Clavius, Christoph
,
In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
page
|<
<
(129)
of 525
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div303
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
103
">
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6016
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
129
"
file
="
165
"
n
="
166
"
rhead
="
Ioan. de Sacro Boſco.
"/>
dum falli. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6017
"
xml:space
="
preserve
">Id enim, quod ſupra montem, licet editiſſimum conſtitutus quis de
<
lb
/>
ſuperficie terræ, marisq́ue contueri poteſt, tantillum eſt comparatione totius
<
lb
/>
terræ, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6018
"
xml:space
="
preserve
">aquæ magnitudinis, ut in eo nulla curuatura perpendi poſſit: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6019
"
xml:space
="
preserve
">Non ſe-
<
lb
/>
cus, ac ſi de maximo aliquo circulo, qui ambitu ſuo cõplectitur 2000. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6020
"
xml:space
="
preserve
">v. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6021
"
xml:space
="
preserve
">g.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6022
"
xml:space
="
preserve
">paſſuum, portio auferatur trium, quatuorue palmotũ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6023
"
xml:space
="
preserve
">Nam in linea ablata nul
<
lb
/>
lam prorſus cerneremus curuitatem; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6024
"
xml:space
="
preserve
">ſed recta omnino appareret: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6025
"
xml:space
="
preserve
">Similisq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6026
"
xml:space
="
preserve
">ra-
<
lb
/>
tio eſt de ſphęra aliqua eiuſdem magnitudinis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6027
"
xml:space
="
preserve
">Mirum igitur uideri nõ debet,
<
lb
/>
cur uiſus noſter neque terræ, neq; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6028
"
xml:space
="
preserve
">aquæ rotunditatem, ſuperficiemve conue-
<
lb
/>
xam animaduertere queat. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6029
"
xml:space
="
preserve
">Quod uero ad montes, ac ualles in terra exiſtentes
<
lb
/>
attinet, dicendum eſt, Terram propter nimiam duritiem rupium, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6030
"
xml:space
="
preserve
">aliarũ par-
<
lb
/>
tium ſiccitatẽ, non potuiſſe ita perfecte, ac integre, uelut aqua, in globũ coire,
<
lb
/>
proptereaq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6031
"
xml:space
="
preserve
">manſiſſe tã aſperam, plenamq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6032
"
xml:space
="
preserve
">tot collibus, mõtibus, uallibusq́ue: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6033
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
qua in re conſ luiſſe uidetur natura quodãmodo plantis, ac animãtibus in ter
<
lb
/>
ra degentibus: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6034
"
xml:space
="
preserve
">Plurimũ enim ipſis conducunt hu iuſmodi montes, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6035
"
xml:space
="
preserve
">ualles, ut
<
lb
/>
experientia docet. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6036
"
xml:space
="
preserve
">Veruntamen iſtæ eminentiæ, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6037
"
xml:space
="
preserve
">concauitates terræ, quãuis
<
lb
/>
per ſe conſideratæ ingentes uideantur, collatione tamen facta cum toto globo
<
lb
/>
terreno, ita exiguæ ſunt, ut eius rotunditatem nihil fere impediunt, ut perſpi-
<
lb
/>
cue apparet in eclipſi Lunæ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6038
"
xml:space
="
preserve
">Quemadmodum ingens aliquis globus lapideus,
<
lb
/>
licet ruditer ſit elaboratus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6039
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6040
"
xml:space
="
preserve
">multis eminentiis aſper, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6041
"
xml:space
="
preserve
">concauitatibus, ro-
<
lb
/>
tundus tamen dicitur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6042
"
xml:space
="
preserve
">eſt, ſic etiam deterra dicendum eſt, quamuis in ea ſint
<
lb
/>
hæ eminentiæ, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6043
"
xml:space
="
preserve
">concauitates. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6044
"
xml:space
="
preserve
">Præterea ſicut, ſi in iſto lapideo globo mini-
<
lb
/>
mum quoddam animal reptaret, nihil aliud, quàm planitiem, montes, uallesq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6045
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
conſpiceret; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6046
"
xml:space
="
preserve
">(Tantæ enim ei apparerent exiguæ illæ ſaxei globi aſperitates)
<
lb
/>
ſic etiam nobis, qui minimi, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6047
"
xml:space
="
preserve
">inſenſibilis quantitatis reſpectu ſphæræ terre-
<
lb
/>
ſtris ſumus, accidit in terra obambulantibus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6048
"
xml:space
="
preserve
">Denique ut in eodem globo aſpe-
<
lb
/>
ritates illæ non impediunt, quo minus umbra ipſius rotunda efficiatur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6049
"
xml:space
="
preserve
">ap-
<
lb
/>
pareat; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6050
"
xml:space
="
preserve
">ita pari ratione eminentiæ iſiæ terreſtres non poſſunt eſſe impedimen-
<
lb
/>
to, quo minus terræ umbra rotunda fiat, ut uidemus in eclipſi Lunari. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6051
"
xml:space
="
preserve
">Quod
<
lb
/>
denique ad illud attinet, quod de Sole oriente, atque occidente afferebatur, re-
<
lb
/>
ſpondendum eſt, illud idcirco fieri, quoniam cum terra, in qua ſumus, ſenſui
<
lb
/>
multo maior appareat, quàm Sol, a quo lõ
<
unsure
/>
giſſime abſumus, uidetur a Sole ad-
<
lb
/>
modum parua portiuncula terræ intercipi in ortu, uel occaſu, quæ propter
<
lb
/>
quantitatem nimiam terræ recta uidetur, ut ſupra diximus de portiuncula cir
<
lb
/>
culi, qui ingentem ambitum habeat: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6052
"
xml:space
="
preserve
">At uero quia Luna & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6053
"
xml:space
="
preserve
">uiſui noſtro ſphæri-
<
lb
/>
ca apparet undique, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6054
"
xml:space
="
preserve
">fere æqualis magnitudinis cum Sole, efficitur, ut in ecli-
<
lb
/>
pſi Solis ipſa ex Sole auferat portiones circulares, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6055
"
xml:space
="
preserve
">non rectas.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6056
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6057
"
xml:space
="
preserve
">Ex his, quæ de globo ex terra, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6058
"
xml:space
="
preserve
">aqua confecto diximus, facile colligitur,
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-165-01
"
xlink:href
="
note-165-01a
"
xml:space
="
preserve
">Senſum ſal
<
lb
/>
li, quòd pu
<
lb
/>
tet cœlum
<
lb
/>
tei
<
unsure
/>
ræ immi
<
lb
/>
nere, ut fur
<
lb
/>
nũ & terrã
<
lb
/>
cœlũ ipsũ
<
lb
/>
continger
<
unsure
/>
e
<
lb
/>
ex parte Ho
<
lb
/>
rizõtis, &c.</
note
>
quantum ſenſus fallatur, qui cœlum terræ imminere, tanquam furnum exiſti-
<
lb
/>
mat. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6059
"
xml:space
="
preserve
">Similiter Horizontis extremum contingere & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6060
"
xml:space
="
preserve
">cœlum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6061
"
xml:space
="
preserve
">terram, quaſi hęc
<
lb
/>
corpora contigua eſſent: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6062
"
xml:space
="
preserve
">Pari ratione, Solem, quando oritur, ex Oceano emer-
<
lb
/>
gere, quando uero occidit, ſub eodem mergi, ut & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6063
"
xml:space
="
preserve
">Poetæ fabulantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6064
"
xml:space
="
preserve
">Cum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6065
"
xml:space
="
preserve
">n.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6066
"
xml:space
="
preserve
">probatum ſit, terram, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6067
"
xml:space
="
preserve
">aquam concentricas eſſe cum cœlo, unumq́ue ex ipſis
<
lb
/>
globum conſtitui, neceſſe eſt, ut omni ex parte æqualiter a cœlo diſtent. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6068
"
xml:space
="
preserve
">Quare
<
lb
/>
hallucinatur ſenſus, propterea quod non comprehendit ex parte Horizontis
<
lb
/>
ſpatium illud, quod inter cœlum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6069
"
xml:space
="
preserve
">terram continetur.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6070
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6071
"
xml:space
="
preserve
">Ex dictis quoq; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6072
"
xml:space
="
preserve
">perſpicue colligi poteſt, quàm ſit abſurda ſententia quo-
<
lb
/>
rundam Peripateticorum, qui uolunt ſecundum Ariſtotelem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6073
"
xml:space
="
preserve
">ueritatẽ, inter
<
lb
/>
elementa ſeruari proportionẽ decuplam, ita ut aqua ſit decies maior, quàm </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>