Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Table of handwritten notes

< >
< >
page |< < (125) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="125" file="0177" n="177" rhead="PARS SECUNDA."/>
            vel recedet, acceſſibus, vel receſſibus reciproce proportionalibus
              <lb/>
            ipſis maſſis. </s>
            <s xml:space="preserve">Nam acceſſus ipſi, vel receſſus, ſunt differentiæ
              <lb/>
            diſtantiarum habitarum cum actione mutuarum virium a di-
              <lb/>
            ſtantiis habendis fine iis, adeoque erunt & </s>
            <s xml:space="preserve">ipſi in ratione reci-
              <lb/>
            proca maſſarum, in qua ſunt totæ diſtantiæ. </s>
            <s xml:space="preserve">Quod ſi per
              <lb/>
            centrum commune gravitatis concipiatur planum quodcum-
              <lb/>
            que, cui quæpiam data directio non ſit parallela; </s>
            <s xml:space="preserve">ſumma ac-
              <lb/>
            ceſſuum, vel receſſuum punctorum omnium maſſæ utriuslibet ad
              <lb/>
            ipſum ſecundum eam directionem demptis oppoſitis, quæ eſt
              <lb/>
            ſumma motuum ſecundum directionem eandem, æquabitur ac-
              <lb/>
            ceſſui, vel receſſui centri gravitatis ejus maſſæ ducto in puncto-
              <lb/>
            rum numerum; </s>
            <s xml:space="preserve">acceſſus vero, vel receſſus alterius centri ad ac-
              <lb/>
            ceſſum, vel receſſum alterius in directione eadem, erit ut ſe-
              <lb/>
            cundus numerus ad primum; </s>
            <s xml:space="preserve">nam acceſſus, & </s>
            <s xml:space="preserve">receſſus in qua-
              <lb/>
            vis directione data ſunt inter ſe, ut acceſſus, vel receſſus in
              <lb/>
            quavis alia itidem data; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">acceſſus, ac receſſus in directione,
              <lb/>
            quæ jungit centra maſſarum, ſunt in ratione reciproca ipſarum
              <lb/>
            maſſarum. </s>
            <s xml:space="preserve">Quare productum acceſſus, vel receſſus centri pri-
              <lb/>
            mæ maſſæ per numerum punctorum, quæ habentur in ipſa,
              <lb/>
            æquatur producto acceſſus, vel receſſus ſecundæ per numerum
              <lb/>
            punctorum, quæ in ipſa continentur; </s>
            <s xml:space="preserve">nimirum ipſæ motuum
              <lb/>
            ſummæ in illa directione computatorum æquales ſunt inter ſe,
              <lb/>
            in quo ipſa actionis, & </s>
            <s xml:space="preserve">reactionis æqualitas eſt ſita.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">266 Ex hac actionum, & </s>
            <s xml:space="preserve">reactionum æqualitate ſponte pro-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0177-01" xlink:href="note-0177-01a" xml:space="preserve">Inde leges
                <gap/>
                <gap/>
                <gap/>
              -
                <lb/>
              liſionum: di-
                <lb/>
              ſcrimen virium
                <lb/>
              in corporibus e-
                <lb/>
              laſticis, & mol-
                <lb/>
              libus.</note>
            fluunt leges colliſionis corporum, quas ex hoc ipſo principio
              <lb/>
            Wrennus olim, Hugenius, & </s>
            <s xml:space="preserve">Walliſius invenerunt ſimul, ut
              <lb/>
            in hac ipſa lege Naturæ exponenda Newtonus etiam memo-
              <lb/>
            rat Principiorum lib. </s>
            <s xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:space="preserve">Oſtendam autem, quo pacto genera-
              <lb/>
            les formulæ inde deducantur tam pro directis colliſionibus cor-
              <lb/>
            porum mollium, quam pro perfecte, vel pro imperſecte ela-
              <lb/>
            ſticorum. </s>
            <s xml:space="preserve">Corpora mollia dicuntur ea, quæ reſiſtunt muta-
              <lb/>
            tioni figuræ, ſeu compreſſioni, ſed compreſſa nullam exercent
              <lb/>
            vim ad figuram recuperandam, ut eſt cera, vel ſebum: </s>
            <s xml:space="preserve">cor-
              <lb/>
            pora elaſtica, quæ figuram amiſſam recuperare nituntur; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            ſi vis ad recuperandam ſit æqualis vi ad non amittendam;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">dicuntur perfecte elaſtica, quæ quidem, ut & </s>
            <s xml:space="preserve">perfecte mol-
              <lb/>
            lia, nulla, ut arbitror, ſunt in Natura; </s>
            <s xml:space="preserve">ſi autem imperſecte
              <lb/>
            elaſtica ſunt, vis, quæ in amittenda, ad vim, quæ in recupe-
              <lb/>
            randa figura exercetur, datam aliquam rationem habet. </s>
            <s xml:space="preserve">Ad-
              <lb/>
            di ſolet & </s>
            <s xml:space="preserve">tertium corporum genus, quæ dura dicunt, quæ
              <lb/>
            nimirum figuram prorſus non mutent; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed ea itidem in Na-
              <lb/>
            tura nuſquam ſunt juxta communem ſententiam, & </s>
            <s xml:space="preserve">multo ma-
              <lb/>
            gis nulla uſquam ſunt in hac mea Theoria. </s>
            <s xml:space="preserve">Adhuc qui ipſæ
              <unsure/>
              <lb/>
            velit agnoſcere, is mollia conſideret, quæ minus, ac minus
              <lb/>
            comprimantur, donec compreſſio evadat nulla; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">ita, quæ de
              <lb/>
            mollibus dicentur, aptari poterunt duris multo meliore jure,
              <lb/>
            quam alii elaſticorum leges ad ipſa transferant, conſiderando ela
              <lb/>
            ſticitatem infinitam ita, ut figura nec mutetur, nec ſe reſtituat;</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>