Alvarus, Thomas
,
Liber de triplici motu
,
1509
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Figures
Content
Thumbnails
Table of contents
<
1 - 30
31 - 42
[out of range]
>
<
1 - 30
31 - 42
[out of range]
>
page
|<
<
of 290
>
>|
<
echo
version
="
1.0
">
<
text
xml:lang
="
la
">
<
div
xml:id
="
N10132
"
level
="
1
"
n
="
1
"
type
="
body
">
<
div
xml:id
="
N15C17
"
level
="
2
"
n
="
3
"
type
="
other
"
type-free
="
pars
">
<
div
xml:id
="
N20F21
"
level
="
3
"
n
="
3
"
type
="
other
"
type-free
="
tractatus
">
<
div
xml:id
="
N20F2E
"
level
="
4
"
n
="
1
"
type
="
chapter
"
type-free
="
capitulum
">
<
pb
chead
="
De motu rarefactionis et condenſationis.
"
file
="
0176
"
n
="
176
"/>
<
p
xml:id
="
N211C6
">
<
s
xml:id
="
N211C7
"
xml:space
="
preserve
">Tertio prīcipaliṫ arguit̄̄ ſic. </
s
>
<
s
xml:id
="
N211CA
"
xml:space
="
preserve
">Si rari-
<
lb
/>
tas et denſitas eſt poſſibilis: vel per ipſam rarefa-
<
lb
/>
ctionem acquireretur ſubſtantia: vel quantitas ſed
<
lb
/>
neutrum iſtorū eſt dicendum: igitur non primum / q2
<
lb
/>
rarefactio non ponitur motus ad ſubſtantiã: quia
<
lb
/>
tunc eſſet generatio: nec ſecundem quia tunc ſequi-
<
lb
/>
tur penetratio dimenſionum naturaliter quod eſt ī
<
lb
/>
poſſibile. </
s
>
<
s
xml:id
="
N211DB
"
xml:space
="
preserve
">Sequela ꝓbatur: et poſito aliquid pu-
<
lb
/>
ta pedale rarefiat per totum vniformiter per vnam
<
lb
/>
horam quouſ ſit bipedale et arguitur ſic in quo-
<
lb
/>
libet inſtanti intrinſeco talis rarefactionis illḋ pe
<
lb
/>
dale habet per totum aliam et aliam quantitatem
<
lb
/>
per te et quelibet pars eius rarefit: et non corrumpi-
<
lb
/>
tur quantitas prehabita. </
s
>
<
s
xml:id
="
N211EA
"
xml:space
="
preserve
">igitur manet cum illa eã
<
lb
/>
penetrando. </
s
>
<
s
xml:id
="
N211EF
"
xml:space
="
preserve
">Conſequentia non eſt dubia: et maior
<
lb
/>
arguitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
N211F4
"
xml:space
="
preserve
">quia in quolibet inſtanti intrinſeco illud
<
lb
/>
eſt magis rarum ꝙ̄ in inſtanti precedenti: igitur in
<
lb
/>
quolibet tali eſt maior quantitas acquiſita ꝙ̄ in p̄-
<
lb
/>
cendenti. </
s
>
<
s
xml:id
="
N211FD
"
xml:space
="
preserve
">et ſic in quolibet habet aliam et aliam quan
<
lb
/>
titatem / fuit probandum. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21202
"
xml:space
="
preserve
">Sed iam probatur mi-
<
lb
/>
nor: quia quantitatis precedens non habet contra-
<
lb
/>
rium. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21209
"
xml:space
="
preserve
">igitur non corrumpitur: nam ſi corrumpere-
<
lb
/>
tur maxime eſſet a contratio: aut a deſitione ſubie-
<
lb
/>
cti aut ab abſentia conſeruantis ſed nullo iſtorum
<
lb
/>
modorum poteſt corrumpi: cum non poſſit a contra
<
lb
/>
rio: nec a deſitione ſubiecti nec ab abſentia conſer-
<
lb
/>
uantis. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21216
"
xml:space
="
preserve
">cum nec habet contrarium nec ſubiectuꝫ de
<
lb
/>
ſinat nec ab aliquo dependet in ↄ̨ſeruando ꝙ̄ a ſub
<
lb
/>
iecto
<
note
position
="
left
"
xlink:href
="
note-0176-01a
"
xlink:label
="
note-0176-01
"
xml:id
="
N2127B
"
xml:space
="
preserve
">marſiliꝰ</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N21222
"
xml:space
="
preserve
">Nec valet dicere vt innuit Marſilus quan
<
lb
/>
titas ſequens non manet cuꝫ precedente ymmo cor
<
lb
/>
rumpitur maiori adueniente quantitate: quia (vt ī
<
lb
/>
quit) quantitas maior minori contrariatur: tū pri
<
lb
/>
mo quia quantitates contrariari eſt ↄ̨tra oēm mo
<
lb
/>
dum opinãdi phõphoꝝ: et ſignanter phī oppoſituꝫ
<
lb
/>
aſſerentis: </
s
>
<
s
xml:id
="
N21231
"
xml:space
="
preserve
">Tum ſecundo quia tunc pars contraria
<
lb
/>
tur toti. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21236
"
xml:space
="
preserve
">Nam per eum omnis quantitatis pedalis cõ
<
lb
/>
trariatur ſemipedali: mõ ſemipedalis quantitas ē
<
lb
/>
pars pedalis quãtitatis: </
s
>
<
s
xml:id
="
N2123D
"
xml:space
="
preserve
">Tum tertio / quia ſequere
<
lb
/>
tur in quacun rarefactione infinitas quantitates to
<
lb
/>
tales corrūpi: et infinitas tales generari: ſꝫ hoc eſt
<
lb
/>
falſum / igr̄ et illud ex quo ſequit̄̄. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21246
"
xml:space
="
preserve
">falſitas ↄ̨ñtis ꝓba
<
lb
/>
tur / quia nulla virtus finita poteſt infinita totalia
<
lb
/>
gignere aut corrumpre: </
s
>
<
s
xml:id
="
N2124D
"
xml:space
="
preserve
">Sequela tamen ꝓbatur /
<
lb
/>
q2 in quolibet inſtanti per eum eſt noua qualitas ī
<
lb
/>
toto: et ſunt infinita inſtantia in quãtulocū tꝑe ra
<
lb
/>
refactonis: ergo ſunt īfinite quantitates noue to-
<
lb
/>
tales / et ꝑ ↄ̨ñs īfinite corrupte: cū in quolibet inſtan
<
lb
/>
ti ītrīſeco incipiat eſſe aliqua quantitas per primū
<
lb
/>
eſſe et eãdē quãtitas in eodē deſinat eſſe per vltimū
<
lb
/>
eē et hec eſt eadem ymaginatio oīno ſic ymaginatio
<
lb
/>
burlei de intenſione formarū.
<
note
position
="
left
"
xlink:href
="
note-0176-02a
"
xlink:label
="
note-0176-02
"
xml:id
="
N21281
"
xml:space
="
preserve
">Dicitur.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N21265
"
xml:space
="
preserve
">Et ideo dices aliter
<
lb
/>
et bene cum doctore ſubtili ꝑ rarefactionē nec ac
<
lb
/>
q̇rit̄̄ ſubſtantia: nec quantitas: ſed rarefactio ē mu
<
lb
/>
tatio localis adhūc ſenſū ꝑ rarefactionē acq̇rit̄̄
<
lb
/>
locꝰ maior̄ antea et ꝑ ↄ̨dēſationē deꝑdit̄̄ locꝰ: </
s
>
<
s
xml:id
="
N21270
"
xml:space
="
preserve
">Ita
<
lb
/>
cū aliq̇d rarefit ꝑtes eiꝰ magis diſtant ꝙ̄ antea ꝑ
<
lb
/>
tes in̄ mediate: qm̄ īmediate ſꝑ īmediate manēt</
s
>
</
p
>
<
note
position
="
left
"
xml:id
="
N21287
"
xml:space
="
preserve
">Scotus.</
note
>
<
p
xml:id
="
N2128B
">
<
s
xml:id
="
N2128C
"
xml:space
="
preserve
">Cõtra </
s
>
<
s
xml:id
="
N2128F
"
xml:space
="
preserve
">Q2 ſi ī rarcfactiõe dūtaxat acq̇
<
lb
/>
reret̄̄ maior locꝰ ſeq̇ret̄̄ in oī rarefactione oīa natu-
<
lb
/>
ralia rarefieri vel penetrationē dimenſionū eē: ſed
<
lb
/>
vtrū iſtoꝝ naturaliter eſt impoſſibile. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21298
"
xml:space
="
preserve
">igr̄ rarefa-
<
lb
/>
ctio ēt iſto mõ eſt naturaliter īpoſſibilis. </
s
>
<
s
xml:id
="
N2129D
"
xml:space
="
preserve
">Seq̄la ꝓ-
<
lb
/>
bat̄̄ et ponat̄̄ vnū pedale rarefieri q̊uſ ſit bipedale:
<
lb
/>
et acq̇rat locū pedalē loco p̄habito: in q̊ locu pedali
<
lb
/>
erat pedale aeris qḋ pedale aeris vocet̄̄ a. et arguit̄̄
<
lb
/>
vel a. manet adhuc cū corpore rarefacto in eodē lo-
<
lb
/>
cõ vel non: ſi ſic habeo intentū vcꝫ cū aliq̇d rare-
<
cb
chead
="
De motu rarefactionis et condenſationis.
"/>
fit ē penetratio dimenſionū. </
s
>
<
s
xml:id
="
N212AD
"
xml:space
="
preserve
">Si nõ manet ſed expel
<
lb
/>
lebat̄̄ ad aliū locū pedalē / tunc ſeq̇tur / corpus exi-
<
lb
/>
ſtens in iſto alio loco pedali pellebat̄̄ ad aliū locū:
<
lb
/>
et exiſtens in illo ad aliū locū et cū nõ ſit ꝓceſſus ī in
<
lb
/>
finitū in illis pedalibꝰ antea ꝙ̄ deueniat̄̄ ad celū ſe-
<
lb
/>
quitur / etiã celū pellebat̄̄. </
s
>
<
s
xml:id
="
N212BA
"
xml:space
="
preserve
">et in tali mutatione lo-
<
lb
/>
cali ſꝑ fiebat rarefactio: cum motus ſit cauſa rare-
<
lb
/>
factiõis: igr̄ data vna rarefactione oīa alia rarefi-
<
lb
/>
unt. </
s
>
<
s
xml:id
="
N212C3
"
xml:space
="
preserve
">vel ſaltē mutant̄̄ localiter / quod fuit ꝓbandum
<
lb
/>
nõ em̄ maius incõueniens eſt oīa rarefiãt ꝙ̄ om
<
lb
/>
nia mutant locū: cū vnū rarefit
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0176-03a
"
xlink:label
="
note-0176-03
"
xml:id
="
N21304
"
xml:space
="
preserve
">hētiſber.
<
lb
/>
phūs .4,
<
lb
/>
metheo.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N212CF
"
xml:space
="
preserve
">Nec oportet dicere /
<
lb
/>
cū aliq̇d rarefit aliq̇d denſat̄̄ et eo cõtra vt inquit
<
lb
/>
hentiſber in illo ſophiſmate neceſſe eſt aliq̇d ↄ̨dēſa
<
lb
/>
ri cū aliq̇d rarefit q2 cū rarefactio et condenſatio ſi
<
lb
/>
fiant a diuerſis cauſis et cõtrariis puta condenſa-
<
lb
/>
tio a frigiditate et rarefactio a caliditate / vt patet
<
lb
/>
ex quarto metheororū vel ab aliis cauſis ↄ̨trariis:
<
lb
/>
volo / in loco vbi fit rarefactio nulla penitꝰ ſit fri-
<
lb
/>
giditas aut aliqua cauſa condenſans quo poſito
<
lb
/>
nulla fiet condenſatio propter deffectum cauſe con
<
lb
/>
denſantis et tunc fiet rarefactio: igitur rarefactio
<
lb
/>
poſſiblis eſt ſint condenſatione. </
s
>
<
s
xml:id
="
N212E8
"
xml:space
="
preserve
">Nec valet dice-
<
lb
/>
re ̄uis non ſit cauſa ſufficiens condenſationis
<
lb
/>
in loco vbi fit rarefactio nichilominus alibi eſt ta-
<
lb
/>
lis cauſa et ibi ordine nature fiet cõdenſatio: q2 tunc
<
lb
/>
ſequeretur / oportet omnia corpora intermedia ī
<
lb
/>
ter locum rarefactionis et condenſationis mutari /
<
lb
/>
quod tamen eſt falſum: </
s
>
<
s
xml:id
="
N212F7
"
xml:space
="
preserve
">Sequela patet / q2 alias ī lo
<
lb
/>
co rarefactionis daretur penetratio dimenſionum
<
lb
/>
et in loco condenſationis daretur vacuum / vt patet
<
lb
/>
inſpicienti.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N2130E
">
<
s
xml:id
="
N2130F
"
xml:space
="
preserve
">Quarto arguitur ſic </
s
>
<
s
xml:id
="
N21312
"
xml:space
="
preserve
">Si rarefactio et
<
lb
/>
condenſatio eſſent poſſibiles ſequeretur / rarū vni
<
lb
/>
formiter difforme vĺ difformiter difforme cuiꝰ vtra
<
lb
/>
medietas eſt vniformis correſponderet gradui
<
lb
/>
medio: ſed couſequens eſt falſum / ergo et añs. </
s
>
<
s
xml:id
="
N2131D
"
xml:space
="
preserve
">Seq̄-
<
lb
/>
la patet et falſitas conſequentis arguitur: et capio
<
lb
/>
vnum pedale cuius vna medietas ſit rara vt octo et
<
lb
/>
alia vt quatuor. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21326
"
xml:space
="
preserve
">et arguitur ſic. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21329
"
xml:space
="
preserve
">Si raritas illius pe
<
lb
/>
dalis correſponderet ſuo gradui medio ſequeretur /
<
lb
/>
illud pedale poſſet ad vniformitatem reduci: ita
<
lb
/>
continuo correſpoudret tali gradui medio me-
<
lb
/>
dietate intenſiore continuo tantum perdente ̄tum
<
lb
/>
alia acquirit. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21336
"
xml:space
="
preserve
">ſed conſequens eſt falſum. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21339
"
xml:space
="
preserve
">igitur et an
<
lb
/>
tecedens: falſitas conſequentis probatur et volo /
<
lb
/>
medietas rara vt octo perdat vnum gradum rari-
<
lb
/>
tatis: et tãtum acquirat medietas minus rara quo
<
lb
/>
poſito ſic argumentor tale pedale rarefit et tamen
<
lb
/>
tantū acquirit raritatis medietas minus rara quã
<
lb
/>
tū deperdit medietas magis rara. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21348
"
xml:space
="
preserve
">igitur nõ poteſt
<
lb
/>
reduci ad vniformitatē ipſo cõtinuo manente eque
<
lb
/>
raro. </
s
>
<
s
xml:id
="
N2134F
"
xml:space
="
preserve
">Conſequentia patet cum maiore et arguitur
<
lb
/>
minor: q2 quando medietas rarior que eſt vt octo
<
lb
/>
perdit vnum gradum raritatis: ipſa efficitur in ſex
<
lb
/>
quiſeptimo minus rara et ſic perdit vnam octauaꝫ
<
lb
/>
ſui que eſt vna ſexdecima pedalis: et medietas mi-
<
lb
/>
nus rara acquirit vnum gradum raritatis et habe
<
lb
/>
bat quatuor: ergo efficitur in ſexquiquarto rarior.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N2135F
"
xml:space
="
preserve
">et ſic efficitur in ſexquiquarto maior: et per conſe-
<
lb
/>
quens acquiſiuit vnam quartam ſui: et illa quarta
<
lb
/>
eſt vna octaua pedalis: igitur maiorem quantita-
<
lb
/>
tem acquiſiuit totale pedale ꝙ̄ deperdit, cnm acqui
<
lb
/>
ſiuit octauam et deperdit ſexdecimam dumtaxat)
<
lb
/>
nec acquiſiuit materiam aliquam, nec deperdit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N2136D
"
xml:space
="
preserve
">igitur ipſum pedale efficitur rarius ꝙ̄ antea: et per
<
lb
/>
conſequens non poteſt illo modo ad vniformita-
<
lb
/>
tē reduci ipſo ↄ̨tinuo manente eq̄ raro: et eq̄ denſo.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N21375
"
xml:space
="
preserve
">¶ Dices forte ↄ̨cedēdo / nõ eſt poſſibile tale rarum </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
div
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>