Agricola, Georg
,
De re metallica Libri XII, Quibus Officia, Instrumenta, Machinae, ac omnia ...
,
1556
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
page
|<
<
of 599
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
id
="
N10018
">
<
pb
pagenum
="
148
"
xlink:href
="
001/01/158.jpg
"/>
<
p
id
="
N136B8
"
type
="
main
">
<
s
id
="
N136BA
">At machinarum, quæ pilis aquas
<
expan
abbr
="
hauriũt
">hauriunt</
expan
>
, item ſex ſunt formæ nobis no
<
lb
/>
tæ: quarum prima ſic ſe habet. </
s
>
<
s
id
="
N136C3
">Sub ſummo terræ corio uel cuniculo foditur
<
lb
/>
cauerna, ac undique robuſtis tignis & aſſeribus ſubſtruitur, ne ruinis uel ho
<
lb
/>
mines opprimantur uel machina frangatur. </
s
>
<
s
id
="
N136CA
">In ea cauerna ſubſtructa collo
<
lb
/>
catur rota, in axi angulato incluſa. </
s
>
<
s
id
="
N136CF
">Axis autem codaces ferrei in dimidiatis
<
lb
/>
catillis item ferreis uerſantur: qui in tignis
<
expan
abbr
="
admodũ
">admodum</
expan
>
robuſtis incluſi ſunt. </
s
>
<
s
id
="
N136D8
">
<
lb
/>
Rota uerò plerunque alta eſt pedes quatuor et uiginti, rarò triginta, nihil diſ
<
lb
/>
ſimilis ad molendum frumentum fabricatæ: niſi quod paulò ſit anguſtior:
<
lb
/>
axi ab altera parte
<
expan
abbr
="
tympanũ
">tympanum</
expan
>
eſt in medio
<
expan
abbr
="
circũcirca
">circuncirca</
expan
>
excauatum, in quod mul
<
lb
/>
tæ fibulæ ferreæ quater curuatæ ſunt infixæ: in quib. </
s
>
<
s
id
="
N136EA
">quia annuli
<
expan
abbr
="
inhærẽt
">inhærent</
expan
>
ca
<
lb
/>
tena ductaria per fiſtulas extrahitur ex lacuna, rurſusque in eandem demitti
<
lb
/>
tur per tigna excauata uſque ad ad imum libramentum: orbis eſt ferreus cir
<
lb
/>
cum axiculum ferreum: cuius uterque codax in craſſi ferri, ad tignum affixi, ca
<
lb
/>
tillo uerſatur: in quo tympano catena inuoluta aquas pilis hauſtas per fiſtu
<
lb
/>
las effert. </
s
>
<
s
id
="
N136FB
">Quæque fiſtula quinque ferreis circulis palmum latis & digitum craſ
<
lb
/>
ſis cingitur: qui æqualia eius ſpacia diuidunt & muniunt, eorum primus ei
<
lb
/>
communis eſt cum fiſtula antecedente in qua includitur: ultimus cum
<
expan
abbr
="
conſe〈quẽ〉te
">con
<
lb
/>
ſequente</
expan
>
, quæ in ea includitur: quæque fiſtula, excepta prima, ſumma parte ex
<
lb
/>
trinſecus circumcirca longitudine digitorum ſeptem craſsitudine trium ex
<
lb
/>
cauata eſt, ut in eam quæ antecedit, inſeri poſſit: quæque, excepta ultima, ima
<
lb
/>
parte interius circumcirca pari longitudine, ſed craſſitudine palmi, reſecta
<
lb
/>
eſt ut eam quæ ſequitur recipere poſſit: quæque ferreis fibulis ad putei tigna
<
lb
/>
affigitur, ut immobilis maneat. </
s
>
<
s
id
="
N13712
">Per has continentes fiſtulas aquæ pilis cate
<
lb
/>
næ ductariæ ex lacuna extrahuntur uſque ad cunículum: ubi per ſupremæ fi
<
lb
/>
ſtulæ aperturam exprimuntur in canalem per quem
<
expan
abbr
="
effluũt
">effluunt</
expan
>
. </
s
>
<
s
id
="
N1371D
">Pilæ uerò quæ
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
ducũt
">ducunt</
expan
>
aquam, implicantur annulis ferreis catenæ ductariæ: diſtatque una ab
<
lb
/>
altera pedibus ſex: conſtant ex caudæ equinæ pilis corio inſutis, ne ferreis
<
lb
/>
tympani fibulis
<
expan
abbr
="
euellãtur
">euellantur</
expan
>
: tantæ ſunt ut utraque manu capi poſſint. </
s
>
<
s
id
="
N1372D
">Si autem
<
lb
/>
hæc machina ſub ſummo terræ corio fuerit collocata, riuus, qui eius
<
expan
abbr
="
circũagit
">circun
<
lb
/>
agit</
expan
>
rotam, per ſubdiales canales deducitur: ſi ſub cuniculo, per ſubterrane
<
lb
/>
os. </
s
>
<
s
id
="
N1373A
">Itaque rotæ pinnæ, ab impetu fluminis percuſſæ,
<
expan
abbr
="
progrediẽtes
">progredientes</
expan
>
uerſant ro
<
lb
/>
tam: atque unà cum ea tympanum: quo modo catena ductaria extracta pilis
<
lb
/>
per fiſtulas exprimit aquas. </
s
>
<
s
id
="
N13745
">Huius machinæ rota ſi alta fuerit pedes quatu
<
lb
/>
or & uiginti ex puteo, alto pedes
<
expan
abbr
="
ducẽtos
">ducentos</
expan
>
& decem, extrahit aquas: ſi pedes
<
lb
/>
triginta, ex puteo alto pedes ducentos & quadraginta. </
s
>
<
s
id
="
N13750
">Sed huic opus eſt ri
<
lb
/>
uo cui maior uis aquarum ſit.</
s
>
</
p
>
<
p
id
="
N13755
"
type
="
caption
">
<
s
id
="
N13757
">R
<
emph
type
="
italics
"/>
ota
<
emph.end
type
="
italics
"/>
A. A
<
emph
type
="
italics
"/>
xis
<
emph.end
type
="
italics
"/>
B. C
<
emph
type
="
italics
"/>
odaces
<
emph.end
type
="
italics
"/>
C. A
<
emph
type
="
italics
"/>
rmillæ
<
emph.end
type
="
italics
"/>
D. T
<
emph
type
="
italics
"/>
ympanum
<
emph.end
type
="
italics
"/>
E.
<
lb
/>
A
<
emph
type
="
italics
"/>
nſæ ferreæ
<
emph.end
type
="
italics
"/>
F. C
<
emph
type
="
italics
"/>
atena ductaria
<
emph.end
type
="
italics
"/>
G. T
<
emph
type
="
italics
"/>
igne
<
emph.end
type
="
italics
"/>
H.
<
lb
/>
P
<
emph
type
="
italics
"/>
ilæ
<
emph.end
type
="
italics
"/>
I. F
<
emph
type
="
italics
"/>
iſtulæ
<
emph.end
type
="
italics
"/>
K. C
<
emph
type
="
italics
"/>
anales riui
<
emph.end
type
="
italics
"/>
L.</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>