Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 1000
1001 - 1010
1011 - 1020
1021 - 1030
1031 - 1040
1041 - 1050
1051 - 1055
>
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 1000
1001 - 1010
1011 - 1020
1021 - 1030
1031 - 1040
1041 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
148
"/>
vtitur, eſt ſanè per accidens obnoxia mutationi; ideò planum eſt eam è poteſtate transferri ad
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1116
"/>
<
lb
/>
actum atque ita planè perfici, at vbi ratione carent, adhuc ſpectandam eſſe puto rationem quam
<
lb
/>
obtinet ad agens in primis cuius dicitur eſſe perfectio quam ſanè re ipſa non diſtinguendam
<
lb
/>
puto ab operantis rei forma, ſiue eſſentia,
<
expan
abbr
="
eandemq́
">eandemque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>exiſtimo vnam eſſe cum ipſa, eſſe impartibi
<
lb
/>
lem. nihil in ſe habentem quod præſeferat plus & minus: deinde verò erga patiens, quo diſtin
<
lb
/>
guitur à forma agentis, atque habet aliquid partibilis, & plus & minus, & hoc poſteriore modo
<
lb
/>
actionem;. </
s
>
<
s
>Phyſ. </
s
>
<
s
>ſumi aſſeuerarem. </
s
>
<
s
>Intrinſecus ergo in poteſtatibus quæ ratione non vtuntur,
<
lb
/>
nihil accedit perfectionis. </
s
>
<
s
>Itaque ceſſant obiectiones nuper allatæ, ſiquidem Peripateticè ſta
<
lb
/>
tuamus illas poteſtates quæ ab aduerſario ſumptæ ſunt, ratione carere, tum ſanè imperfecta fo
<
lb
/>
rent aliquando, ſiquo modo variarentur intrinſecus. </
s
>
<
s
>Hæc quæ nos vſque adhuc expoſuimus,
<
lb
/>
præbent nobis anſam diluendi complures obiectiones quæ contra actionis
<
expan
abbr
="
paſsionisq́
">paſsionisque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>naturam
<
lb
/>
afferri ſolent, & inſtar corollarij nonnulla decernendi prætereà de ipſo motu. </
s
>
<
s
>Nam ſi obieceris;
<
lb
/>
cuius poteſtas, eiuſdem quoque fore actum; poteſtatem verò efficientis eſſe. </
s
>
<
s
>Tùm prætereà, quo
<
lb
/>
niam illo fundatur actio cuius participat conditiones; ſed agentis, non autem patientis, condi
<
lb
/>
tiones participat: nimirùm, quia tametſi duo ligna comburuntur ab vno igni, vna
<
expan
abbr
="
cẽſetur
">cenſetur</
expan
>
actio,
<
lb
/>
non duæ. </
s
>
<
s
>Poſtremò, eſſe agens eſt per actionem tanquam per formam, ſicut eſſe album eſt per
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1117
"/>
<
lb
/>
albedinem. </
s
>
<
s
>Quare ſicut albedo ineſt in homine albo, ſic ineſt actio in agente. </
s
>
<
s
>Nam quod ad
<
lb
/>
primum attinet ita reſpondebo poteſtatem efficientis totum internam non eſſe, ſed intueri ex
<
lb
/>
trinſecum; quare completur per habitudinem ad extrinſecum; quod autem in ipſo eſt efficien
<
lb
/>
te formam eſſe vel eſſentiam per quam agit aliquam formam communicando vel vniuocè, vel
<
lb
/>
ſicut entelechia à qua, vna cùm ſit, vna ſimpliciter actio proficiſcitur. </
s
>
<
s
>quòd ſi multiplicetur; id
<
lb
/>
pati ex priuilegio materiæ quæ per ſe partibilis eſt, aut quòd eius continuatio ab impediente
<
lb
/>
interpelletur. </
s
>
<
s
>Ita fit vt ab vna facultate plures actiones proficiſci queant; nam ſimpliciter ab
<
lb
/>
vno, quatenus vnum eſt; non niſi vnum deriuari ſolet: non tamen inde concludi actionem fo
<
lb
/>
re in agente. </
s
>
<
s
>Et licet actionis ratio compleat rationem agentis: non ſequi tamen, vt eam
<
expan
abbr
="
cõpleat
">compleat</
expan
>
<
lb
/>
quatenus eſt in ipſo: ſed quatenus eſt ab ipſo, nam ſic definitur efficiens: Vnde, ſiue à quo. </
s
>
<
s
>Nec
<
lb
/>
me mouet id quod video valde perturbare quoſdam ſectatoreis D. Thomæ: quia ſi non diſtin
<
lb
/>
guerentur actio & paſsio formaliter, vt aiunt, non eſſent duo prædicamenta. </
s
>
<
s
>Nam cùm actio &
<
lb
/>
paſsio conſiderentur, vt in eo cui primò inhęrent, & vt pendent ab externo, vt pendent ſanè ab
<
lb
/>
externo, ſic non diſtinguuntur, ſed duæ ſunt ex eodem genere habitudineis; verùm vt in eo cui
<
lb
/>
primò inhærent, diſtinguuntur: eo verò modo diximus illa efficere duo prædicamenta. </
s
>
<
s
>Sunt igi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1118
"/>
<
lb
/>
tur habitudines duæ ex eodem prædicamento, non duo prædicamenta, veluti ſuprà dictum eſt:
<
lb
/>
& in hoc æmuli Scoti melius qui eas formaliter habitudineis faciunt. </
s
>
<
s
>Neque obſtat illud. </
s
>
<
s
>Habi
<
lb
/>
tudo non eſt motus: actio & paſsio ſunt motus; quoniam ſi motus eſt habitudo, vt antè docui
<
lb
/>
mus; neceſſe eſt item aliqua habitudo ſit motus; eſt autem habitudo, quà paſsio ab hoc; pro
<
lb
/>
ptereà & paſsio, quanuis ſit motus, eſt habitudo: nec quicquam neceſſariò poteſt effici; cùm
<
lb
/>
maior ſit particularis in ſecunda figura. </
s
>
<
s
>Quanquam ſolæ habitudines non ſunt idoneæ com
<
lb
/>
plere eſſentiam motus; ſed prætereà fluxus quidam flagitatur & progreſſus ab eo quod eſt po
<
lb
/>
teſtate ad actum. </
s
>
<
s
>Ex his identidem efficitur; quòd tametſi motus eſt entelechia, nihilominus ea
<
lb
/>
eſt non actio propriè, ſed paſsio, non ſecus atque energia ſenſus & mentis quę auctore Ariſtote
<
lb
/>
le ſe habet in pati: nam cùm per ſubiectum propriè definiatur, & ab eo conſtituatur intrinſe
<
lb
/>
cus, per efficiens verò minimè; atque in ſubiecto ſit veluti paſsio, ſit autem actus eiuſdem ſubie
<
lb
/>
cti; actus igitur in motu tanquam paſsio neceſſe eſt habeatur. </
s
>
<
s
>Quamobrem neſcio quid indu
<
lb
/>
xerit Alexandrum, vt collocare voluerit motum in tertia ſpecie qualitatis, dum conatus eſt de
<
lb
/>
fendere motum eſſe paſsionem. </
s
>
<
s
>nam paſsio de genere qualitatis eſt terminus alterationis (com
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1119
"/>
<
lb
/>
muniter enim complectitur omnem formam) ita ſolum nuncupata, quòd parùm infixa ſubiecto
<
lb
/>
non exhibeat illi nomen qualitatis, motus autem à termino diſtinguatur; quinetiam cętera quo
<
lb
/>
que prædicamenta peruagetur vltra qualitatem, neque item illi conueniat ea figura dictionis:
<
lb
/>
ineſt enim, vt dictum eſt, in ſubiecto, non vt
<
foreign
lang
="
grc
">πάθος</
foreign
>
, ſed vt
<
foreign
lang
="
grc
">πεἴσις</
foreign
>
: hæc verò multò maximè
<
lb
/>
diſtant;
<
expan
abbr
="
ſiquidẽ
">ſiquidem</
expan
>
<
foreign
lang
="
grc
">πάθος</
foreign
>
ſit forma & terminus;
<
foreign
lang
="
grc
">πεῖσις</
foreign
>
verò actus imperfectus, & via ad
<
foreign
lang
="
grc
">πάθος</
foreign
>
.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Neque verò me ab hoc placito ſophiſmata nonnullorum deterrent qui certè cum illa obijciunt,
<
lb
/>
magis nos auctoritate ſua commouent, quàm veritate diſputationis, ſcilicet, quia motus indiffe
<
lb
/>
renter ſe habere videatur ad actionem & paſsionem; non igitur paſsio magis, quàm actio repu
<
lb
/>
tandus eſt: idem enim motus paſsio nuncupatur, quatenus reſpicit patiens, & ita ipſum reſpicit
<
lb
/>
eo, quòd patiens patitur per motum: ſic cùm agens agat per motum; motus ipſe reſpicit agens:
<
lb
/>
idcirco ſi actio vocatur, quia reſpicit agens; motus
<
expan
abbr
="
itẽ
">item</
expan
>
erit actio
<
expan
abbr
="
cõſimiliter
">conſimiliter</
expan
>
. </
s
>
<
s
>Tùm
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
, quia ſeque
<
lb
/>
retur, vt actio identidem foret paſsio quædam; eſt enim actio quæ motus eſt; atqui motus omnis
<
lb
/>
eſt paſsio, ergo etiam actio quędam eſt paſsio. </
s
>
<
s
>&
<
expan
abbr
="
tñ
">tantum</
expan
>
actio & paſsio ſunt prędicamenta diuerſa; aut
<
lb
/>
niſi
<
expan
abbr
="
prędicamẽta
">prędicamenta</
expan
>
dicere libeat; genera
<
expan
abbr
="
ſaltẽ
">ſaltem</
expan
>
inter ſe diſtincta ſub
<
expan
abbr
="
eodẽ
">eodem</
expan
>
<
expan
abbr
="
prędicamẽto
">prędicamento</
expan
>
. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Nã
">Nam</
expan
>
facile ex </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>