1rantur: qui nimò illud magis mirum de quo illi non mirantur quia
frequens eſt, ſcilicet cur aut quomodo ſi diuiſæ ſunt ut cirçunducto
indice non transferatur rota mallei, pondere tamen uerſata rota in
dicis in idem incidat, ut horæ quæ pulſu declarantur ad unguem
& in eiſdem ſectionibus conueniant cum horis quas index oſtendit.
frequens eſt, ſcilicet cur aut quomodo ſi diuiſæ ſunt ut cirçunducto
indice non transferatur rota mallei, pondere tamen uerſata rota in
dicis in idem incidat, ut horæ quæ pulſu declarantur ad unguem
& in eiſdem ſectionibus conueniant cum horis quas index oſtendit.
Verum quia multis modis contingit ordinem horologiorum
peruerti: in ſimilibus quidem ſi hora indicis ſimul & pulſus unà
circumferuntur, ſed tardius ambo index traducitur ad locum debi
tum, inde ponderi aliquid additur. Si uerò antè proceſſerit quam.
Sol in dicet ablato pondere, ſines tempus fluere uſque ad indicis lo
cum ſine motu horologij, pondus quoque ipſum minues. At ſi pon
dus pulſus in terram deuenerit uel propè, expecta donec ſuper li
nea index fuerit, inde trahe, neque. n. excurret: nam ſi dum index eſt in
medio horæ aut propè, traxeris pondus pulſus, non deſinet deſcen
dere, pulſabuntqúe horæ donec ad terram pondus deuenerit,
quòd ſi iam in errorem incideris pulſentque horę & deſcendat, pon
dus, ſenſim deducito indicem, cum. n. ad finem horę peruenerit ini
tiumque ſequentis, quoniam ferrum in interuallum deuenerit rota &
pondus firmabitur. Inde ſublato pondere donec Sol ad horam quam
index monſtrat peruenerit, reddes pondus horologio. Si ergo ho
ram pulſu eandem declarat quam index, bene eſt, ſi non, paululum uir
gulam eleua quę eſt iuxta fores horologij pulſabitque ſequens hora, id
uero toties repetes immoto in dies & ſublato, ſi uereris ne extra in
teruallum ferrum feratur, & ob id excurrat rota pulſus horarum, donec
hora pulſet quæ cum indice conuenit, ſtatimque pondus quo horæ
pulſant ſurſum retrahes. His quinque regulis uſum diſces ſimilium
horologiorum, unumquodque autem proprias habet: ſed duæ pri
mæ omni horologiæ ſatisfaciunt. Quòd ſi hæ non ſatisfaciunt iam
horologium laborat: tum uerò illud diſſoluere oportet & deterge
re & inungere, iuuat autem uel capſula uel linteo perpetuo pul
uerem ab illo arcere. Quòd ſi nec ſic reſtituitur neceſſe eſt diſſol
uere & antea conſiderare impedimentum, pòſt denticulum qui la
borat, plerunque. n. aliquem inuenies huius modi, quem lima aut alia
ratione reſtitues, ſemper autém hi fermè reſtituuntur: at qui mola
aguntur præter rotarum & axium & indicum labores, molæ etiam
inæqualitati & defectibus ſubiciuntur, qui ſi nimis uelo citer agunt
rotas cum difficultate reſtituuntur moderationi, ſi lentius rarò uel
nunquam emendantur, uix etiam noua inducta mola.
peruerti: in ſimilibus quidem ſi hora indicis ſimul & pulſus unà
circumferuntur, ſed tardius ambo index traducitur ad locum debi
tum, inde ponderi aliquid additur. Si uerò antè proceſſerit quam.
Sol in dicet ablato pondere, ſines tempus fluere uſque ad indicis lo
cum ſine motu horologij, pondus quoque ipſum minues. At ſi pon
dus pulſus in terram deuenerit uel propè, expecta donec ſuper li
nea index fuerit, inde trahe, neque. n. excurret: nam ſi dum index eſt in
medio horæ aut propè, traxeris pondus pulſus, non deſinet deſcen
dere, pulſabuntqúe horæ donec ad terram pondus deuenerit,
quòd ſi iam in errorem incideris pulſentque horę & deſcendat, pon
dus, ſenſim deducito indicem, cum. n. ad finem horę peruenerit ini
tiumque ſequentis, quoniam ferrum in interuallum deuenerit rota &
pondus firmabitur. Inde ſublato pondere donec Sol ad horam quam
index monſtrat peruenerit, reddes pondus horologio. Si ergo ho
ram pulſu eandem declarat quam index, bene eſt, ſi non, paululum uir
gulam eleua quę eſt iuxta fores horologij pulſabitque ſequens hora, id
uero toties repetes immoto in dies & ſublato, ſi uereris ne extra in
teruallum ferrum feratur, & ob id excurrat rota pulſus horarum, donec
hora pulſet quæ cum indice conuenit, ſtatimque pondus quo horæ
pulſant ſurſum retrahes. His quinque regulis uſum diſces ſimilium
horologiorum, unumquodque autem proprias habet: ſed duæ pri
mæ omni horologiæ ſatisfaciunt. Quòd ſi hæ non ſatisfaciunt iam
horologium laborat: tum uerò illud diſſoluere oportet & deterge
re & inungere, iuuat autem uel capſula uel linteo perpetuo pul
uerem ab illo arcere. Quòd ſi nec ſic reſtituitur neceſſe eſt diſſol
uere & antea conſiderare impedimentum, pòſt denticulum qui la
borat, plerunque. n. aliquem inuenies huius modi, quem lima aut alia
ratione reſtitues, ſemper autém hi fermè reſtituuntur: at qui mola
aguntur præter rotarum & axium & indicum labores, molæ etiam
inæqualitati & defectibus ſubiciuntur, qui ſi nimis uelo citer agunt
rotas cum difficultate reſtituuntur moderationi, ſi lentius rarò uel
nunquam emendantur, uix etiam noua inducta mola.
Propoſitio centeſima quinquageſima nona.
Nullus angulus rectilineus æqualis eſſe poteſt alicui angulo con
tento recta & circuli portione.
tento recta & circuli portione.