Biancani, Giuseppe, Aristotelis loca mathematica, 1615

Table of figures

< >
[Figure 161]
[Figure 162]
[Figure 163]
[Figure 164]
[Figure 165]
[Figure 166]
< >
page |< < of 355 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.002882">
                <pb pagenum="170" xlink:href="009/01/170.jpg"/>
              rotæ perducitur totum rotæ pondus in duas æquas partes diuidit, ita vt ta­
                <lb/>
              le pondus in æquilibrio conſtituatur, cum ex vna parte tantum ſit, quantum
                <lb/>
              ex altera; ex quo fit, vt vel exigua vis ipſam impellere valeat: quando enim
                <lb/>
              duo æqualia pondera ſunt in æquilibrio, quelibet vis poteſt ea ab æquilibrio
                <lb/>
              dimouere. </s>
              <s id="s.002883">quando poſtea rota eſt in motu, vel cum primum ei motus fuerit
                <lb/>
              à motore inditus, ſemper nutat ad partes illas, ad quas primum fuit incita­
                <lb/>
              ta per impreſſam motionem, quapropter nullo negotio ad eaſdem partes,
                <lb/>
              ſeu antrorſum mouetur; quò enim
                <expan abbr="vnumquodq;">vnumquodque</expan>
              vergit, illuc facillimè fer­
                <lb/>
              tur: quemadmodum è contrario difficillimum eſt in contrariam nutus ſui
                <lb/>
              partem vnumquodque pellere. </s>
              <s id="s.002884">Huc etiam pertinet, quod nonnulli dicunt,
                <lb/>
              circuli nimirum periphæriam perenni verſari motu,
                <expan abbr="atq;">atque</expan>
              hinc facilius mo­
                <lb/>
              ueri. </s>
              <s id="s.002885">ſicuti etiam dicunt, quod manentia propterea manent, quia contrani­
                <lb/>
              tuntur, & obſiſtunt mouenti: quod fortè dicebant propter maximam circu­
                <lb/>
              li ad motum aptitudinem. </s>
              <s id="s.002886">& quia ſicut diameter ad diametrum, ita maio­
                <lb/>
              ris circuli periphæria ad minoris periphæriam (vt poſtea oſtendam) & quia
                <lb/>
              quo
                <expan abbr="lõgior">longior</expan>
              diameter eſt, eò facilius, vt initio probaui, mouetur, fit vt etiam
                <lb/>
              periphæria maioris facilius, quàm minoris moueatur, ſiue dixeris, quod an­
                <lb/>
              gulus maioris circuli ad angulum minoris nutum quendam habet; & quia
                <lb/>
              facilius mouetur angulus maioris, quàm minoris, fit, vt maior rota adhi­
                <lb/>
              beatur ad minorem mouendam: & quia intra maiorem infinitæ circa idem
                <lb/>
              centrum concipi poſſunt, hinc fit, vt rotæ maiores facilius moueantur, &
                <lb/>
              motæ moueant cæteras intra ſe contentas. </s>
              <s id="s.002887">quod dictum eſt de nutu anguli
                <lb/>
              maioris circuli ad angulum minoris ex appoſita figura facilè patebit, vbi
                <lb/>
                <figure id="id.009.01.170.1.jpg" place="text" xlink:href="009/01/170/1.jpg" number="97"/>
                <lb/>
              pro minore angulo intelligendus eſt arcus C B,
                <lb/>
              pro maiore autem arcus D E, quorum
                <expan abbr="vterq;">vterque</expan>
              vo­
                <lb/>
              catur angulus, quoniam angulo A, qui eſt in cen­
                <lb/>
              tro opponuntur. </s>
              <s id="s.002888">Atque hæc ſufficiant de ijs, quæ
                <lb/>
              primo modo mouentur.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002889">Nunc ad ea, quæ reliquis duobus modis cieri
                <lb/>
              ſolent, quæ ſcilicet non mouentur ſecundum apſi­
                <lb/>
              dem, ſed aut iuxta planitiem, ideſt, quæ æquidi­
                <lb/>
              ſtanter pauimento collo
                <expan abbr="cãtur">cantur</expan>
              , vt rotæ figulorum,
                <lb/>
              aut quæ in loco à terra eleuato, vt troclearum or­
                <lb/>
              biculi. </s>
              <s id="s.002890">rotæ hæ facilius ipſæ, & ea etiam, quæ ipſis annectuntur commouen­
                <lb/>
              tur, quam ſi rectilinea figura conſtarent; non quia parua ſui portione vel
                <lb/>
              tangant planum, vel offenſent, ſed ob aliam inclinationem, de qua initio
                <lb/>
              huius operis ante quæſtiones dictum eſt, vbi diximus circulum duas incli­
                <lb/>
              nationes ad motum obtinere, ſecundum quas à motore mouetur; vna eſt,
                <lb/>
              quam diximus naturalem, qua ſolet cieri ſecundum periphæriam, motor
                <lb/>
              enim ſemper mouet circulum in periphæria, & ſecundum hanc inclinatio­
                <lb/>
              nem extremum diametri rectà, non circulariter moueretur: hanc inclina­
                <lb/>
              tionem fortè habet à materia grauitante, & in ipſo circulo conſtituta in
                <lb/>
              æquilibrio: quæ autem in æquilibrio, facillimè cedunt; & qui talia mouent,
                <lb/>
              quaſi prius mota mouent, & ideò facillimè. </s>
              <s id="s.002891">Secundum igitur inclinatio­
                <lb/>
              nem hanc, quæ in obliquum eſt, ideſt, quæ ſecundum circunferentiam ſit,
                <lb/>
              ipſam rotam mouens facillimè mouet. </s>
              <s id="s.002892">altera latio eſt, ſecundum quam </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>