Fabri, Honoré, Dialogi physici in quibus de motu terrae disputatur, 1665

Table of figures

< >
< >
page |< < of 248 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.001892">
                <pb pagenum="165" xlink:href="025/01/169.jpg"/>
                <figure id="id.025.01.169.1.jpg" xlink:href="025/01/169/1.jpg" number="61"/>
                <lb/>
              cies KI in canaliculo verò ſit D ; volam manus admove
                <lb/>
              eri BC cum modica preſſione; ſtatim aqua per canalicu­
                <lb/>
              lum altiùs aſſurgit versùs F ; vbi verò repentino motu ma­
                <lb/>
              nus ab ore AB, amovent, deſcendit aqua præceps in G.
                <lb/>
              ſed ſtatim denuo aſſurgit versùs F. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001893">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001894"> Ex præmiſſis huius experimenti facilè ratio­
                <lb/>
              nem afferam, nempe aër vola preſſus aquæ ſuperficiem KI premit, ex cujus
                <lb/>
              preſſione, per canaliculum neceſſariò altiùs aſſurgit : amota autem repente
                <lb/>
              vola, aquæ ſuperficiem AB ſecum tantulum adducit, attollítque; vnde
                <lb/>
              aquam per canaliculum ſubſidere neceſſe eſt. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001895">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001896"> Inde omnium huiuſmodi experimentorum communem ratio­
                <lb/>
              nem reddo: ſi enim aër magis compreſſus aquam per canaliculum attol­
                <lb/>
              lit; certè minùs altè attollit; nullo modo preſſus non attollit; adductus
                <lb/>
              verò, ſecum versùs G aquam m canaliculo contentam adducit. </s>
              <s id="s.001897">Et verò,
                <lb/>
              vt tandem ad rem propiùs accedam, cùm hic motus, quo aqua aſſurgit,
                <lb/>
              non ſit ab intrinſeco, vt conſtat ex dictis, nec enim aqua ſpontè ſua aſ­
                <lb/>
              cendit, ab alia cauſa extrinſeca illum eſſe, neceſſe eſt; eaque profectò
                <lb/>
              applicata quænam porrò illa eſt, niſi aër? </s>
              <s id="s.001898">quidquid tandem aër ſit, ſive
                <lb/>
              purus, ſive impurus, id eſt aliis corporibus admixtus; aër porrò applica­
                <lb/>
              tus motum illum imprimere nequit, niſi vel gravitando, vel illo niſu, qui
                <lb/>
              ex compreſſione corporum ſequitur; primum dici non poteſt, cùm enim
                <lb/>
              gravitet per cylindros parallelos, æquè gravitat in minorem aquæ ſuper­
                <lb/>
              ficiem, ac in majorem ; ac proinde vtraque, ſi gravitationis dumtaxat ra­
                <lb/>
              tio habeatur, in eadem libella ſita eſt, nec vna aſſurgit ſupra aliam, re­
                <lb/>
              ſtat igitur, vt dicamus, aëra tantulum compreſſum cum niſum exerere in
                <lb/>
              ſuperficiem BC, non quidem per cylindros parallelos; ſed per conos,
                <lb/>
              quorum ſinguli vertices ſingulis ſuperficiei punctis incumbunt; ac proin­
                <lb/>
              de minorem niſum exeri adversùs ſuperficiem aquæ CD canaliculo con­
                <lb/>
              tentæ, quia ſub minoribus angulis exeritur, vt ſupra luculenter oſtenſum
                <lb/>
              eſt; prævalet igitur preſſio incidens in ſuperficiem BC ; ac proinde aliam
                <lb/>
              CD attollit versùs F. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001899">
                <emph type="italics"/>
              Chryſoc.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001900"> Iam obſervo inde germanam duci rationem, illius addu­
                <lb/>
              ctionis atramenti; vbi enim atramenti guttam calami roſtrum extre­
                <lb/>
              mum attingit, (quod pueri facere ſolebamus) attramentum illico
                <lb/>
              aſſurgit, & cavum calami roſtrum implet; in alio liquore idem ſuc­
                <lb/>
              ceſſum iri, certiſſimum eſt; calamum tamen priùs humectatum fuiſſe
                <lb/>
              oportet. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001901">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.001902"> Luculentam rationem jam attulit Antimus; ſic enim com­
                <lb/>
              planatur ſuperficies calami, alioquin multis rugis & ſalebris ſtriata & aſ­
                <lb/>
              perata, huic autem experimento communis illa ratio Antimi facilè ap­
                <lb/>
              plicatur, ab inæqualis preſſionis niſu petita; nam reverà in totam guttæ
                <lb/>
              ſuperficiem, excepto ſcilicet puncto illo contactus, in quo extre­
                <lb/>
              mum roſtrum guttæ immergitur, major eſt preſſionis niſus, quàm in ca­
                <lb/>
              vam roſtri ſuperficiem; quid mirum ergo ſi prævaleat illa, & humor per
                <lb/>
              cavum roſtrum aſcendat? </s>
              <s id="s.001903">aliquid ſimile in omnibus guttis obſervo, ad-</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>