Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Page concordance

< >
Scan Original
171 134
172 135
173 136
174 137
175 138
176 139
177 140
178 141
179 142
180 143
181 144
182 145
183 146
184 147
185 148
186 149
187 150
188 151
189 152
190 153
191 154
192 155
193 156
194 157
195 158
196 159
197 160
198 161
199 162
200 163
< >
page |< < (134) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div303" type="section" level="1" n="103">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s6302" xml:space="preserve">
              <pb o="134" file="170" n="171" rhead="Comment. in I. Cap. Sphæræ"/>
            cta ex minori circulo, ſeu ſphæra maiorem tumorem aufert, ſit, ut idem uas
              <lb/>
            maiorem partem à minori ſphæra auferat, quàm à maiore, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6303" xml:space="preserve">idcirco maiorem
              <lb/>
            copiam aquę in loco inferiori recipiat, quàm in ſuperiori, ut cernis in propoſi
              <lb/>
            ta figura. </s>
            <s xml:id="echoid-s6304" xml:space="preserve">At quoniam tam exiguum interuallum, quale eſt à radice montis
              <lb/>
            etiam altiſſimi, ad eiuſdem cacumen, nullius eſt momenti, ſi cum tota terrę
              <lb/>
            ſemidiametro conferatur, efficitur, ut uix ſentiatur hæc diuerſitas. </s>
            <s xml:id="echoid-s6305" xml:space="preserve">Si tamea
              <lb/>
            ad centrum uſq. </s>
            <s xml:id="echoid-s6306" xml:space="preserve">pateret aditus, ibi plane oculis intueremur, atq. </s>
            <s xml:id="echoid-s6307" xml:space="preserve">animaduer
              <lb/>
            teremus aquæ cumulum, ſeu tumorẽ ſphæricũ uaſi pleno inſiſtere. </s>
            <s xml:id="echoid-s6308" xml:space="preserve">Quo enim
              <lb/>
            aqua magis ad centrum accedit, eo magis ẽt ſenſibiliter rotunditatem acqui-
              <lb/>
            rit: </s>
            <s xml:id="echoid-s6309" xml:space="preserve">Adeo ut ſi terra a mundi centro diſcederet, pateretq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s6310" xml:space="preserve">aditus ipſi aquæ, con-
              <lb/>
            tinuò tota aquæ multitudo ad mediũ mundi conflueret, ac primo impetu huc
              <lb/>
            illucq́. </s>
            <s xml:id="echoid-s6311" xml:space="preserve">fluctuaret, donec ſenſim, remiſſo motus impetu, in perfectiſſimũ coiret
              <lb/>
            globũ, ambiretq́. </s>
            <s xml:id="echoid-s6312" xml:space="preserve">æqualiter totius mundi centrũ. </s>
            <s xml:id="echoid-s6313" xml:space="preserve">Multa alia his ſimilia colligi
              <lb/>
            poſsũt ex ijs, quæ dicta ſunt, quibus breuitatis cauſa ſuperſedẽdum eſſe cẽſeo.</s>
            <s xml:id="echoid-s6314" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s6315" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Postremo</emph>
            ut nonnihil etiam de figuris reliquorum duorũ elemento-
              <lb/>
            rum, aeris ſcilicet & </s>
            <s xml:id="echoid-s6316" xml:space="preserve">ignis, dicamus, ſatis perſpicue uidetur concludi poſſe, ea
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-170-01" xlink:href="note-170-01a" xml:space="preserve">Figura ae-
                <lb/>
              @is, & Ignis
                <lb/>
              quę.</note>
            eſſe figuræ ſphęricæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s6317" xml:space="preserve">In primis namq. </s>
            <s xml:id="echoid-s6318" xml:space="preserve">aer, quantum ad ſuperficiem eius conca
              <lb/>
            uam, rotundus eſt, quoniam circundat, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6319" xml:space="preserve">ambit globum rotundum, quem di-
              <lb/>
            ximus conſtitui ex aqua & </s>
            <s xml:id="echoid-s6320" xml:space="preserve">terra: </s>
            <s xml:id="echoid-s6321" xml:space="preserve">Pari ratione Ignis quo ad ſuperficiem eius
              <lb/>
            conuexam, neceſſario rotundus exiſtit, cum ſit ſub concauo Lunæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s6322" xml:space="preserve">Et quia
              <lb/>
            tam ignis, quàm aer, æqualiter uidetur à centro recedere propter leuitatem,
              <lb/>
            non ſecus ac grauia ad centrum tendunt ob grauitatem, fit, ut, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6323" xml:space="preserve">aer ſecũdum
              <lb/>
            conuexum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6324" xml:space="preserve">ignis ſecundum concauum ſphęricæ quoq. </s>
            <s xml:id="echoid-s6325" xml:space="preserve">fit figuræ: </s>
            <s xml:id="echoid-s6326" xml:space="preserve">Alias par@
              <lb/>
            illa aeris, uel ignis: </s>
            <s xml:id="echoid-s6327" xml:space="preserve">quę magis centro mundi propinquaret, non quæreret ſur-
              <lb/>
            ſum aſcendere, quod eſt contra utriuſq. </s>
            <s xml:id="echoid-s6328" xml:space="preserve">elementi inclinationem naturalem.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s6329" xml:space="preserve">Veriſimile tamen eſt, neq. </s>
            <s xml:id="echoid-s6330" xml:space="preserve">ignis concauum, neq. </s>
            <s xml:id="echoid-s6331" xml:space="preserve">aeris conuexũ eſſe ſphæricum,
              <lb/>
            cum plus ignis uideatur generari ſub Zona torrida, hoc eſt, ſub Aequatore, vel
              <lb/>
            prope, ubi nimirum continue uerſatnr Sol, cęlumq́ne ſumma uelocitate con-
              <lb/>
            uertitur, plus uero aeris ſub Zonis frigidis, id eſt, ſub polis, aut prope, propter
              <lb/>
            nimiam diſtantiam Solis, frigiditatem & </s>
            <s xml:id="echoid-s6332" xml:space="preserve">tarditatem motus.</s>
            <s xml:id="echoid-s6333" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s6334" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Neqve</emph>
            uero hocloco prætereundem eſt, Platonem in Tymæo attribue
              <lb/>
            re cęlo, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6335" xml:space="preserve">quatuor elementis, figuras quinque corporum regularium, de qui-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-170-02" xlink:href="note-170-02a" xml:space="preserve">Plato quo
                <lb/>
              pacto qua-
                <lb/>
              tuor elemẽ
                <lb/>
              tis, & cælo
                <lb/>
              tribuerit fi-
                <lb/>
              guras quin
                <lb/>
              que corpo
                <lb/>
              rum regula
                <lb/>
              rium.</note>
            bus agitur lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s6336" xml:space="preserve">13. </s>
            <s xml:id="echoid-s6337" xml:space="preserve">14. </s>
            <s xml:id="echoid-s6338" xml:space="preserve">15. </s>
            <s xml:id="echoid-s6339" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s6340" xml:space="preserve">16. </s>
            <s xml:id="echoid-s6341" xml:space="preserve">Eucl. </s>
            <s xml:id="echoid-s6342" xml:space="preserve">ob ſimilitudines quaſdam. </s>
            <s xml:id="echoid-s6343" xml:space="preserve">Igni enim pro-
              <lb/>
            pter acumẽ ſuæ flammę attribuit pyramidem, ſeu tetraedron; </s>
            <s xml:id="echoid-s6344" xml:space="preserve">Aſcendit namq-
              <lb/>
            quælibet particula ignis ad modũ pyramidis. </s>
            <s xml:id="echoid-s6345" xml:space="preserve">Aeri uero octaedron: </s>
            <s xml:id="echoid-s6346" xml:space="preserve">Sicut enim
              <lb/>
            aer proxime ad ignem accedit, ſic etiam octaedron maximam ſimilitudinem cũ
              <lb/>
            Tetraedro obtinet, cũ conſtet ex duabus pyramidibus. </s>
            <s xml:id="echoid-s6347" xml:space="preserve">Aquæ deinde concedit
              <lb/>
            Icoſaedron, propter nimiam mobilitatem, ac fluxibilitatem. </s>
            <s xml:id="echoid-s6348" xml:space="preserve">Cubum autem, ſi-
              <lb/>
            ue Hexaedron tribuit terræ ob ſuam immobilitatem, ac ſtabilitatem: </s>
            <s xml:id="echoid-s6349" xml:space="preserve">Iuter oĩa
              <lb/>
            enim corpora regularia cubus motui ineptiſſimus eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s6350" xml:space="preserve">Cælo denique adſcribit
              <lb/>
            Dodecaedron: </s>
            <s xml:id="echoid-s6351" xml:space="preserve">Nam quemadmodum cęlum in toto ambitu 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s6352" xml:space="preserve">ęqualia ſigna
              <lb/>
            complectitur, ita quoq. </s>
            <s xml:id="echoid-s6353" xml:space="preserve">dodecaedron 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s6354" xml:space="preserve">æqualibus ſuperficiebus continetur.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s6355" xml:space="preserve">Omitto alias cauſas, proprietateſve, propter quas Plato figuras quinq. </s>
            <s xml:id="echoid-s6356" xml:space="preserve">corpo
              <lb/>
            rum ſimplicium mundum componẽtium corporibus regularibus aſſimilauit. </s>
            <s xml:id="echoid-s6357" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Has enim copioſius pertractatas reperies apud Platonicos. </s>
            <s xml:id="echoid-s6358" xml:space="preserve">Non eſt tamẽ ullo
              <lb/>
            modo exiſtimandum, ut multi falſo arbitrantur, Platonem philoſophum inſi
              <lb/>
            gnem putaſſe, Cælum & </s>
            <s xml:id="echoid-s6359" xml:space="preserve">quatuor elemẽta vere talibus eſſe figuris prædita. </s>
            <s xml:id="echoid-s6360" xml:space="preserve">Ait
              <lb/>
            enim in eodem Tymæo, Mundum cum omnibus partibus præcipuis, cuiuſmo-</s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>