173167LIBER VIII.
re infinito, mentem mouiſſe, ac ſegregaſſe.
Aut ut Empedo=
cles dicit, interdum res moueri, interdum quieſcere: moueri
quidem cùm aut unum cx multis concordia, aut ex uno mul
ta diſcordia facit: quieſcere uerò in biſce temporibus, quæ
inter bæc media cadunt. Dicit enim hoc modo. Nam quod
de multis naſci conſueuerit unum. Atq; iterum ex uno gene
rato plura renaſci. Hoc fiunt, fixumq́ ſibi non permanet
æuum. At quo mutantur nunquam ceſſante recurſu. Hoc ſi
perpetuò ſtabilem uerſantur in orbem. Cùm enim dicit, at
quo mutantur nunquam ceſſante recurſu, id Empedoclem
arbitrãdum eſt intelligere: binc inquam illuc, & illinc buc
fierimotũ. Conſiderandum eſt igitur de hoc, quonam mo
do ſe habet: eſt enim operæpretium banc perſpicere uerita
tem, & non ſolùm ad naturalem cõtemplationẽ, ſed ad eam
doctrinam, quæ circa principium primũ uerſatur, uebemen
ter conducit. Ex ijs autem ordiemur, quæ prius à nobis in li
bris natur alis ſcientiæ ſunt definita. Dicimus itaq; motum.
ipſius mobilis hoc actum eſſe, quo mobile eſt. Neceſſe eſt
ergo res eas eſſe, quæ unoquoq; motu moueri poſſunt: &
ſine definitione etiã motus, quiuis proſectò fatebitur neceſ=
ſarium eſſe id moueri, quod ſingulismotibus moueri poteſt.
ceu alterari quidẽ id quod eſt alterabile: ferri autẽ id, quod
loco mutabile eſt. Quare, ſit anteà combustibile, quàm com
buratur: & combustiuum antcà, auàm comburat oportet.
Igitur & bæc ipſaneceſſe eſt, aut ſinon erant aliquando ſa
cta eſſe, aut perpetua eſſe. Si igitur unumquodq; mobiliũ,
ac motiuorũ eſt factũ, neceſſe eſt ante motum acceptũ, aliã
mutationem, motumq́; fuiſſe, quo quidem ortum id eſt, quod
aut moueri, aut mouere poteſt. Sin ſemper erant, motus ta
men non erat, abſurdum & ex ſeſe quidem ſi animaduerta=
cles dicit, interdum res moueri, interdum quieſcere: moueri
quidem cùm aut unum cx multis concordia, aut ex uno mul
ta diſcordia facit: quieſcere uerò in biſce temporibus, quæ
inter bæc media cadunt. Dicit enim hoc modo. Nam quod
de multis naſci conſueuerit unum. Atq; iterum ex uno gene
rato plura renaſci. Hoc fiunt, fixumq́ ſibi non permanet
æuum. At quo mutantur nunquam ceſſante recurſu. Hoc ſi
perpetuò ſtabilem uerſantur in orbem. Cùm enim dicit, at
quo mutantur nunquam ceſſante recurſu, id Empedoclem
arbitrãdum eſt intelligere: binc inquam illuc, & illinc buc
fierimotũ. Conſiderandum eſt igitur de hoc, quonam mo
do ſe habet: eſt enim operæpretium banc perſpicere uerita
tem, & non ſolùm ad naturalem cõtemplationẽ, ſed ad eam
doctrinam, quæ circa principium primũ uerſatur, uebemen
ter conducit. Ex ijs autem ordiemur, quæ prius à nobis in li
bris natur alis ſcientiæ ſunt definita. Dicimus itaq; motum.
ipſius mobilis hoc actum eſſe, quo mobile eſt. Neceſſe eſt
ergo res eas eſſe, quæ unoquoq; motu moueri poſſunt: &
ſine definitione etiã motus, quiuis proſectò fatebitur neceſ=
ſarium eſſe id moueri, quod ſingulismotibus moueri poteſt.
ceu alterari quidẽ id quod eſt alterabile: ferri autẽ id, quod
loco mutabile eſt. Quare, ſit anteà combustibile, quàm com
buratur: & combustiuum antcà, auàm comburat oportet.
Igitur & bæc ipſaneceſſe eſt, aut ſinon erant aliquando ſa
cta eſſe, aut perpetua eſſe. Si igitur unumquodq; mobiliũ,
ac motiuorũ eſt factũ, neceſſe eſt ante motum acceptũ, aliã
mutationem, motumq́; fuiſſe, quo quidem ortum id eſt, quod
aut moueri, aut mouere poteſt. Sin ſemper erant, motus ta
men non erat, abſurdum & ex ſeſe quidem ſi animaduerta=