Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 1000
1001 - 1010
1011 - 1020
1021 - 1030
1031 - 1040
1041 - 1050
1051 - 1055
>
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 1000
1001 - 1010
1011 - 1020
1021 - 1030
1031 - 1040
1041 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
149
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1120
"/>
<
lb
/>
his expediri poſſumus. </
s
>
<
s
>cùm enim vtrunque reſpiciat motus, & actionem, & paſsionem, interius
<
lb
/>
tamen ob antedictam cauſſam reſpicit paſsionem, quàm actionem: idcircò rectius paſsio quàm
<
lb
/>
actio nuncupatur. </
s
>
<
s
>Prætereà quanuis actio & paſsio ſint idem ſubiecto, ratione tamen, & eſſen
<
lb
/>
tia diſtinguuntur. </
s
>
<
s
>ob eam igitur cauſſam de ſe mutuo non prędicantur in recto: non ſecus certè
<
lb
/>
quàm materia & forma, quantitas itidem & qualitas; quæ quanuis eadem ſubiecto ſint, non
<
lb
/>
licet tamen dicere materiam eſſe formam, aut quantitatem eſſe qualitatem, ſic etiam dicere non
<
lb
/>
licet aſcenſum eſſe deſcenſum. </
s
>
<
s
>Vtrum'ne verò motus vniuocè vel ambiguè ſit actio & paſsio.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>ſi vniuoca eſt ratio eius quod eſt eſſe ab hoc ex quo
<
expan
abbr
="
cõſtituitur
">conſtituitur</
expan
>
actio, & eius quod eſt eſſe in hoc,
<
lb
/>
vnde paſsio exiſtit: nil etiam prohibebit, quominus hæc vtraque ſit motus vniuocè. </
s
>
<
s
>Sed quo
<
lb
/>
niam, ab aliquo moueri contingit dupliciter, neque mouentium vna ratio communis eſt; ita ne
<
lb
/>
que patientium eadem eſſe poteſt: proinde neque actionis & paſsionis, ſi verus eſt canon ille dia
<
lb
/>
lecticus. </
s
>
<
s
>quando vnum è relatis ambiguum eſt, compar identidem ambiguum ſit oportet. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Sed
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1121
"/>
<
lb
/>
id à quo fit motus, eſt vel finis, vel efficiens, & vtraque communi vocabulo mouere dicuntur:
<
lb
/>
quanuis mouendi ratio non ſit eadem, & ſpeciatim moueat finis, vt cuius gratia: efficiens verò,
<
lb
/>
vt vnde initium motus. </
s
>
<
s
>Ergo & id in quo fit motus, eſt duplex: & quod mouetur illius gratia,
<
lb
/>
& quod mouetur ab illo. </
s
>
<
s
>Magna verò intercedit inter vtranque mouendi formulam differen
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1122
"/>
<
lb
/>
tia; vt ſi terra moueatur à generante, vel à proiiciente, aut etiam à loco: quæ
<
expan
abbr
="
tamẽ
">tamen</
expan
>
vberius poſt
<
lb
/>
hàc explicabitur. </
s
>
<
s
>Quòd ſi quæras hîc: an'ne vtraque actio comprehenſa fuerit in definitione
<
lb
/>
motus, id certè fateri oportet. </
s
>
<
s
>Nam reſoluitur motus vſque in primum mouens, quod etiam
<
lb
/>
mouere conceditur tanquam finis; nec tamen Ariſtoteles aliud de talibus motus initiis vſquam
<
lb
/>
decreuit, atque id quod longè prius 3. Phyſ. ſtatuiſſet. </
s
>
<
s
>Moneo tamen notius nobis eſſe princi
<
lb
/>
pium illud quod mouet tanquam efficiens, quàm id quod mouet tanquam finis. </
s
>
<
s
>Idcircò ſer
<
lb
/>
uata regula quæ
<
expan
abbr
="
cõuenit
">conuenit</
expan
>
in tradenda doctrina
<
expan
abbr
="
rerũ
">rerum</
expan
>
quæ ſunt ad vnum; in definitione motus exi
<
lb
/>
ſtimo
<
expan
abbr
="
cõcipi
">concipi</
expan
>
in primis efficiens, ſed includi ſecundò quoque finem qui primus eſt auctor motus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1115
"/>
D</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1116
"/>
E</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1117
"/>
F</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1118
"/>
G</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1119
"/>
H</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1120
"/>
A</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1121
"/>
a 1. Top.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1122
"/>
B</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
head
">
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
De termino ad quem paucula quædam, & quemadmodum ſe habeat ad motum. </
s
>
<
s
>Cap. </
s
>
<
s
>XI
<
emph.end
type
="
italics
"/>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>QVÆ narrata ſunt hactenus tria nobis conflare ſignificant definitionem formalem motus,
<
lb
/>
actum oppoſitum; qui relinquendus eſt inter mouendum,
<
expan
abbr
="
quẽ
">quem</
expan
>
deſcribimus vel priuatione,
<
lb
/>
vel nomine termini à quo, cum quo iuncta eſt poteſtas ad actum; atque actum illum qui produ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1123
"/>
<
lb
/>
cendus eſt, qui item forma, ſiue habitus eſt: & quoniam, vbi illò peruentum eſt, ceſſat motus
<
lb
/>
tanquam fine adepto, vocatur terminus ad quem. </
s
>
<
s
>Prætereà quia contrarius actus qui motu per
<
lb
/>
mutatur, eſt in certo genere, ob
<
expan
abbr
="
eamq́
">eamque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>rem motus ſub certo genere continetur, deſideratur item
<
lb
/>
ſubiectum quod compleat motum. </
s
>
<
s
>Cùm verò ſubiectum ſit id quod dicimus ſecundum quod,
<
lb
/>
veluti quantum incremento, ſit & ſubſtantia compoſita à qua non ſeparantur accidentia, ſit
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
<
lb
/>
materia prima: nituntur autem materia poteſtates omnes: ſed in ſubſtantia compoſita proximè
<
lb
/>
inſunt accidentia, quia formam ſubſtantiæ conſequuntur. </
s
>
<
s
>Profectò cùm dicimus ſubiectum
<
expan
abbr
="
cõ-plere
">con
<
lb
/>
plere</
expan
>
definitionem motus, neceſſariò quoque intelligemus in eo comprehendi materiam. </
s
>
<
s
>eius
<
lb
/>
enim eſt actus, pręcipuè cùm ex motu perficiatur materia tendens ad formam, & ipſam ſibi com
<
lb
/>
parans: ita quoque ſubiectum illud quod eſt
<
expan
abbr
="
prædicamẽtum
">prædicamentum</
expan
>
: nam continet vtroſque terminos,
<
lb
/>
ſiue quibus non conſiſtit eſſentia motus. </
s
>
<
s
>Necnon ſubſtantia compoſita comprehenditur in de
<
lb
/>
finitione motus. </
s
>
<
s
>Verùm, quòd actu ſubſtantia ſubſternitur accidenti per conſecutionem & ex
<
lb
/>
neceſsitate ſuppoſitionis; quia, ſcilicet, accidens puram materiam informare nequit, ſed in ipſa
<
lb
/>
formam ſubſtantiæ deſiderat; in ea quoque per conſecutionem comprehenditur. </
s
>
<
s
>Ideò non pri
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1124
"/>
<
lb
/>
mò motus eſſentiam à ſubſtantia compoſita perfici contenderim; ſed à materia, veruntamen exi
<
lb
/>
ſtere in ſubſtantia compoſita, vnde ipſa moueri dicatur. </
s
>
<
s
>Quoniam verò illò peruenimus, vt de
<
lb
/>
motu & terminis eius mentio fieret, non ab re fuerit, ſi nodum quendem Latinorum
<
expan
abbr
="
interpretũ
">interpretum</
expan
>
<
lb
/>
paucis diſſoluamus. </
s
>
<
s
>Quæſitum eſt enim ab ipſis: vtrùm motus ab eo termino, nec'ne diſtingua
<
lb
/>
tur, & quemadmodum. </
s
>
<
s
>Nam quidam opinati ſunt, hæc inter ſe reipſa differre, cùm ſint vtraque
<
lb
/>
diuerſis modis: quòd ſunt in diuerſis temporis punctis. </
s
>
<
s
>dum enim fit motus, forma non eſt; acce
<
lb
/>
dente forma motus extinguitur: & quòd motus in ſucceſsione poſitus eſt, forma autem perma
<
lb
/>
net; motus diuiduus, indiuidua forma, motus velox & tardus; horum nihil forma: motus in mo
<
lb
/>
bili; locus qui eſt terminus extra mobile. </
s
>
<
s
>Prætereà ſequeretur, vt idem foret terminus, àc via
<
lb
/>
quæ eſt ad ipſum. </
s
>
<
s
>Quanquam hæc ſententia diuiditur, nonnullis exiſtimantibus motum eſſe
<
expan
abbr
="
rẽ
">rem</
expan
>
<
lb
/>
quandam à termino abſolutam: quibuſdam verò eum rem quidem à termino diuerſam, ſed ha
<
lb
/>
bitudinem afferre. </
s
>
<
s
>Ex altera parte aliis opinantibus idem re prorſus eſſe àc formam. </
s
>
<
s
>Tùm quòd
<
lb
/>
teſtetur Ariſtoteles
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
motum nihil eſſe præter res ad quas eſt motus; tùm quoque aſſeueret mo
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1125
"/>
<
lb
/>
tum eſſe mixtum ex poteſtate & actu, & eſſe actum quendam imperfectum; prætereà, motum
<
lb
/>
perfici ex ea quæ in illo eſt quies; ex quibus ſi ritè explicari debeant, ſubintelligere oportet </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>