Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Page concordance

< >
Scan Original
171 165
172 166
173 167
174 168
175 169
176 170
177 171
178 172
179 173
180 174
181 175
182 176
183 177
184 178
185 179
186 180
187 181
188 182
189 183
190 184
191 185
192 186
193 187
194 188
195 189
196 190
197 191
198 192
199 193
200 194
< >
page |< < (166) of 778 > >|
172166ALHAZEN quantum cunq; productæ, poteſt eſſe locus imaginum. Verbi gratia: ſit a g diameter circuli a m g: cu-
ius d centrum.
Sumatur in hac diametro punctum z: e cẽtrum uiſus.
108[Figure 108]z t a l m e d b p g Dico, quòd z poteſt eſſe locus imaginis.
Ducatur linea e t z per t pun
ctum circuli:
& ducatur linea d t: erit angulus e t d acutus: [ut demõ-
ſtratum eſt 60 n.
] Fiat aũt ei ęqualis [ք 23 p 1] ꝗ ſit d t l. Palã [per 12 n
4] quòd l reflectetur ad e à puncto t:
& eius imago erit z [ք 6 n. ] Simi
liter ſumpto l puncto:
patebit quod eſt locus imaginis. Ducatur. n. li-
neale uſq;
in b punctũ circuli: & ducatur linea b d: erit [ut prius] an-
gulus e b d acutus.
Fiat ei ęqualis: qui ſit d b p: reflectetur quidẽ pun-
ctum p ad e à puncto b:
[per 12 n 4] & locus imaginis eius erit l: [per
6 n.
] Et ita ſumpto quocunq; alio puncto: erit eadem probatio.
69. Si uiſu et uiſibili in eadẽ diametro circuli (ꝗ eſt cõmunis ſectio
ſuperficierũ, reflexionis & ſpeculi ſphærici caui) ſitis: imago uidea
tur in ipſo uiſu: ab uno ſemicirculi, uel à quolibet alteri{us} definiti
circuli puncto poteſt ad uiſum reflexio fieri. 23 p 8.
AMplius: punctorum, quæ cõprehẽduntur in his ſpeculis: quo-
rundã imagines quaturor loca ſortiuntur:
quorundã tria: quo-
rundã duo:
quorundã unum. Punctũ, cuius imago in quatuor
ceciderit loca:
â quatuor pũctis determinatis reflectitur, nõ ab alijs,
uel plurib.
Punctum, cuius imago tria ſibi uſurpat loca: à tribus pun-
ctis ſpeculi reflectitur, nõ à plurib.
cuius duo: à duobus. Puncti aũt, cuius imago in unicum caditlo-
cũ:
poterit eſſe: quòd ab uno tãtùm puncto ſit reflexio: & poterit eſſe: quòd à quolibet circuli deter-
minati puncto, non ab alio.
Verbi gratia: ſit e cẽtrum uiſus: h ſit punctũ uiſum in eadẽ diametro: d ſit
centrum circuli.
Ducatur diameter z e h a: aut e d eſt æqualis d h: aut nõ. Sit æqualis: & ſuper e h du
catur à puncto d perpendiculariter diameter g d b:
& ducãtur lineę h g, g e, h b, b e. Palã [per 4 p 1]
quòd triangulũ h g d æquale triãgulo e d g, & ęqua-
109[Figure 109]g c z e d h a b le triãgulo h b d, & triãgulo e b d.
Palàm, quòd, cum
angulus h g e diuiſus ſit per ęqualia, h à puncto g re
flectetur ad e:
[per 12 n 4] & locus imaginis eius eſt
e [per 6 n.
] Similiter h à puncto b reflectetur ad e:
& locus imaginis eius e.
Si igitur diametro z e h a
immota, moueatur ſemicirculus a g z per ſphæram
ſpeculi aut ſolũ triangulũ h g e:
deſcribet quidẽ pun
ctum g motu ſuo circulũ:
& à quolibet puncto circu
li reflectetur h ad e:
& locus imaginis eius ſemper
erit punctũ e.
Et ita patet propoſitum. Quòd aũt ab
alio puncto, ꝗ̃ aliquo illius circuli, nõ poſsit fieri re-
flexio puncti h ad e:
palã per hoc. Sumatur punctũ
c, & ducatur e c, c h:
erit quidẽ [per 7 p 3] e c maior
linea e g, & linea h c minor linea h g.
Quare non erit
proportio e c ad c h, ſicut e d ad d h.
[Quia. n. ex the
ſi punctum h reflectitur ad e à puncto g:
erit per 12
n 4.
3 p 6 e g ad g h, ſicut e d ad d h. Itaq; cum e c, h c
ſint inęquales ipſis e g, g h:
nõ erunt proportionales ipſis e d, d h. ] Igitur [per 3 p 6] linea d c nõ diui-
det angulum e c h per æqualia.
Quare h à puncto c non põtreflecti ad e. [Idẽ breuius cõcludetur ք
4 ꝓ.
geometrię Iordani. Quia. n. triãguli e c h latera e c, h c ſuntinęqualia: & recta c d ab ipſorũ angu
lo eſt in mediũ baſis e h ex theſi:
erit ք allegatã 4 ꝓpoſitionẽ angulus e c d minorangulo h c d. Qua
re h à puncto c ad uiſum e nõ reflectetur.
Quòd aũt e c, h c latera ſint inæqualia, patet: quia per 7 p 3 e
c maior eſt e g, id eſt, h g (ęquales.
n. ſunt è cõcluſo) & h g maior h c: erit e c multò maior h c. ] Eadem
erit probatio, ſi ſumatur c inter g & z.
Si uerò e d fuerit maior d h: mutetur figura: & addatur lineæ
d h, linea h q, ut productum ex e q in q h, ſit æquale quadrato d q.
Erit igitur proportio e q ad d q, ſi-
cut d q ad h q, ſicut probat Euclides [17 p 6.
] Fiat circulus ad quãtitatẽ ſemidiametri q d: cuius q cẽ
trum:
g, b loca ſectionis duorũ circulorum: & ducãtur lineę e g, e b, q g, q b, d g, d b, h g, h b. Palã ergo,
quòd erit proportio e q ad q g, ſicut q g ad q h:
[ęquales enim ſunt q g, d q ք 15 d 1: itaq; e q ad d q & q
g eãdẽ habet rationẽ ք 7 p 5:
& iã patuit, ut e q ad d q, ſic d q ad h q: ergo per 7 p 5, ute q ad g q, ſic g q
ad h q] & angulus g q h cõmunis utriq;
triãgulo e q g, h q g. Igitur illa duo triãgula ſunt ſimilia. [ք 6.
4 p.
1 d 6. ] Erit igitur proportio e q ad q g, ſicute e g ad g h. Erit igitur e d ad d h, ſicut e g ad g h. [oſten
ſũ.
n. eſt, ut tota e q ad totã d q, ſic ablata d q ad ablatã h q: ergo ք 19 p 5, uttota e q ad totã d q, id eſt q
g.
ſic reliqua e d ad reliquã d h: ſed ut e q ad q g, ſic e g ad g h: ergo ք 11 p 5 ut e d ad d h, ſice g ad g h. ]
Quare [ք 3 p 6] linea d g diuidet angulũ e g h ք ęqualia.
Vnde punctũ h à pũcto g reflectetur ad e:
12 n 4] & locus imaginis eius pũctũ e [ք 6 n.
] Similiter h à pũcto b reflectetur ad e: & locus imaginis
eſt pũctũ e.
Si ergo moueatur triãgulũ e g h, pũctis e, h immotis: pũctũ g deſcribet in ſphęra circulũ,
à cuius quolibet pũcto reflectetur h ad e:
& ſemք erit locus imaginis e. Et qđ ab alio pũcto, ꝗ̃ aliquo
illius circuli, nõ poſsit h reflecti ad e:
palã, ut prius. Si. n. ſumatur c inter g & a: erit e c maior e g, & h c

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index