minus graues ſimpliciter, propter cauſas dictas, quæ abſque dubio
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-164-01" xlink:href="note-164-01a" xml:space="preserve">Solutio o-
                <lb/>
              biectionis.</note>
            minuunt earum grauitatem; </s>
            <s xml:id="echoid-s5977" xml:space="preserve">at vero, quoniam aer incluſus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5978" xml:space="preserve">calor Solis in-
              <lb/>
            ſenſibilem fere partem illarum penetrant, ſi ea cum tota profunditat
              <unsure/>
            e terræ
              <lb/>
            cõparetur, (uix enim ad unum, aut alterum milliare ea penetratio pertingit,
              <lb/>
            cum tamen tota profunditas terræ complectatur miliaria 3579, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5979" xml:space="preserve">amplius, vt
              <lb/>
            ad finem huius cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s5980" xml:space="preserve">dicemus.) </s>
            <s xml:id="echoid-s5981" xml:space="preserve">extantq́ue in ipſis immenfi, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5982" xml:space="preserve">plurimi montes, ac
              <lb/>
            rupes, item in partibus contectis innumeræ pene inſulæ reperi
              <unsure/>
            ũtur, quæ ſupra
              <lb/>
            mare eminent ſcopulis etiam altiſſimis præditæ, tota denique terra referta eſt
              <lb/>
            aquis, ut conſtat experientia, cum vbiuis locorum, effoſſa terra, aquæ reperian-
              <lb/>
            tur; </s>
            <s xml:id="echoid-s5983" xml:space="preserve">efficitur, vt partes detectæ, vnà cum contectis, addita etiam aqua maris,
              <lb/>
            quę ſupra partes contectas extenditur, ita librentur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5984" xml:space="preserve">quaſi compenſetur om-
              <lb/>
            nium partium grauitas, vt centrum grauitatis vtriuſque elementi, terræ uide-
              <lb/>
            licet, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5985" xml:space="preserve">aquæ, ex æquo diſtet à ſuperficie ipſorum: </s>
            <s xml:id="echoid-s5986" xml:space="preserve">quemadmodum re ipſa di-
              <lb/>
            ſtat, vt ſupra pluribus experimentis demonſtrauimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s5987" xml:space="preserve">Neque uero obſtat, quòd
              <lb/>
            ſuperficies terræ ſit aliquantò altior ſuperficie maris, ut ſupra diximus, quò
              <lb/>
            minus centrum grauitatis ab vtraque ſuperficie æquali diſtantia recedat. </s>
            <s xml:id="echoid-s5988" xml:space="preserve">Is
              <lb/>
            enim exceſſus perexiguus eſt comparatione tantæ magnitudinis, vt merito am-
              <lb/>
            bæ ſuperficies æqualiter diſtare à centro dici poſſint, ſi ſenſum conſulamus, qui
              <lb/>
            aquam eiuſdem eſſe altitudinis cum terra iudicat, licet præciſe, ac Geometrice
              <lb/>
            loquendo hoc verum non ſit. </s>
            <s xml:id="echoid-s5989" xml:space="preserve">Ex his quoque diſſoluitur argumentum illud,
              <lb/>
            quod ſupra contra auctores oppoſitam partem noſtræ ſententiæ defendentes af
              <lb/>
            ferebamus; </s>
            <s xml:id="echoid-s5990" xml:space="preserve">Nempe, ſecundum illos, plura debere milliaria vni gradui correſpõ
              <lb/>
            dere in mari, quàm in terra, quandoquidem altius illud, quàm terram, faciunt,
              <lb/>
            ac maius: </s>
            <s xml:id="echoid-s5991" xml:space="preserve">Poterat enim nunc idem argumentum in nos torqueri, quippe cum
              <lb/>
            terram nos altiorem ſtatuamus, quàm aquam; </s>
            <s xml:id="echoid-s5992" xml:space="preserve">ex quo eſſici videtur, plura mil-
              <lb/>
            liaria vni gradui terreſtri reſpondere, quàm marino. </s>
            <s xml:id="echoid-s5993" xml:space="preserve">Di
              <unsure/>
            ſſoluitur, inquam, hoc
              <lb/>
            argumentum in nos contortum, quoniam iſte exceſſus altitudinis terræ ſupra
              <lb/>
            altitudinem maris, quem ponimus, nullius eſt momenti, ſed omnino inſenſi-
              <lb/>
            bilis. </s>
            <s xml:id="echoid-s5994" xml:space="preserve">Vnde aduerſus nos nihil concludit: </s>
            <s xml:id="echoid-s5995" xml:space="preserve">At uero contra aduerſarios maximã
              <lb/>
            habet vim, cum ipſi ponant aquam multis partibus terra maiorem, nimirum in
              <lb/>
            deculpa proportione, Ex quo neceſſario conſequitur, plura eſſe milliaria in vno
              <lb/>
            gradu ſuperficiei maris, quàm in gradu terreno.</s>
            <s xml:id="echoid-s5996" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5997" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">TERTIO</emph>
            poterit quiſpiam iudicio ſenſus innixus in nos inſurgere, hac
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-164-02" xlink:href="note-164-02a" xml:space="preserve">3. Obiectio,</note>
            ratione. </s>
            <s xml:id="echoid-s5998" xml:space="preserve">Quonam modo fieri poteſt, vt vnus globus efficiatur, ex terra, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5999" xml:space="preserve">aqua,
              <lb/>
            cum neque terra, neque aqua rotunda videatur eſſe? </s>
            <s xml:id="echoid-s6000" xml:space="preserve">Quando enim quis ſum-
              <lb/>
            mitatem alicuius montis conſcendit, vnde magnã terræ planitiem, marisq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s6001" xml:space="preserve">ſu-
              <lb/>
            perficiem cõſpiciat, tam mare, quam terra plana a ſenſu iudicatur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6002" xml:space="preserve">nullo pa-
              <lb/>
            cto rotunda: </s>
            <s xml:id="echoid-s6003" xml:space="preserve">præcipueq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s6004" xml:space="preserve">de terra di
              <unsure/>
            fficultas eſſe videtur, propter tot ingentis al
              <lb/>
            titudinis montes, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6005" xml:space="preserve">miræ profunditatis valles. </s>
            <s xml:id="echoid-s6006" xml:space="preserve">Accedit etiam, quod Sol quan-
              <lb/>
            do oritur, uel occidit, videtur à ſuperficie terræ ſcindi ſecundum lineam recta:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s6007" xml:space="preserve">igitur terra plana exiſtit. </s>
            <s xml:id="echoid-s6008" xml:space="preserve">Idemque dicendum eſt de mari. </s>
            <s xml:id="echoid-s6009" xml:space="preserve">Nam ſi terra, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6010" xml:space="preserve">ma-
              <lb/>
            re eſſent rotunda, abſcinderent vtique à Sole exoriente, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6011" xml:space="preserve">occidente partes
              <lb/>
            curuas, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6012" xml:space="preserve">non rectas: </s>
            <s xml:id="echoid-s6013" xml:space="preserve">Quemadmodum videmus Lunam, quoniam rotunda eſt,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s6014" xml:space="preserve">ſphærica, in eclipſi Solis, auferre ex Sole partes curuas, non autem rectas. </s>
            <s xml:id="echoid-s6015" xml:space="preserve">
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-164-03" xlink:href="note-164-03a" xml:space="preserve">Solutio
                <lb/>
              obiectionis</note>
            Huic tamen obiectioni occurrendum eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s6016" xml:space="preserve">Senſum noſtrum in hoc mitrum in </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>