Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 1000
1001 - 1010
1011 - 1020
1021 - 1030
1031 - 1040
1041 - 1050
1051 - 1055
>
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 1000
1001 - 1010
1011 - 1020
1021 - 1030
1031 - 1040
1041 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
155
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1157
"/>
<
lb
/>
Planum igitur, quòd etiam. </
s
>
<
s
>Noto illud,
<
emph
type
="
italics
"/>
etiam
<
emph.end
type
="
italics
"/>
, quia cæteræ ſpecies mutationis enumeratæ iam
<
lb
/>
fuerant, “ea ſola reſtabat quæ ad ſubſtantiam pertinebat id quod genitum eſt, prius generetur ne
<
lb
/>
ceſſe eſt, & id quod gignitur, genitum ſit, quæcunque diuidua ſunt & continua.” Nam prius oſten
<
lb
/>
derat Ariſtoteles id eſſe proprium mutationum quæ in continuo fiunt, è quarum numero altera
<
lb
/>
tionem expunxerat, vtpotè, quæ ex euento diuidua foret; “vt intelligas hîc agi de mutatione ſub
<
lb
/>
ſtantiæ per ſe, quæ propter extentionem materiæ per ſe quoque magnitudo eſt, non tamen ſem
<
lb
/>
per id quod fit .i. </
s
>
<
s
>id quo tendit ipſe ortus, ſed aliud aliquando: vt ex jis quæ ſunt aliquid ipſius
<
lb
/>
vt pars aliqua quam item factum vocare conſueuit Ariſtoteles,
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
vt ædificij fundamentum. </
s
>
<
s
>Si
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1158
"/>
<
lb
/>
militer autem in eo quod corrumpitur & in eo quod corruptum eſt, nam protinus ineſt in eo
<
lb
/>
quod generatur & corrumpitur infinitum quid, cùm ſit continuum. </
s
>
<
s
>Neque licet, neque gene
<
lb
/>
rari, niſi id quod genitum eſt, neque genitum eſſe, niſi id quod generatur. </
s
>
<
s
>Similiter autem & in
<
lb
/>
eo quod eſt corrumpi, & in eo quod eſt corruptum eſſe: ſemper enim erit corruptum eſſe prius
<
lb
/>
eo quod eſt corrumpi; eo verò, quod eſt corruptum eſſe, corrumpi. </
s
>
<
s
>Planum igitur quòd etiam
<
lb
/>
quod genitum eſt, prius generetur neceſſe eſt. </
s
>
<
s
>& id quod generatur, eſſe genitum. </
s
>
<
s
>Omnis enim
<
lb
/>
magnitudo, & omne tempus diuidua ſunt. </
s
>
<
s
>Quamobrem in quo fuerit,
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
erit, vt in primo, ideſt,
<
lb
/>
vt in indiuiduo.” At dic mihi Scaliger, ſi omnes inimici te nobiſcum ſentire
<
expan
abbr
="
cogerẽt
">cogerent</
expan
>
, quo, niſi hoc
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1159
"/>
<
lb
/>
loco vterentur? </
s
>
<
s
>Sed mitto id nunc: mitto etiam alium tuum locum ex 8. Phyſ.
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
vbi nil huiuſ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1160
"/>
<
lb
/>
modi reperitur. </
s
>
<
s
>Verùm mox
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Ariſtoteles confert omnem motum in ortum & interitum, vt fa
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1161
"/>
<
lb
/>
cta quadam communi notione mutationum omnium (communis etenim mutatio eſt generatio
<
lb
/>
vel ſimpliciter, vel quodammodo) doceat quietem ad omne genus mutationis pertinere. </
s
>
<
s
>Sed re
<
lb
/>
deo ad diſtinctionem. </
s
>
<
s
>Inquiunt igitur duo primum ſignificari nomine iſto generationis, aut id
<
lb
/>
quod exprimitur
<
foreign
lang
="
grc
">τῷ γινεσθαι</
foreign
>
, ideſt, fieri, hoc autem eſt quod notat fluxum & tempus; aut
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
<
lb
/>
id quod exponitur
<
foreign
lang
="
grc
">τῷ γενέσθαι</
foreign
>
, ideſt, factum eſſe, quod pręſefert terminum & formam ipſam,
<
lb
/>
quæ iam aduenit, hoc ſanè vltimo ſignificato ſumptam generationem puncto temporis obiri di
<
lb
/>
cunt: at tempore abſolui alteram illam. </
s
>
<
s
>Verumenimuerò hanc aiunt non eſſe ſimplicem muta
<
lb
/>
tionem; ſimplicem verò eſſe illam ſolam quæ ſubitò exiſtit; quia, ſcilicet, hæc ſola ſit ſubſtantiæ
<
lb
/>
tranſmutatio, alteram verò coniunctam eſſe dicunt, cum quibuſdam affectionibus quas præuias
<
lb
/>
noſtri
<
foreign
lang
="
grc
">προδρόμους</
foreign
>
verò
<
foreign
lang
="
grc
">διαθέσεις</
foreign
>
vocant Græci interprętes
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
cęteroque
<
foreign
lang
="
grc
">παρασκευὰς</
foreign
>
, ideſt,
<
lb
/>
apparatus Ariſtoteles. </
s
>
<
s
>Ita fieri, vt mutatio ſubſtantiæ quæ propriè ortus eſt, ſubita ſit; quicquid
<
lb
/>
habet temporis, id obtineat beneficio præuiæ affectionis, cuius ipſa eſt affinis. </
s
>
<
s
>Ergo & in hunc
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1162
"/>
<
lb
/>
ſenſum accipiunt verba philoſophi; vt illa intelligatur eſſe in tempore quæ cum præuia affectio
<
lb
/>
ne coniuncta eſt, & quoquo pacto complectitur mutationem quæ reſpiciat qualitatem: eam ve
<
lb
/>
rò quæ eſt mutatio ſubſtantiæ ſolius, quia terminus eſt affectionis, puncto fieri temporis. </
s
>
<
s
>Hęc di
<
lb
/>
ſtinctio nunc nobis ponderanda proponitur, cùm propter aſſertorum auctoritatem, tùm etiam
<
lb
/>
quòd ſatisfacere videtur obiectionibus noſtris. </
s
>
<
s
>In eam igitur aliqua ſuccurrunt quæ putemus
<
lb
/>
afferri poſſe ex intima quidem philoſophia deprompta, atque adeò conſentientia cum verbis
<
lb
/>
Ariſtotelicis, vt niſi vis afferatur eius dictis, ſine aliqua ſaltem animaduerſione prætereunda non
<
lb
/>
ſint. </
s
>
<
s
>Nam mitto illud quod' nam iudicium fuiſſet Ariſtotelis, loco illo quem nuper plenum reci
<
lb
/>
tauimus, vbi ſingulas mutationes commemorat, de generatione ſubſtantię mentionem facit, eam
<
lb
/>
ſeorſum conſiderat, de eo quod generatur & genitum eſt, loquitur, & de hac ipſa re demonſtra
<
lb
/>
tionem in medio ponit, rem planè incertam, immo ambiguo inuolutam relinquere: qui iſtis au
<
lb
/>
ctoribus etiam polyonyma detrectet? </
s
>
<
s
>quod negotium fuiſſet rem hoc modo expedire,
<
expan
abbr
="
extremũ
">extremum</
expan
>
<
lb
/>
generationis indiuiduum eſt, quod præcedit eſt alteratio, ſiquidem iam oſtenſum fuiſſet, in alte
<
lb
/>
ratione tempus eſſe in omni alteratione ei quod eſt alteratum eſſe, præceſsiſſe alterari, & omni
<
lb
/>
illi quod eſt alterari, præiuiſſe id quod eſt alteratum eſſe. </
s
>
<
s
>nec quicquam in quodam primo alte
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1163
"/>
<
lb
/>
rari, aut alteratum fuiſſe? </
s
>
<
s
>Mitto hæc, inquàm: ad illa venio, vt doceam in generatione notionem
<
lb
/>
temporis ineſſe,
<
expan
abbr
="
eamq́
">eamque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ſub motus definitione comprehendi quam habes 3. Phyſ. Omnes ſanè fa
<
lb
/>
tentur in omni motu & mutatione notionem fluxus ineſſe, non omnes verò cum fluxu cogitant
<
lb
/>
tempus, ſed geminum fluxum excogitarunt, alterum in ſucceſsione poſitum, atque alterum ſu
<
lb
/>
bitum, vt proximè ſit hoc ex hoc. </
s
>
<
s
>& quà ſubitus eſt, ad ortum ſubſtantiæ pertinere. </
s
>
<
s
>Igitur mihi
<
lb
/>
videtur id quod dicitur: actum eius quod eſt in potentia, quatenus in potentia (erat autem hæc
<
lb
/>
definitio motus) ſignificare non modo hoc ex hoc, ſed ſucceſsionem in qua tempus inſumatur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>neque enim eſt actus ſimpliciter qui ſignificatur à motu; neque illius quod eſt poteſtate ſolùm,
<
lb
/>
& actus cum poteſtate
<
expan
abbr
="
cõiunctus
">coniunctus</
expan
>
, ſed actus quidam imperfectus, neque totus ſimul quo res quæ
<
lb
/>
poteſtatem habet, non tranſmutata eſt, ſed tranſmutatur per eam quam habet poteſtatem: vnde
<
lb
/>
verbali ſignificatur, & verbo temporis præſentis exprimitur quo res inſtans indicatur, & cui præ
<
lb
/>
teritum &
<
expan
abbr
="
factũ
">factum</
expan
>
eſſe non conueniat, eſt enim motus calefactio, non calor: & qui mouetur, calefit;
<
lb
/>
non calefactus eſt. </
s
>
<
s
>& ea quibus accidit vt ſimul fiant & ſint, vbi, ſcilicet, tota mutatio fit ſimul;
<
lb
/>
non motus, ſed
<
foreign
lang
="
grc
">ἐνέργειαι</
foreign
>
vocantur,
<
emph
type
="
sup
"/>
d
<
emph.end
type
="
sup
"/>
vt illuminatio & auditio, quæ generationes impropriè
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1164
"/>
</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>