Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.007833
">
<
pb
pagenum
="
524
"
xlink:href
="
016/01/173.jpg
"/>
camelo, vt dixi animali ſolerti, quod diſ
<
lb
/>
ciplina erudiatur, cum aſini ipſi ad tibiam
<
lb
/>
ſaltent? </
s
>
<
s
id
="
s.007834
">& voce in aurem inſuſurrata con
<
lb
/>
cidant ſupini ſpontè? </
s
>
<
s
id
="
s.007835
">Clauſis etiam oculis,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1114
"/>
<
lb
/>
inflantur quaſi venenum bibiſſent, nec mi
<
lb
/>
nis nec verberibus adduci queunt, vt ſur
<
lb
/>
gere velint. </
s
>
<
s
id
="
s.007836
">Sed blanditiis, adulationibuſ
<
lb
/>
que, ac ſpe vehendi formoſas mulieres pro
<
lb
/>
poſita, ſubitò exurgunt alacres: vbi verò
<
lb
/>
audierint vehendas eſſe anus, demiſſis au
<
lb
/>
ribus claudicant. </
s
>
<
s
id
="
s.007837
">Interroganti etiam an for
<
lb
/>
moſæ iuuenculæ illis placeant capite an
<
lb
/>
nuunt. </
s
>
<
s
id
="
s.007838
">Demum etiam formiſſimum in
<
lb
/>
cœtu circumſtantium deligunt. </
s
>
<
s
id
="
s.007839
">Ita parum
<
lb
/>
videtur hic aſinu. </
s
>
<
s
id
="
s.007840
">Ægyptius ab illo Lu
<
lb
/>
cianico differre. </
s
>
<
s
id
="
s.007841
">Sed tamen vera eſt hi
<
lb
/>
ſtoria, quam Ioannes Leo Africanus nar
<
lb
/>
rat, vidiſſe non ſemel in ſuburbio ciuita
<
lb
/>
tis Chairi nomine, Bebelloch, in quo
<
lb
/>
circulatores fermè ſingulis diebus Veneris
<
lb
/>
( eſt autem hic feſtus Mahumetanis, vt Iu
<
lb
/>
dæis ſabbathum, Chriſtianis Dominicus)
<
lb
/>
ac arte magnam ſtipem corradunt. </
s
>
<
s
id
="
s.007842
">Nec
<
lb
/>
adeò res mira videri debet erudire aſinum,
<
lb
/>
nam pars ſenſibilis omnis vſus eſt capax.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.007843
">Eſt autem aſinus & ipſe anima ſenſitiua
<
lb
/>
præditus. </
s
>
<
s
id
="
s.007844
">Oſtendit hoc in cheli manus, quæ
<
lb
/>
tot diuerſis modis abſque vlla cogitatione
<
lb
/>
propter ſolum vſum mouetur. </
s
>
<
s
id
="
s.007845
">Quomodo au
<
lb
/>
tem ſenſim ad hoc perueniant, tum ex his
<
lb
/>
quæ de camelo nuper dicta ſunt, tum
<
lb
/>
quæ de cane inferiùs docebuntur, intellige
<
lb
/>
re licet. </
s
>
<
s
id
="
s.007846
">Conſtat autem tota hæc ars eru
<
lb
/>
diendorum animalium in duobus, vſu &
<
lb
/>
actionum concurſu. </
s
>
<
s
id
="
s.007847
">Itaque conſtat anima
<
lb
/>
lia ſolipeda prudentiora eſſe biſulcis, atque
<
lb
/>
inter ſolipeda, biſulcaque camelum eſſe
<
lb
/>
præſtantiſſimum. </
s
>
<
s
id
="
s.007848
">Vnde meritò quis dubita
<
lb
/>
bit, quodnam perfectius animal dici de
<
lb
/>
beat, canis an camelus. </
s
>
<
s
id
="
s.007849
">Equidem ſi ad vitæ
<
lb
/>
longitudinem reſpicimus, camelus proxi
<
lb
/>
mior eſt homini quàm canis: nam came
<
lb
/>
lus centum quandoque annis viuit, canum
<
lb
/>
vita vigeſimo anno terminatur: vnde Ho
<
lb
/>
merus rectè finxiſſe exiſtimatur canem
<
lb
/>
Vlyſſis extremo anno mori. </
s
>
<
s
id
="
s.007850
">Verùm vt ca
<
lb
/>
melus rarò ſexageſimum, ita canis rariùs
<
lb
/>
quartum decimum ſuperat annum. </
s
>
<
s
id
="
s.007851
">Cameli
<
lb
/>
quoque muſica delectantur, canes minimè.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.007852
">Sed canes capaciores ſunt diſciplinæ. </
s
>
<
s
id
="
s.007853
">Dixe
<
lb
/>
rim igitur cameli humidum eſſe pinguius,
<
lb
/>
canis autem ſubſtantiam eſſe tenuiorem,
<
lb
/>
hiſque de cauſis alterum altero viciſſim ho
<
lb
/>
mini propiorem eſſe. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.007854
">
<
margin.target
id
="
marg1104
"/>
Veruecum
<
lb
/>
candæ
<
expan
abbr
="
immẽ-ſi
">immen
<
lb
/>
ſi</
expan
>
ponderis.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.007855
">
<
margin.target
id
="
marg1105
"/>
Verueces
<
lb
/>
cum quatuor
<
lb
/>
cornibus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.007856
">
<
margin.target
id
="
marg1106
"/>
Aries cum
<
lb
/>
vno cornu in
<
lb
/>
medio
<
expan
abbr
="
ſrõtis
">ſrontis</
expan
>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.007857
">
<
margin.target
id
="
marg1107
"/>
Neronis En
<
lb
/>
comium.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.007858
">
<
margin.target
id
="
marg1108
"/>
Aſinus cur
<
lb
/>
ſtupidus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.007859
">Aſini cur
<
lb
/>
bibendo pa
<
lb
/>
rùm mer
<
lb
/>
gant os.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.007860
">
<
margin.target
id
="
marg1109
"/>
Equi.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.007861
">
<
margin.target
id
="
marg1110
"/>
Onagri.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.007862
">
<
margin.target
id
="
marg1111
"/>
Biſontes.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.007863
">
<
margin.target
id
="
marg1112
"/>
Camelus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.007864
">
<
margin.target
id
="
marg1113
"/>
Extenuatio
<
lb
/>
nis ratio.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.007865
">
<
margin.target
id
="
marg1114
"/>
Afinorum
<
lb
/>
mira diſci
<
lb
/>
plina.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.007866
">Sed adhuc dubitatio alia emergit: quo
<
lb
/>
niam camelus videtur hominum cauſa, non
<
lb
/>
ſuiipſius, vel magis ſaltem factus, quod ta
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1115
"/>
<
lb
/>
men falſum eſſe nemo dubitat, qui quæ à
<
lb
/>
nobis inferiùs ſcripta ſunt, legit: attamen ſic
<
lb
/>
prorſus eſſe videtur. </
s
>
<
s
id
="
s.007867
">Nam quorſum in ter
<
lb
/>
go gibba illa, niſi ad pondera ſuſtinenda?
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.007868
">quorſum quatuor genua, cùm equus & aſi
<
lb
/>
nus duo tantùm habeant, & boues & cer
<
lb
/>
ui? </
s
>
<
s
id
="
s.007869
">nam cameli crura poſteriora anterius
<
lb
/>
flectuntur, ſinuanturque poſterius vt homi
<
lb
/>
num crura, & anteriora equorum: quor
<
lb
/>
ſumque tuber illud cui inſiſtit, dum in ge
<
lb
/>
nua flectitur inferius poſitum? </
s
>
<
s
id
="
s.007870
">niſi vt cùm
<
lb
/>
prælongis eſſet cruribus, poſſet flecti in ge
<
lb
/>
nua, tandiuque manere donec onus excipe
<
lb
/>
ret? </
s
>
<
s
id
="
s.007871
">Itaque camelus & canis ob conuictus
<
lb
/>
facilitatem, ſi modò aliquod animal homi
<
lb
/>
nis cauſa factum eſt, geniti videntur illius
<
lb
/>
cauſa. </
s
>
<
s
id
="
s.007872
">Sed tamen ( vt dixi ) abſurdum eſt
<
lb
/>
talia credere: melius igitur eſt, vt exiſtime
<
lb
/>
mus camalo gibbam eſſe factam, quòd cùm
<
lb
/>
animal eſſet vitam in ſolitudine ducens, lo
<
lb
/>
cus is humore repletus ad ſitim famemque
<
lb
/>
ſuſtinendam plurimum conferret. </
s
>
<
s
id
="
s.007873
">Indicio
<
lb
/>
eſt quòd etiam hominibus gibbus ex hu
<
lb
/>
more crudo aduenire ſoleat: quodque, vt di
<
lb
/>
ctum eſt, dum conficitur labore, inedia, ſiti
<
lb
/>
que, ea primùm in parte extenuetur. </
s
>
<
s
id
="
s.007874
">Cauſa
<
lb
/>
verò genuum & anterioris gibbi ſeu infe
<
lb
/>
rioris fuit, quòd cum habiturus eſſet crura
<
lb
/>
gracilia longaque & longum iter agere co
<
lb
/>
geretur, hoc animal in aridis atque incul
<
lb
/>
tis locis viuens quærendi cibi potuſque
<
lb
/>
cauſa, quiete indiguit, quam ob crurum
<
lb
/>
longitudinem ſternendo vt aſini equique
<
lb
/>
tutò aſſequi non poterat: ob id igitur in
<
lb
/>
genua & tuber inferius recumbens quieſ
<
lb
/>
cit. </
s
>
<
s
id
="
s.007875
">Talis eſt huic animali ſitus, qualis ho
<
lb
/>
mini cum ſedet. </
s
>
<
s
id
="
s.007876
">Non igitur hominis gratia
<
lb
/>
hæc facta ſunt, ſed cameli: nimis enim
<
lb
/>
oportuit naturam eſſe ſollicitam, ſi ob tam
<
lb
/>
breue tempus ſuſcipiendi oneris, tot tanta
<
lb
/>
que in hoc animali molita fuiſſet, cùm
<
lb
/>
etiam homo ipſe prudentia, ſcabellis, ſca
<
lb
/>
lis, aliiſque modis altitudinis incommodo
<
lb
/>
ſatisfacere potuiſſet. </
s
>
<
s
id
="
s.007877
">Formæ igitur animali
<
lb
/>
bus propriæ, proprij etiam commodi cauſa
<
lb
/>
ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.007878
">Verùm dicet quiſpiam: Cur omnia
<
lb
/>
hæc animalia præſtantiſſima formam ha
<
lb
/>
bent longè ab aliis diſſimilem? </
s
>
<
s
id
="
s.007879
">vt, homo,
<
lb
/>
elephas, camelus, crocodilus, & delphin
<
lb
/>
inter piſces. </
s
>
<
s
id
="
s.007880
">Conſtat enim abſque dubio hæc
<
lb
/>
eſſe animalium nobiliſſima, ſi modò homo
<
lb
/>
animal mereatur appellari. </
s
>
<
s
id
="
s.007881
">Cauſa huius tri
<
lb
/>
plex eſt: prima quidem, quòd oporteret ani
<
lb
/>
malia hæc eſſe longæua, ſi deberent eſſe per
<
lb
/>
fecta: quare humido pingui multumque
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1116
"/>
<
lb
/>
permixto prædita. </
s
>
<
s
id
="
s.007882
">Non igitur vires aſſequi
<
lb
/>
ex temperamento poterant, indigebant au
<
lb
/>
tem viribus, quamobrem forma exquiſita
<
lb
/>
opus fuit. </
s
>
<
s
id
="
s.007883
">Secunda cauſa eſt, quia extre
<
lb
/>
mum plus à medio diſtat, quàm media in
<
lb
/>
ter ſe: duplum enim medij, aut maius du
<
lb
/>
plo eſt extremum: perfectiſſimum autem
<
lb
/>
extremum eſt, ob id plurimùm ab aliis di
<
lb
/>
ſtat, atque obid peculiarem formam habe
<
lb
/>
re videtur. </
s
>
<
s
id
="
s.007884
">Tertia, quoniam perfectiſſima
<
lb
/>
animalia multorum generum colligunt vti
<
lb
/>
litates, ob id quaſi in medio illorum conſti
<
lb
/>
tuta videntur, quamobrem & formam ſibi
<
lb
/>
propriam, Nam camelus medius videtur in
<
lb
/>
ter biſulca, ſolipedaque, abſque cornibus
<
lb
/>
etiam cornutis ſimillimus: gibbam præter
<
lb
/>
id propriam habet. </
s
>
<
s
id
="
s.007885
">Homo inter bipeda
<
lb
/>
quadrupedaque, glaber tamen eſt, atque
<
lb
/>
hoc ei proprium non ab alio animali ſum
<
lb
/>
ptum, niſi ſerpentes, aut piſces adducas, à
<
lb
/>
quorum natura vel plurimum abeſt, vel om
<
lb
/>
nium naturam induit, vtpote omnium etiam
<
lb
/>
particeps. </
s
>
<
s
id
="
s.007886
">Crocodilus medius inter piſces &
<
lb
/>
quadrupeda lacertaſque. </
s
>
<
s
id
="
s.007887
">Proprium habet vt
<
lb
/>
maxillam ſuperiorem moueat, inferiorem
<
lb
/>
habeat firmam. </
s
>
<
s
id
="
s.007888
">Elephas medius inter cor
<
lb
/>
nua animalia, carentiaque cornibus, digitos
<
lb
/>
habentia in pedibus, & ſolipeda, propriam </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>