Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

List of thumbnails

< >
161
161
162
162
163
163
164
164
165
165
166
166
167
167
168
168
169
169
170
170
< >
page |< < of 290 > >|
170
Sed cõtra / q2 tūc ſequeretur /  ſtaret
ī caſu ſortē valde fatigari nitendo moueri nullo im­
pedimēto poſito imo ipſo ſorte habēte optimã diſ­
poſitionē.
ad currenduꝫ et ad mouēdū: et tñ nullo pa­
cto moueri: ſed hoc ē falſuꝫ igitur.
Falſitas ↄ̨ñtꝪ pꝫ /
q2 ſi nullū ē īpedimentū: et ſortes nitit̄̄ moueri: ſeq̇t̄̄ /
 ipſe ſortes mouetur.
Itē ſortes fatigat̄̄: et nõ niſi
q2 mouetur: igr̄ ſortes mouetur
Seq̄la tñ ꝓbatur et
pono caſu /  ſortes ſit in naui q̄ moueat̄̄ ſus oriē-
tē: et ſortes nitatur moueri ſus occidentē.
ita  ſor­
tes deſcribat aliquod ſpaciū in ipſa naui ita velo­
citer ſicut nauis mouetur adequate: et moueat̄̄ na-
uis ita velociter  ſortes fatigetur plurimū.
Quo
poſito arguitur ſic / ſortes fatigatur nitendo moue­
ri nullo īpedimēto poſito et tñ nõ mouetur igr̄.
Mi-
nor ꝓbatur / q2 ſortes ſemꝑ eſt in eodē loco reſpectu
ſpacii fixi ex quo debet ſumi idētitas loci et īmobili­
tas.
vt patet ꝑ phm̄ quarto phiſicoꝝ dicentē locū eē
terminū cõtinētis īmobilē ṗmū: igitur ſortes ī tali
caſu nõ mouet̄̄ (nullū eī ſpaciū fixū deſcribit) / igitur
Tertio prīcipalit̄̄ ↄ̨̨tra eadē ꝑtē q̄ſtio­
nis arguitur ſic: q2 nullꝰ eſt motꝰ mixtus.
g̊ illa pars
p̄ſupponit falſum et ꝑ ↄ̨ñs falſa.
Añs ꝓbatur / q2 ſi
eſſet aliq̇s motus mixtus maxime eſſet motus cõpo­
ſitus ex aſcenſu et deſcēſu: ſꝫ nullus eſt dabilis ta-
lis: igitur.
Probat̄̄ minor / q2 ſi aliq̇s talis eēt dabi­
lis: ſeq̄retur /  dabile eēt vnū corpꝰ finitū cuius vna
pars aſcenderet et alia deſcenderet: et relictum ſue
naturali diſpoſitione ſic ꝑpetuo moueretur ↄ̨tinuo
vna ꝑte eiꝰ aſcendente et alia deſcendēte: ſꝫ ↄ̨ñs ē fal­
ſum: igr̄ illḋ ex quo ſeq̇t̄̄.
Seq̄la ꝓbatur et pono caſū /
 terra ſit ꝑforata ꝑ cētrū mūdi ab oriēte in occidē­
tē: et capiat̄̄ globꝰ terre vniformis grauitatis vĺ ali­
cuiꝰ alteriꝰ figure (ī idē reddit) descēdat illa terra
ꝑ illḋ foramē vſ. ad cētrū mūdi illo foramīe vacuo
exñte ꝑmittat deꝰ illã terrã moueri tãdiu ̄diu ha­
buerit ꝓportionē maioris ineq̈litatis ad mouēdū.
Quo poſito ſic argumētor. illa terra ꝑpetuo moue­
bit̄̄ ↄ̨tinuo vna ꝑte eiꝰ aſcēdēte et alṫa deſcēdēte: igr̄
ꝓpoſitū
Probat̄̄ añs / q2 īclinatio illiꝰ ṫre ē  cētrū
eiꝰ ſit cētrū mūdi: cū idē ſit locꝰ totiꝰ et ꝑtꝪ prīo celi.
igr̄ illa terra ſue naturali diſpoſitioni relicta cõti­
nuo mouebit̄̄ quovſ (ſi fieri p̄t) cētrū eiꝰ ſit cētrum
mundi: ſꝫ ſic mouēdo ꝑ infinitū tp̄s mouebit̄̄ ãtea̄
(ſi fieri p̄t) cētrū eiꝰ fiat cētrū mūdi: igr̄ illa terra ꝑ-
petuo mouebit̄̄ cõtinuo vna ꝑte eiꝰ aſcendēte et alia
deſcēdēte: qḋ fuit ꝓbandū
Sꝫ iam ꝓbo /  talis terra ſic
mouēdo ꝑ infinitū tp̄s mouebit̄̄ antea ꝙ̄ etc. cētrū eiꝰ
fiat cētrū mūdi.
Qḋ ſic ꝓbat̄̄ et volo /  diuidat̄̄ illa
terra in q̈tuor ꝑtes eq̈les: et  vna illaꝝ ſit vltra cen­
trū reliq̄ vero tres ſint citra centrū: et manifeſtū eſt
 q̈rta vltra cētrū reſiſtit tribꝰ q̈rtis citra cētruꝫ ne
deſcēdãt vt ↄ̨ſtat: et deſcēdūt ſiue īcipiūt deſcendere
illi tres q̈rte a ꝓportione tripla mouēdo vel mīori:
vt patet ex caſu: diuido igr̄ medietatē exceſſus quo
pars citra cētrū excedit ꝑtē vltra cētrū q̄ q̇dē medie-
tas exceſſus eſt vna q̈rta īter cētrū illius globi et cē­
trū mundi: et hoc ꝑ ꝑtes ꝓportionales ꝓportiõe du­
pla maioribꝰ ſus cētrū mūdi terminatis quo poſi­
to arguit̄̄ ſic q̄libet pars ꝓportionalis illius exceſ­
ſus descēdet: et ꝑ tãtū tꝑis vel maiꝰ mouebit̄̄ ſiue de­
ſcēdet q̄libet ſicut īmediate p̄cedens eã: et ſūt infini-
te: igr̄ ꝑ infinitꝫ tp̄s mouebitur talis terra / qḋ fuit ꝓ­
bãdū
Probat̄̄ minor / q2 ṗma illaꝝ ꝑtiū deſcendet
a ꝓportione tripla vel minori.
et ſcḋa deſcendet a ꝓ­
portione ſuprabiꝑtiēs tertias vel minori q̄ ē minor
̄ ſubdupla ad triplã vt ↄ̨ſtat intuenti: et tertia a ꝓ­
portione ſuprabipartiente ſeptimas vel minori q̄
eſt minor ꝙ̄ ſubdupla ad ꝓportionē ſuprabipartiē­
tē tertias / vt patet aſpiciēti: et quarta deſcendet a ꝓ­
portione ſuprabipartiente quīdecimas vel minori
q̄ eſt minor ꝙ̄ ſubdupla ad ꝓportioneꝫ ſuprabipar­
tientē ſeptimas / et ſic ↄ̨̨ñter repperies  q̄libet pars
ꝓportionalis medietatis illius exceſſus ſequēs de­
ſcendit a ꝓportione ſubdupla vel minor ad ꝓpor-
tionē a qua īcipit deſcendere pars īmediate prece-
dens: et ille ꝑtes ꝓportionales cõtinuo ſe hñt in pro­
portione dupla: igr̄ ꝑ tãtū tꝑis vel maius mouebit̄̄
ſiue descēdet q̄libet pars ꝓportionalis ſicut īmedi­
ate p̄cedēs eã: vel ſaltē ſequitur ꝑ infinitum tp̄s mo­
uebitur talis terra / qḋ ꝓbare intendimus.
In oppoſitū tñ arguit̄̄ ſic / q2 penes ali­
quid menſnrãda ē tã̄ penes effectū velocitas motꝰ
difformis ſcḋm tp̄s et ſubiectum ſimul et ēt motꝰ mix­
ti: et nõ niſi penes id qḋ dr̄ ī titulo q̄ſtiõis: igr̄ qõ a
Pro enucleatione huius parue q̄ſtio-
nis notãdū eſt primo:  ī oī motu difformi quo ad
tp̄s et ſubiectū ſimul velocitas mēſurãda ē penes re­
ductionē ad vniformitatē ſaltē denoīationis vt ſu­
perius dicebat̄̄ ī ſecūdo capite huiꝰ tractatꝰ
¶ Hoc
tñ vnū aduertendū eſt  motus difformis quo ad tē­
pus et ſubiectū ſimul aliqñ fit ſecluſo alio motu ſub­
iecti puta rarefactionis aut ↄ̨dēſatiõis etc / vt cuꝫ ro­
ta nõ rarefacta aut cõdēſata cõtinuo circulariṫ ve-
locius et velocius mouet̄̄ aut tardius et tardius.
Ali­
quando vero fit talis motus cõcomitante rarefacti­
one aut condēſatione ſiue augmentatione etc.
Pri-
mo mõ debet mēſurari talis motꝰ velocitas penes
velocitatem qua mouet̄̄ pūctꝰ medius aut velociſ-
ſime motꝰ ſcḋm diuerſitatē opinionuū eo mõ quo ſu­
perius dicebatur de motu difformi quo ad ſubiectū
tm̄
Et ēt mēſurãda ē velocitas illiꝰ motus penes li-
neã deſcriptã a pūcto medio talis corꝑis vel velo-
ciſſime moto: ſed tale pūctū duplici motu mouetur
motu vcꝫ locali et rarefactionis ſiue cõdēſatiõis etc.
Et ideo tale pūctū tantã lineã deſcribit ac ſi moue-
retur ṗmo mõ: et in ſuꝑ deſcribit illã lineã ꝑ quã plꝰ
diſtat ſi rarefiat: aut minus ſi condenſetur: a cētro
talis motꝰ ꝙ̄ antea diſtabat a principio motꝰ.
vt ſi
rota moueat̄̄ ī hora cõtinuo rarefiēdo: ita  ꝑ rare­
factionē acq̇rat pūctus penes cuiꝰ motū debet attē­
di velocitas rote pedalē diſtãtiã a cētro ſupra diſtã­
tiã iã habitã: et moueat̄̄ talis pūctus motu circula-
ri cõtinuo velociꝰ et velociꝰ: tūc dico /  velocitas ta-
lis motus mēſurãda eſt penes lineã quã deſcriberet
motu illo circulari ſi non rarefieret: et penes illã li-
neã pedalē quã motu rarefactionis deſcribit
Hic tñ tu aduerte /  nõnū̄ mouet̄̄ aliqḋ mobile et
motu recto er circulari et rarefactionis ſimul: ita
 cõtinuo cētrū illiꝰ corꝑis moueatur: quēadmodū
contingit ſi pila vel aliqḋ aliud corpꝰ ſpericū vel al­
teriꝰ figure moueat̄̄ motu recto et circulari continuo
rotando continuo rarefiendo et ī hoc et ſimili caſu
velocitas talis mobilis iudicãda eſt penes velocita­
tē cētri mobilis.
Nõ eī video quo° certiꝰ et cõmodius
talis motꝰ velocitas ↄ̨mēſurari dēat.
¶ Ex his faci­
le pꝫ ↄ̨ſiderãti  tot modꝪ tīgit corpꝰ moueri motu
difformi quo ad tp̄s et ſubiectū ſimul quot ↄ̨tīgit ip­
ſū moueri motu difformi quo ad tp̄s dūtaxat.
Põt
eī pūctꝰ penes cuiꝰ velocitatē attendi d3 talis motꝰ
velocitas in q̊libet illoꝝ triū modoꝝ moueri ī prīa
ꝑte ꝓportionali hore ̄uis ꝓportione ꝑtite aliquã­
tula velocitate.
et in ſcḋa in duplo velociꝰ: et ī tertia
ī triplo velociꝰ ꝙ̄ ī ṗma: et ſic ↄ̨ñter.
vel quouis alio°
et tūc ī iſto et ſiĺibꝰ caſibus velocitas et ſpaciū ꝑtran­
ſitū mediãte tali velocitate ex his q̄ dcã ſūt p̄ceden-
tibus captis cõmode menſuratur inſpectis theore-
matibus ibidem demonſtratis

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index