Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Page concordance

< >
< >
page |< < of 290 > >|
170
Sed cõtra / q2 tūc ſequeretur / ſtaret
ī
caſu ſortē valde fatigari nitendo moueri nullo im­
pedimēto
poſito imo ipſo ſorte habēte optimã diſ­
poſitionē
.
ad currenduꝫ et ad mouēdū: et nullo pa­
cto
moueri: ſed hoc ē falſuꝫ igitur.
Falſitas ↄ̨ñtꝪ pꝫ /
q2
ſi nullū ē īpedimentū: et ſortes nitit̄̄ moueri: ſeq̇t̄̄ /
ipſe ſortes mouetur.
Itē ſortes fatigat̄̄: et niſi
q2
mouetur: igr̄ ſortes mouetur
Seq̄la ꝓbatur et
pono
caſu / ſortes ſit in naui moueat̄̄ ſus oriē-
: et ſortes nitatur moueri ſus occidentē.
ita ſor­
tes
deſcribat aliquod ſpaciū in ipſa naui ita velo­
citer
ſicut nauis mouetur adequate: et moueat̄̄ na-
uis
ita velociter ſortes fatigetur plurimū.
Quo
poſito
arguitur ſic / ſortes fatigatur nitendo moue­
ri
nullo īpedimēto poſito et mouetur igr̄.
Mi-
nor
ꝓbatur / q2 ſortes ſemꝑ eſt in eodē loco reſpectu
ſpacii
fixi ex quo debet ſumi idētitas loci et īmobili­
tas
.
vt patet phm̄ quarto phiſicoꝝ dicentē locū
terminū
cõtinētis īmobilē ṗmū: igitur ſortes ī tali
caſu
mouet̄̄ (nullū ſpaciū fixū deſcribit) / igitur
Tertio prīcipalit̄̄ ↄ̨̨tra eadē ꝑtē q̄ſtio­
nis
arguitur ſic: q2 nullꝰ eſt motꝰ mixtus.
illa pars
p̄ſupponit
falſum et ↄ̨ñs falſa.
Añs ꝓbatur / q2 ſi
eſſet
aliq̇s motus mixtus maxime eſſet motus cõpo­
ſitus
ex aſcenſu et deſcēſu: ſꝫ nullus eſt dabilis ta-
lis
: igitur.
Probat̄̄ minor / q2 ſi aliq̇s talis eēt dabi­
lis
: ſeq̄retur / dabile eēt vnū corpꝰ finitū cuius vna
pars
aſcenderet et alia deſcenderet: et relictum ſue
naturali
diſpoſitione ſic ꝑpetuo moueretur ↄ̨tinuo
vna
ꝑte eiꝰ aſcendente et alia deſcendēte: ſꝫ ↄ̨ñs ē fal­
ſum
: igr̄ illḋ ex quo ſeq̇t̄̄.
Seq̄la ꝓbatur et pono caſū /
terra ſit ꝑforata cētrū mūdi ab oriēte in occidē­
: et capiat̄̄ globꝰ terre vniformis grauitatis ali­
cuiꝰ
alteriꝰ figure (ī idē reddit) descēdat illa terra
illḋ foramē vſ. ad cētrū mūdi illo foramīe vacuo
exñte
ꝑmittat deꝰ illã terrã moueri tãdiu ̄diu ha­
buerit
ꝓportionē maioris ineq̈litatis ad mouēdū.
Quo poſito ſic argumētor. illa terra ꝑpetuo moue­
bit̄̄
ↄ̨tinuo vna ꝑte eiꝰ aſcēdēte et alṫa deſcēdēte: igr̄
ꝓpoſitū
Probat̄̄ añs / q2 īclinatio illiꝰ ṫre ē cētrū
eiꝰ
ſit cētrū mūdi: idē ſit locꝰ totiꝰ et ꝑtꝪ prīo celi.
igr̄ illa terra ſue naturali diſpoſitioni relicta cõti­
nuo
mouebit̄̄ quovſ (ſi fieri p̄t) cētrū eiꝰ ſit cētrum
mundi
: ſꝫ ſic mouēdo infinitū tp̄s mouebit̄̄ ãtea̄
(ſi fieri p̄t) cētrū eiꝰ fiat cētrū mūdi: igr̄ illa terra ꝑ-
petuo
mouebit̄̄ cõtinuo vna ꝑte eiꝰ aſcendēte et alia
deſcēdēte
: qḋ fuit ꝓbandū
Sꝫ iam ꝓbo / talis terra ſic
mouēdo
infinitū tp̄s mouebit̄̄ antea ꝙ̄ etc. cētrū eiꝰ
fiat
cētrū mūdi.
Qḋ ſic ꝓbat̄̄ et volo / diuidat̄̄ illa
terra
in q̈tuor ꝑtes eq̈les: et vna illaꝝ ſit vltra cen­
trū
reliq̄ vero tres ſint citra centrū: et manifeſtū eſt
q̈rta vltra cētrū reſiſtit tribꝰ q̈rtis citra cētruꝫ ne
deſcēdãt
vt ↄ̨ſtat: et deſcēdūt ſiue īcipiūt deſcendere
illi
tres q̈rte a ꝓportione tripla mouēdo vel mīori:
vt
patet ex caſu: diuido igr̄ medietatē exceſſus quo
pars
citra cētrū excedit ꝑtē vltra cētrū q̇dē medie-
tas
exceſſus eſt vna q̈rta īter cētrū illius globi et cē­
trū
mundi: et hoc ꝑtes ꝓportionales ꝓportiõe du­
pla
maioribꝰ ſus cētrū mūdi terminatis quo poſi­
to
arguit̄̄ ſic q̄libet pars ꝓportionalis illius exceſ­
ſus
descēdet: et tãtū tꝑis vel maiꝰ mouebit̄̄ ſiue de­
ſcēdet
q̄libet ſicut īmediate p̄cedens : et ſūt infini-
te
: igr̄ infinitꝫ tp̄s mouebitur talis terra / qḋ fuit ꝓ­
bãdū
Probat̄̄ minor / q2 ṗma illaꝝ ꝑtiū deſcendet
a
ꝓportione tripla vel minori.
et ſcḋa deſcendet a ꝓ­
portione
ſuprabiꝑtiēs tertias vel minori ē minor
̄
ſubdupla ad triplã vt ↄ̨ſtat intuenti: et tertia a ꝓ­
portione
ſuprabipartiente ſeptimas vel minori
eſt
minor ꝙ̄ ſubdupla ad ꝓportionē ſuprabipartiē­
tertias / vt patet aſpiciēti: et quarta deſcendet a ꝓ­
portione
ſuprabipartiente quīdecimas vel minori
eſt minor ꝙ̄ ſubdupla ad ꝓportioneꝫ ſuprabipar­
tientē
ſeptimas / et ſic ↄ̨̨ñter repperies q̄libet pars
ꝓportionalis
medietatis illius exceſſus ſequēs de­
ſcendit
a ꝓportione ſubdupla vel minor ad ꝓpor-
tionē
a qua īcipit deſcendere pars īmediate prece-
dens
: et ille ꝑtes ꝓportionales cõtinuo ſe hñt in pro­
portione
dupla: igr̄ tãtū tꝑis vel maius mouebit̄̄
ſiue
descēdet q̄libet pars ꝓportionalis ſicut īmedi­
ate
p̄cedēs : vel ſaltē ſequitur infinitum tp̄s mo­
uebitur
talis terra / qḋ ꝓbare intendimus.
In oppoſitū arguit̄̄ ſic / q2 penes ali­
quid
menſnrãda ē tã̄ penes effectū velocitas motꝰ
difformis
ſcḋm tp̄s et ſubiectum ſimul et ēt motꝰ mix­
ti
: et niſi penes id qḋ dr̄ ī titulo q̄ſtiõis: igr̄ a
Pro enucleatione huius parue q̄ſtio-
nis
notãdū eſt primo: ī motu difformi quo ad
tp̄s
et ſubiectū ſimul velocitas mēſurãda ē penes re­
ductionē
ad vniformitatē ſaltē denoīationis vt ſu­
perius
dicebat̄̄ ī ſecūdo capite huiꝰ tractatꝰ
Hoc
vnū aduertendū eſt motus difformis quo ad tē­
pus
et ſubiectū ſimul aliqñ fit ſecluſo alio motu ſub­
iecti
puta rarefactionis aut ↄ̨dēſatiõis etc / vt cuꝫ ro­
ta
rarefacta aut cõdēſata cõtinuo circulariṫ ve-
locius
et velocius mouet̄̄ aut tardius et tardius.
Ali­
quando
vero fit talis motus cõcomitante rarefacti­
one
aut condēſatione ſiue augmentatione etc.
Pri-
mo
debet mēſurari talis motꝰ velocitas penes
velocitatem
qua mouet̄̄ pūctꝰ medius aut velociſ-
ſime
motꝰ ſcḋm diuerſitatē opinionuū eo quo ſu­
perius
dicebatur de motu difformi quo ad ſubiectū
tm̄
Et ēt mēſurãda ē velocitas illiꝰ motus penes li-
neã
deſcriptã a pūcto medio talis corꝑis vel velo-
ciſſime
moto: ſed tale pūctū duplici motu mouetur
motu
vcꝫ locali et rarefactionis ſiue cõdēſatiõis etc.
Et ideo tale pūctū tantã lineã deſcribit ac ſi moue-
retur
ṗmo : et in ſuꝑ deſcribit illã lineã quã plꝰ
diſtat
ſi rarefiat: aut minus ſi condenſetur: a cētro
talis
motꝰ ꝙ̄ antea diſtabat a principio motꝰ.
vt ſi
rota
moueat̄̄ ī hora cõtinuo rarefiēdo: ita rare­
factionē
acq̇rat pūctus penes cuiꝰ motū debet attē­
di
velocitas rote pedalē diſtãtiã a cētro ſupra diſtã­
tiã
habitã: et moueat̄̄ talis pūctus motu circula-
ri
cõtinuo velociꝰ et velociꝰ: tūc dico / velocitas ta-
lis
motus mēſurãda eſt penes lineã quã deſcriberet
motu
illo circulari ſi non rarefieret: et penes illã li-
neã
pedalē quã motu rarefactionis deſcribit
Hic tu aduerte / nõnū̄ mouet̄̄ aliqḋ mobile et
motu
recto er circulari et rarefactionis ſimul: ita
cõtinuo cētrū illiꝰ corꝑis moueatur: quēadmodū
contingit
ſi pila vel aliqḋ aliud corpꝰ ſpericū vel al­
teriꝰ
figure moueat̄̄ motu recto et circulari continuo
rotando
continuo rarefiendo et ī hoc et ſimili caſu
velocitas
talis mobilis iudicãda eſt penes velocita­
cētri mobilis.
video quo° certiꝰ et cõmodius
talis
motꝰ velocitas ↄ̨mēſurari dēat.
Ex his faci­
le
pꝫ ↄ̨ſiderãti tot modꝪ tīgit corpꝰ moueri motu
difformi
quo ad tp̄s et ſubiectū ſimul quot ↄ̨tīgit ip­
ſū
moueri motu difformi quo ad tp̄s dūtaxat.
Põt
pūctꝰ penes cuiꝰ velocitatē attendi d3 talis motꝰ
velocitas
in q̊libet illoꝝ triū modoꝝ moueri ī prīa
ꝑte
ꝓportionali hore ̄uis ꝓportione ꝑtite aliquã­
tula
velocitate.
et in ſcḋa in duplo velociꝰ: et ī tertia
ī
triplo velociꝰ ꝙ̄ ī ṗma: et ſic ↄ̨ñter.
vel quouis alio°
et
tūc ī iſto et ſiĺibꝰ caſibus velocitas et ſpaciū ꝑtran­
ſitū
mediãte tali velocitate ex his dcã ſūt p̄ceden-
tibus
captis cõmode menſuratur inſpectis theore-
matibus
ibidem demonſtratis

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index