Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Table of contents

< >
[111.] 61. Similitudo percipitur è uiſibilium inter ſe conuenientia. 151 p 4.
[112.] 62. Dißimilitudo percipitur è priuatione ſimilitudinis & conuenientiæ uiſibilium inter ſe. 152 p 4.
[113.] DE DIVERSITATE COMPREHENSIONIS VISVS AB intentionibus particularibus. Cap. III. 63. Viſus plures uiſibiles ſpecies ſimul percipit. 2 p 4.
[114.] 64. Viſio fit aſpectu, aut obtutu. 51 p 3.
[115.] 65. Viſio per aſpectum, fit per quemlibet pyramidis opticæ radium: per obtutum uerò fit per ſolum axem. 52 p 3.
[116.] 66. Obtut{us} iteratio alti{us} imprimit formas uiſibiles animo, certiores́ efficit. 58 p 3.
[117.] 67. E uiſibili ſæpi{us} uiſo remanet in animo generalis notio: qua quodlibet uiſibile ſimile per cipitur & cognoſcitur. 61 p 3. Idem 14 n.
[118.] 68. Eſſentia uiſibilis percipitur è ſpecieb{us} uifibilib{us}, beneficio formæ in animo reſiden-tis. 66 p 3.
[119.] 69. Diſtinctauiſio fit aut obtutu ſolo: aut obtutu & anticipata notione ſimul. 62 p 3.
[120.] 70. Obtut{us} fit in tempore. 56 p 3.
[121.] 71. Viſibile obtutu & antegreſſa cognitione ſimul, minore tempore percipitur, quàm ſolo ob-tutu. 64 p 3.
[122.] 72. Generales uiſibilis ſpecies citi{us} percipiuntur ſingularib{us}. 71 p 3.
[123.] 73. E uiſibilib{us} communib{us} alia alijs citi{us} percipiuntur. 72 p 3.
[124.] 74. Temp{us} obtut{us} pro ſpecierum uiſibilium uarietate uariat. 56 p 3.
[125.] 75. Viſio per anticipatam notionem & breuem obtutum, eſt incerta. 65 p 3.
[126.] 76. Vera uiſibilis forma percipitur obtutu: accurata conſideratione: & dilig enti omnium uiſibilium ſpecierum diſtinctione. 57 p 3.
[127.] ALHAZEN FILII ALHAYZEN OPTICAE LIBER TERTIVS.
[128.] PROOEMIVM LIBRI. CAP. 1. 1. Viſ{us} in perceptione uiſibilium aliquando allucinatur. 1 p 4.
[129.] DE IIS QVAE DEBENT PRAEPONI SERMONI in deceptionibus uiſus. Cap. II. 2. Axes pyramidum opticarum utriuſ uiſ{us} per centrum foraminis uueæ tranſeuntes, in uno uiſibilis puncto ſemper concurrunt: & ſunt perpendiculares ſuperficiei uiſ{us}. 32. 35 p 3.
[130.] 3. Sit{us} uiſibilis erga utrun uiſum eſt plerun ſit{us} ſimilis. Ita axes pyramidum optica-rum & lineæ ab utro uiſu ductæ ad cõcurſum duorum axιum, factũ in recta linea adutrun axem perpendiculari, ſunt æquales. 40. 42 p 3.
[131.] 4. Duærectæ lineæ ab utro uiſu ductæad concurſum duorum axium, factum in recta linea ad utrun axem obliqua, ſunt ferè inæquales. 41 p 3.
[132.] 5. E plurib. uiſibilib. ordinatim intraopticos axes diſpoſitis: remotiora incertè uidẽtur. 50 p 3.
[133.] 6. Si duæ rectæ lineæ à medio nerui cõmunis ſint contermi-nærectæ cõnectenti centra for aminum gyrineruorum cauo-rum: conſtituent triangulum æquicrurum. 30 p 3.
[134.] 7. Si recta linea ſit à medio nerui communis admedium rectæ lineæ connectentis centra fo-raminum gyrineruorum cauorum: erit ad ipſam perpendicularis. 33 p 3.
[135.] 8. Si axes, communis & duo optici, in uno uiſibilis puncto concurrant: erunt in eodem plano cum rectis, connectente centra foraminum gyrineruorum cauorum, & duab{us} à medio nerui communis connectenti conterminis. 34 p 3.
[136.] 9. Vtro uiſu uiſibile unum plerun uidetur. 28 p 3. Idem 27 n 1.
[137.] 10. Concurſiis axium opticorum in axe communifacit uiſionem certißimam: extrà, tantò certiorem, quantò axi propinquior fuerit. 44 p 3.
[138.] 11. Viſibile intra axes opticos ſitum: ueluni uiſui rectè, reliquo obliquè oppoſitum: uidetur geminum. 104.103 p 4.
[139.] 12. Viſibile aliàs unum: aliàs geminum uideri organo ostenditur. 108 p 4.
[140.] 13. Viſibile medio unius uiſus rectè, reliquo obliquè oppoſitum, uidetur geminum. 103 p 4. Idem II n.
< >
page |< < (161) of 778 > >|
167161OPTICAE LIBER V. æqualis & æquidiſtãs g t: cũ utraq; ſit perpẽdicularis: [duob. planis ք m n g & ք a ductis. Nã utraq;
քpẽdicularis eſt plano ք a ducto:
m h quidẽ ք fabricationẽ: g t uerò
94[Figure 94]m n g p o f i b a h e q d t k ք 18 d 11:
ꝗa eſt axis. Itaq; ք cõuerſam 14 p 11. utraq; perpẽdicularis eſt
plano m n g parallelo ք fabricationẽ plano ք a ducto:
quare ք 28. 33
p 1 m h, g t ſunt parallelæ & æquales] igitur h t eſt æquidiſtans & æ-
qualis m g:
[ք 33 p 1] igitur m g æ quidiſtãs & æqualis b e [per 30 p 1.
1 ax.
] Quare m b æ quidiſtãs & æqualis g e [ք 33 p 1. ] Palã etiã, qđ an-
gulus q t e æqualis eſt angulo q e t:
[ք 5 p 1: ꝗ a e q, q t æ quatę ſunt] &
ita [ք 15 p 1] æqualis angulo a e i:
ſed q t e eſt æqualis angulo i e b.
29 p 1:
ꝗ a e b, h t ſunt parallelæ. ] Igitur [ք 1 ax. ] i e b æqualis eſt i e a:
Quare a reflectitur ad b à pũcto e [ք 12 n 4.
] Et cũ linea b m æquidi-
ſtãs ſit lineæ g e:
ſi à pũcto a ducatur æquidiſtãs f o p, & æquidiſtans
it:
& iteretur figura ſupradicta, & ꝓbatio: [54 n] palàm, quòd a re-
flectetur ad m à puncto o.
Etita eſt propoſitum.
58. Viſu in plano per uerticẽ ſpeculi conici conuexiducto, haſi́
parallelo, uiſibili ultra idẽ poſitis: pũctũ reflexiõis inuenire. 39 p 7.
SI uerò m ſit in ſuperficie, & a ultra ſuperficiem: fiet pyramis alia
huic oppoſita:
& fiat ſuք a ſuքficies æquidiſtãs baſi huius pyra-
midis:
& inueniatur in circulo buius ſuքficiei pũctũ reflexiõis
ex punctis interiorib.
& ducatur à pũcto illo linea ad g: & ꝓducatur:
& inuenιetur pũctũ ſecũdũ ſuքiora:
[56 n] & idẽ eſt ꝓbãdi modus.
95[Figure 95]y z m q p a n g t e f r h
59. Viſu citra planum per uerticem ſpeculi conici cõuexi ductum,
baſi́ parallelum: uiſibili ultra idem poſitis, uel contrà: punctum
reflexionis inuenire. 40 p 7.
SIaũt pũcta, ſcilicet cẽtrũ uiſus & pũctũ uiſum ita diſponãtur, ut
unũ ſit citra ſuքficiẽ uerticis, aliud ultra:
ſit unũ b: aliud a: ſuքfi
cies uerticis m g n:
& ducatur à pũcto a ſuperficies ęꝗdiſtãs ba-
ſi:
[ut mõſtratũ eſt 52 n] ſecabit pyramidẽ ſuք circulũ: [ք 4 th. 1 coni.
Apol.
] ꝗ ſit d e: centrũ eius ſit t: & ducatur axis g t: & ducatur linea b
g:
cõcurret quidẽ cũ ſuperficie a e d: [ꝗa cõcurrit cũ plano ipſi paral-
lelo] ſit cõcurſus k, & in circulo d e inueniatur punctũ, qđ ſit e:
ita, ut
cõtingẽs ducta à pũcto illo, quę ſit s e, diuidat ք æqualia angulũ, quẽ
cõtinẽt lineæ k e, a e:
[ք 36 n] & ducatur linea lõgitudinis g e: & à pũ-
cto b ducatur linea æquidiſtãs g e:
quę neceſſariò cõcurret cũ linea k
e:
[ք lẽma Procli ad 29 p 1] ſit cõcurſus h. Palàm [ք 1 p 11] qđ h eſt in
ſuperficie g e k:
& b h in eadẽ ſuperficie [ք 35 d 1] ꝗa æ ꝗ diſtãs eſt g e:
& ducatur linea t e i.
Palã, qđ ſuperficies g t e ſecat lineã b a: ſecetin
pũcto u:
à quo ducatur քpẽdicularis ſuք ſuperficiẽ cõtingẽtẽ: [ſpecu
lũ in latere conico ge] q̃ ſit u o p:
& ducãtur lineę a o, b o.
96[Figure 96]a s t d k i e h o p u m g n b Palã [è fabricatione] qđ angulus a e s ęqualis eſt angu-
lo s e k:
& cũ [per 18 p 3] angulus i e s ſit rectus, & s e t re-
ctus:
[ideoq́; ք 10 ax. æquales: & per 3 ax. reliquus a e t æ-
quatur reliquo k e i] erit i e a æqualis angulo t e k:
[per 2
ax.
] & ita angulus a e i æqualis angulo i e h. [Nã angulus
t e k æqualis angulo a e i, æquatur angulo i e h per 15 p 1:

ideoq́;
ք 1 ax. angulus a e i æquatur angulo i e h] Quare a
reflectetur ad h à pũcto e.
Si ergo à pũcto a ducatur ęqui
diſtãs u o, & æquidiſtãs i t:
& iteretur ꝓbatio: [54 n] pa-
tebit, qđ reflectetur a à pũcto o ad b.
Et ita patet ꝓpoſi-
tũ.
Palã ergo, qũo ſit inuenire pũctũ refſexionis. Et hęc,
quędicta ſunt, de unico uiſu intelligẽda ſunt:
in duplici
aũt uiſuidẽ accidit:
quoniã eadẽforma, & idẽlocus for-
mæ cõprehenditur ab utroq;
uiſu. Et (ſicut dictũ eſt [41
n] in ſpeculo ſphærico exteriore) formę à duob.
oculis
cõprehẽſę, in his ſpeculis propter cõtiguitatẽ uldẽtur u-
na:
& aliquãdo ſimul ſunt in loco: & aliquãdo cõmiſcen-
tur earum loca in parte:
aliquando ſeparãtur, ſed modi-
cùm.
Forma autem, quæ per perpendicularẽ in his ſpe-
culis deſcendit, ſecundum eandem regreditur, ſicut ſu-
prà patuit:
[11 n 4] & forma illa ab uno oculo ſuper per-
pendicularem, percipitur ab alio oculo ſecundum line-
am reflexionis, ſed loca formarum continua ſunt.
Vnde
eadem apparet uiſui forma.

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index