Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663

Page concordance

< >
< >
page |< < of 403 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.007779">
                <pb pagenum="523" xlink:href="016/01/172.jpg"/>
              dentiam Dei nullam? </s>
              <s id="s.007780">nónne eſt ac ſi dice­
                <lb/>
              ret, Palàm fœnerare adulter eſto, ſicarius, ve­
                <lb/>
              neficus, proditor, omnia denique mala pe­
                <lb/>
              ragas, modò clanculum liceat. </s>
              <s id="s.007781">Ergo aries
                <lb/>
              ſtultus conſuluit. </s>
              <s id="s.007782">Athenienſium duplex ſa­
                <lb/>
              pientia, ducis ſcilicet atque Philoſophi, pa­
                <lb/>
              triam euertit. </s>
              <s id="s.007783">Nam ne mirere, dixiſſe me
                <lb/>
              arietem eſſe ſtultum: quæ enim bifida ſunt
                <lb/>
              vngula, omnia ſunt ſimpliciora ſolipedis, vt
                <lb/>
              ſolipeda his qui digitos habent in pedibus.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.007784">Animalium enim differentia vna eſt pro­
                <lb/>
              pria, à pedum natura ſumpta: quædam enim
                <lb/>
              ſolipeda, quædam bifidas habent vngules,
                <lb/>
              quædam autem digitos. </s>
              <s id="s.007785">Solipeda quædam
                <lb/>
              robuſta, ſed non laboris patientia, vt equi:
                <lb/>
              quædam patientia laboris, ſed non robuſta,
                <lb/>
              vt aſini: quædam tolerant laborem & ſunt
                <lb/>
              robuſta, vt cameli. </s>
              <s id="s.007786">Aſini vt patientes eſſent
                <lb/>
              admodum laboris, ſtupidi facti ſunt. </s>
              <s id="s.007787">Iidem
                <lb/>
              parcè admodum mergunt bibendo os, prop­
                <lb/>
              ter vmbram aurium quam prægrandem in
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1108"/>
                <lb/>
              aqua videntes timent, ne aures madeſcant
                <lb/>
              aqua, & ne vmbra aurium oculos feriat. </s>
              <s id="s.007788">Eſt
                <lb/>
              etiam animal hoc natura ſiccum, & ob id
                <lb/>
              aquæ non amicum. </s>
              <s id="s.007789">Fert aſina pullum, an­
                <lb/>
              no, quòd aſinus 30. annis viuat, tametſi ob
                <lb/>
              labores rarò vitæ proprium curſum poſſit
                <lb/>
              implere. </s>
              <s id="s.007790">Commune eſt illi cum equo, &
                <lb/>
              ceruo ac damæ, imò etiam camelo, carere
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1109"/>
                <lb/>
              felle. </s>
              <s id="s.007791">Sed tamen camelus indiſcretum ha­
                <lb/>
              bet. </s>
              <s id="s.007792">Cauſa eſt, vt carnem habeant ſicciorem,
                <lb/>
              laboriſque magis patientem. </s>
              <s id="s.007793">Sed equi ge­
                <lb/>
              neroſiores ſunt aſinis, minus tamen ſicci, &
                <lb/>
              ob id minus laborem tolerant. </s>
              <s id="s.007794">Hi quos bar­
                <lb/>
              baros vocant, ſuntque perniciſſimi educa­
                <lb/>
              tione, in Africa fiunt. </s>
              <s id="s.007795">Nam emittunt equas,
                <lb/>
              quæ timore ferarum agreſtes factæ quoti­
                <lb/>
              die ſe exercent. </s>
              <s id="s.007796">Inde pullos ereptos lacte ca­
                <lb/>
              melarum alunt: vbi adoleuerint palea & ſti­
                <lb/>
              pula: ita cibo, aëreque, exercitatione fiunt
                <lb/>
              velociſſimi. </s>
              <s id="s.007797">Fieret & in noſtris regionibus,
                <lb/>
              ſed poſt aliquot generationes. </s>
              <s id="s.007798">Ceruarum
                <lb/>
              quoque lacte nutriti multum proficerent,
                <lb/>
              nanque nutrimento animæ nedum corpo­
                <lb/>
              ra mutantur. </s>
              <s id="s.007799">Animal hoc ſenſum habet &
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1110"/>
                <lb/>
              gloriæ, & officiorum. </s>
              <s id="s.007800">In Hibernia inſula
                <lb/>
              referunt, equos adeò eſſe moribus bonis ac
                <lb/>
              dociles, vt ita ſe accommodent, qua me­
                <lb/>
              lius ſeſſorem parte excipere poſſint. </s>
              <s id="s.007801">Indi­
                <lb/>
              cium prudentiæ equorum eſt dilectio maxi­
                <lb/>
              ma ſobolis: nullum enim animal adeò fi­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1111"/>
                <lb/>
              lios ſuos diligit, vt pullum ſuum equa. </s>
              <s id="s.007802">In­
                <lb/>
              certa meta vitæ illorum, ob labores: qui­
                <lb/>
              dam enim ad nos etiam 50. peruenerunt,
                <lb/>
              rarò tamen 30. annum excedunt. </s>
              <s id="s.007803">Fœminæ
                <lb/>
              diutiùs viuunt. </s>
              <s id="s.007804">Vixiſſe equam ad annos
                <lb/>
              ſexaginta quinque prodidit Ariſtoteles. </s>
              <s id="s.007805">Miſ­
                <lb/>
              centur hæc duo animalium genera naturæ
                <lb/>
              ſimilitudinem quaſi commodum humanum
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1112"/>
                <lb/>
              curante opifice: fiuntque muli patientia aſi­
                <lb/>
              norum, robore autem equorum. </s>
              <s id="s.007806">Aſini agre­
                <lb/>
              ſtes onagri vocati frequentiores ſunt equis
                <lb/>
              agreſtibus, quorum carnes in cibis com­
                <lb/>
              mendantur: nam & domeſticorum aſino­
                <lb/>
              rum caro, modò iuuenes ſint, proxima vi­
                <lb/>
              tulinæ eſt, non vt equorum viſcida & abo­
                <lb/>
              minabilis. </s>
              <s id="s.007807">Impropriè ædepol vocant aſinos
                <lb/>
              agreſtes animalia cornibus prælongis ar­
                <lb/>
              mata & iuba, alioquin deformia, biſontes
                <lb/>
              aliàs dicti. </s>
              <s id="s.007808">Igitur genere quidem plura
                <lb/>
              eſſe non poterant tribus, ſpecie nihil pro­
                <lb/>
              hibet: nam & mulos eſſe ſui generis in
                <lb/>
              Phœnicia fœcundos tradit Ariſtoteles: in
                <lb/>
              his
                <expan abbr="tamẽ">tamen</expan>
              plus minuſve, vel alacritatis, & ro­
                <lb/>
              boris agilatiſque, vel patientiæ ad labores
                <lb/>
              ſuſtinendos. </s>
              <s id="s.007809">Sed camelus omnium eſt præ­
                <lb/>
              ſtantiſſimus. </s>
              <s id="s.007810">Africus vnicam habet gib­
                <lb/>
              bam ſeu tuber, Bactrianus duas, vtraque
                <lb/>
              enim ſpecies mihi nota eſt. </s>
              <s id="s.007811">Africi etiam
                <lb/>
              aſinis colore fermè ſimiles, Bactriani fer­
                <lb/>
              rugineo. </s>
              <s id="s.007812">Non ſolipedes ſunt propriè came­
                <lb/>
              li, ſed quaſi biſulci: nec exquiſitè biſulci,
                <lb/>
              ſed quinum digitorum pes quandam leuem
                <lb/>
              effigiem exprimit, parte etiam veſtigij
                <lb/>
              carnoſus, ob id per ſaxa iter habentibus
                <lb/>
              inutilis. </s>
              <s id="s.007813">Cæterùm, quod mirum eſt, cùm
                <lb/>
              cornua non habeat, ſolus caret anteriori­
                <lb/>
              bus dentibus ſuperioris mandibulæ, vt
                <lb/>
              ceruus atque bos. </s>
              <s id="s.007814">Ruminat quoque illorum
                <lb/>
              more, quod neceſſe eſt: nam animalia non
                <lb/>
              ob id ruminant, quia cornua habeant, ſed
                <lb/>
              ſed quia dentibus carent anterioribus ſupe­
                <lb/>
              rioribus, quibus etiam camelus caret. </s>
              <s id="s.007815">Vri­
                <lb/>
              nam ex auerſo reddit, nam genitale retro
                <lb/>
              habet. </s>
              <s id="s.007816">Equos naturali odio perſequitur, &
                <lb/>
              grandis eſt altitudine fermè elephanti, ſed
                <lb/>
              ob colli! longitudinem: vnde aui nomen
                <lb/>
              etiam inditum ſtruthiocameli. </s>
              <s id="s.007817">Corpore ta­
                <lb/>
              men toto camelus equo exilior eſt, capite
                <lb/>
              paruo, oculis magnis, prominentibuſque.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.007818">Roſtrum, vt ita dicam, quale bobus.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.007819">Differunt tamen non parum inter ſe, & prę­
                <lb/>
              ſertim magnitudine, adeò vt iuxta hanc ra­
                <lb/>
              tionem tria genera numerentur. </s>
              <s id="s.007820">Hugium
                <lb/>
              maximi dicuntur vnica gibba, minimi Ra­
                <lb/>
              guahil, qui centum milla paſſuum in ſingu­
                <lb/>
              los dies peragunt, ſunt enim leuiſſimi, ap­
                <lb/>
              tioreſque ad itinera quàm ad onera. </s>
              <s id="s.007821">Cur­
                <lb/>
              runt etiam celeriùs cameli equis Niſſanis,
                <lb/>
              propter crurum longitudinem diſtantiam­
                <lb/>
              que. </s>
              <s id="s.007822">Medium genus Becheti vocantur, du­
                <lb/>
              plici gibba. </s>
              <s id="s.007823">Sed omnium optimi Africi: hi
                <lb/>
              enim ex Bactrianis Bibunt ſingulis quin­
                <lb/>
              que diebus: & ſi
                <expan abbr="ãntea">antea</expan>
              , læduntur: tolerant
                <lb/>
              tamen ſitim ad dies vſque quindecim, tum
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1113"/>
                <lb/>
              ex vſu, tum quia animal ſit ſiccum, tum
                <lb/>
              quòd natura rectè cauerit vt animal quod
                <lb/>
              in deſertis vitam ageret, frequenti potu
                <lb/>
              minimè indigeret, vbi potus copia rarò eſt.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.007824">Similiter & inediæ patientiſſimus eſt. </s>
              <s id="s.007825">Vbi
                <lb/>
              verò contigerit ipſum extenuari, primùm
                <lb/>
              quidem gibba, ob onus & ſolem, dorſoque
                <lb/>
              extenuatur, pòſt ventre, quòd ea pars mol­
                <lb/>
              lior ſit, & plurimo calore abundet: demum
                <lb/>
              cruribus ipſis, tuncque iam laborat. </s>
              <s id="s.007826">Caro
                <lb/>
              illius ſuauiſſima eſt, lac verò ſuauiſſimum
                <lb/>
              & ſaluberrimum. </s>
              <s id="s.007827">Sed bibitur vt vinum, pa­
                <lb/>
              ri aquæ pondere, vel etiam duplo miſtum.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.007828">Saltat hoc animal ad tibiam, videturque
                <lb/>
              muſica gaudere: verùm ars & vſus eſt po­
                <lb/>
              tius quàm harmoniæ ſenſus. </s>
              <s id="s.007829">Attamen can­
                <lb/>
              tu feſſus ſpontè ad iter peragendum exci­
                <lb/>
              tatur. </s>
              <s id="s.007830">Iuuenculus autem collocatur in paui­
                <lb/>
              mento calido, homine pulſante tibiam ci­
                <lb/>
              tharámve, camelus ob calorem pedes eleuat:
                <lb/>
              ita ſingulis diebus huic rei operam dat. </s>
              <s id="s.007831">Mo­
                <lb/>
              dus congruit pedum eleuationi. </s>
              <s id="s.007832">Vbi annus
                <lb/>
              hac forma exactus fuerit, pedes eleuat ad
                <lb/>
              rhythmum, quanquam frigente ſolo: ita
                <lb/>
              camelus ſaltare diſcit. </s>
              <s id="s.007833">Sed quid mirum de </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>