Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Page concordance

< >
Scan Original
81 61
82 62
83 63
84 64
85 65
86 66
87 67
88 68
89 69
90 70
91 71
92 72
93 73
94 74
95 75
96 76
97 77
98 78
99 79
100 80
101 81
102 82
103 83
104 84
105 85
106 86
107 87
108 88
109 89
110 90
< >
page |< < (148) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div524" type="section" level="1" n="144">
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s9537" xml:space="preserve">
              <pb o="148" file="0168" n="168" rhead="GNOMONICES"/>
            zonti æquidiſtat, nobis offeratur, vt in eo horologium depingamus, efficiemus illud hac arte. </s>
            <s xml:id="echoid-s9538" xml:space="preserve">Inuenta in
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0168-01" xlink:href="note-0168-01a" xml:space="preserve">Qua ratione in
                <lb/>
              plano ſtabili, qd
                <lb/>
              Horizonti æqui
                <lb/>
              diſtet, horolo-
                <lb/>
              gium deſcriben
                <lb/>
              dum ſit.</note>
            plano linea meridiana H E, ſecabimus eam ad angulos rectos in I, per rectam F K, quæ linea æquinoctia-
              <lb/>
            lis erit. </s>
            <s xml:id="echoid-s9539" xml:space="preserve">Deinde ex I, verſus austrum vſque ad H, transferemus ex portione Analemmatis rectam I H,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s9540" xml:space="preserve">rectam I E, verſus boream accipiemus æqualem rectæ I E, ex portione eadem Analemmatis. </s>
            <s xml:id="echoid-s9541" xml:space="preserve">Po-
              <lb/>
            ſtremo ex E, deſcripto circulo, eo{q́ue} diuiſo in 24. </s>
            <s xml:id="echoid-s9542" xml:space="preserve">partes æquales, reliqua abſoluemus, vt prius.</s>
            <s xml:id="echoid-s9543" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s9544" xml:space="preserve">SED ſi idem horologium deſcribere velimus in dato plano, ſine portione Analemmatis ſeorſum con
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0168-02" xlink:href="note-0168-02a" xml:space="preserve">Deſcriptio eiuſ
                <lb/>
              dem horologii
                <lb/>
              ad datam ſtyli
                <lb/>
              longitudinem,
                <lb/>
              cuius etiam lo-
                <lb/>
              cus datus ſit, ſi-
                <lb/>
              ne portione A-
                <lb/>
              nalem matis ſe-
                <lb/>
              orſum conſtru-
                <lb/>
              @@@.</note>
            ſtructa, ad quamcunque ſtyli longitudinem, cuius etiam locus datus ſit, efficiemus id hac ratione. </s>
            <s xml:id="echoid-s9545" xml:space="preserve">Sit lon-
              <lb/>
            gitudo ſtyli data D G, eius{q́ue} locus in plano horologij ſit punctum G. </s>
            <s xml:id="echoid-s9546" xml:space="preserve">Si igitur planum horologii fuerit
              <lb/>
            quodcunque, vt horologium in co deſcriptum in proprio deinde ſitu collocetur, vel in planum ſtabile, quod
              <lb/>
            Horizonti ſit parallelum, transferatur, vt proxime diximus, ducemus per G, locum ſtyli lineam rectam
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0168-03" xlink:href="note-0168-03a" xml:space="preserve">10</note>
            vtcunque M N, pro linea meridiana: </s>
            <s xml:id="echoid-s9547" xml:space="preserve">Si autem planum horologij ſtabile proponatur, Horizonti{q́ue} paral-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0168-01" xlink:href="fig-0168-01a" number="123">
                <image file="0168-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0168-01"/>
              </figure>
              <note position="left" xlink:label="note-0168-04" xlink:href="note-0168-04a" xml:space="preserve">20</note>
              <note position="left" xlink:label="note-0168-05" xlink:href="note-0168-05a" xml:space="preserve">30</note>
            lelum, reperiemus, per ea, quæ in ſcholio propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s9548" xml:space="preserve">23. </s>
            <s xml:id="echoid-s9549" xml:space="preserve">ſuperioris lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s9550" xml:space="preserve">ſcripſimus, vel alibi, lineam meridianã
              <lb/>
            in propoſito plano, cui (ſi forte non tranſit per G, locum ſtyli) per G, locũ ſtyli parallelam ducemus MN,
              <lb/>
            pro linea meridiana. </s>
            <s xml:id="echoid-s9551" xml:space="preserve">Ad hanc deinde meridianam lineam M N, excitabimus in G, perpendicularem
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0168-06" xlink:href="note-0168-06a" xml:space="preserve">40</note>
            B G D, abſcindemus{q́ue} G D, dato ſtylo ęqualem. </s>
            <s xml:id="echoid-s9552" xml:space="preserve">Ex centro autem D, arcum circuli deſcribemus A B C,
              <lb/>
            in quo à recta D G B, verſus partes auſtrales, quæ nunc ponantur vergere verſus M, numerabimus com-
              <lb/>
            plementum altitudinis poli B A, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9553" xml:space="preserve">verſus boreales partes, hoc eſt, verſus N, ipſam altitudinem poli
              <lb/>
            B C; </s>
            <s xml:id="echoid-s9554" xml:space="preserve">ductis{q́ue} rectis D A, D C, ſecabimus lineam meridianam in punctis H, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9555" xml:space="preserve">I. </s>
            <s xml:id="echoid-s9556" xml:space="preserve">Poſt hęc per I, excita-
              <lb/>
            bimus ad meridianam lineam per pendicularem F K, pro linea ęquinoctiali. </s>
            <s xml:id="echoid-s9557" xml:space="preserve">Poſtremo ſumpta recta I E,
              <lb/>
            æquali ipſi I D, deſcribemus ex E, circulum cuiuſcunque magnitudinis, quo diuiſo in partes 24. </s>
            <s xml:id="echoid-s9558" xml:space="preserve">æquales,
              <lb/>
            initio facto à linea meridiana, reliqua perficiemus, vt ante docuimus in hac propoſ.</s>
            <s xml:id="echoid-s9559" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s9560" xml:space="preserve">DEMONSTRATIO huius deſcriptionis facilis eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s9561" xml:space="preserve">Si enim linea meridiana M N, proprium
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0168-07" xlink:href="note-0168-07a" xml:space="preserve">Demonſtratio
                <lb/>
              huius deſcriptio
                <lb/>
              ni@.</note>
            habeat ſitum, it a vt M, ad auſtrum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9562" xml:space="preserve">N, in boream vergat, triangulum{q́ue} H D I, rectum ſtatuatur ad
              <lb/>
            planum horologij, it a vt in plano Meridiani circuli ſitum habeat; </s>
            <s xml:id="echoid-s9563" xml:space="preserve">quoniam angulus H D G, per conſtru-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0168-08" xlink:href="note-0168-08a" xml:space="preserve">50</note>
            ctionem, æqualis eſt complemento altitudinis poli, erit reliquus D H G, altitudini poli æqualis. </s>
            <s xml:id="echoid-s9564" xml:space="preserve">Rurſus
              <lb/>
            quia, per conſtructionem I D G, eſt angulus altitudinis poli, erit reliquus D I G, complemento altitudinis
              <lb/>
            poli æqualis. </s>
            <s xml:id="echoid-s9565" xml:space="preserve">Sumpto igitur D, vertice ſtyli pro centro mundi, erit D H, faciens cum linea meridiana in
              <lb/>
            H, angulum altitudinis poli, axis mundi occurrens plano horologij in H, centro horologij. </s>
            <s xml:id="echoid-s9566" xml:space="preserve">Recta autem
              <lb/>
            D I, conſtituens cum eadem linea meridiana in I, angulum complementi altitudinis poli, erit communis ſe
              <lb/>
            ctio Meridiani atque Aequatoris, cum eiuſmodi ſectio in ſphæra cum meridiana linea horizontali efficiat
              <lb/>
            ſemper angulum complemento altitudinis poli ęqualem; </s>
            <s xml:id="echoid-s9567" xml:space="preserve">cum axe vero angulum rectum, cuiuſinodi eſt an-
              <lb/>
            gulus H D I, conflatus ex angulo altitudinis poli, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9568" xml:space="preserve">angulo complementi eiuſdem altitudinis poli. </s>
            <s xml:id="echoid-s9569" xml:space="preserve">Occur-
              <lb/>
            rit igitur Aequator plano horologij in puncto I, ac proinde, vt ſupra demonſtratum est, erit recta F K,
              <lb/>
            linea æquinoctialis. </s>
            <s xml:id="echoid-s9570" xml:space="preserve">Recta autem D G, erit communis ſectio Meridiani ac Verticalis. </s>
            <s xml:id="echoid-s9571" xml:space="preserve">Reliqua omnia de-
              <lb/>
            monſtrabuntur, vt prius.</s>
            <s xml:id="echoid-s9572" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>