Buonamici, Francesco, De motu libri X

List of thumbnails

< >
171
171
172
172
173
173
174
174
175
175
176
176
177
177
178
178
179
179
180
180
< >
page |< < of 1055 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s>
                <pb pagenum="157"/>
                <arrow.to.target n="marg1177"/>
                <lb/>
              ipſe auctor aſſeueraret. </s>
              <s>Simul etiam docet Ariſtoteles
                <emph type="sup"/>
              a
                <emph.end type="sup"/>
              id quod gignitur, ita affectum eſſe, quem­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1178"/>
                <lb/>
              admodum ea quæ cęteris motibus aguntur, vt partim .ſ. </s>
              <s>ſit in termino à quo, partim in termino
                <lb/>
              ad quem. </s>
              <s>neque enim in termino à quo ſolùm: quia ſecundum ſubſtantiam quieſceret, non au­
                <lb/>
              tem gigneretur: nec itidem in termino ad quem: nanque iam genitum eſſet; non in neutro; quia
                <lb/>
              ſimul eſſet & non eſſet; eſſet quidem, quatenus in termino à quo non foret qui quidem eſt in
                <lb/>
              generatione priuatio, nec re vera eſt; non eſſet autem, quandò non foret in termino ad quem qui
                <lb/>
              certè eſt aliquid. </s>
              <s>Idem quoque iudicium, conuerſa terminorum ratione de interitu fieri poſſet,
                <lb/>
              vt intelligenti patet. </s>
              <s>Quamobrem vnum illud reſtat, vt partim ſit in termino à quo, partim in
                <lb/>
              termino ad quem; atque ita diuiduum erit id quod gignitur, quatenus huiuſmodi, & idcirco
                <lb/>
              tempori obnoxium. </s>
              <s>Poſtremò intercedit auctoritas Ariſtotelis aientis,
                <emph type="sup"/>
              b
                <emph.end type="sup"/>
              formam eſſe finem
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1179"/>
                <lb/>
              generationis. </s>
              <s>At finis ab eo cuius eſt finis, ita diſtinguitur vt indiuiduum à diuiduo. </s>
              <s>Fac ergo tu
                <lb/>
              generationem puncto temporis obiri; idem foret, àc forma:
                <expan abbr="idemq́">idemque</expan>
              . </s>
              <s>eueniret àc ſi fingeremus
                <lb/>
              lineam idem eſſe àc punctum. </s>
              <s>Sic ergo forma non ſepararetur à generatione: quare
                <expan abbr="neq;">neque</expan>
              eius
                <lb/>
              eſſet finis. </s>
              <s>præterquam quod debuiſſet dicere Ariſtoteles formam eſſe finem affectionis, non au­
                <lb/>
              tem generationis. </s>
              <s>Vbi tu potes obſeruate, vt te hoc obiter moneam; generationem apud Ari­
                <lb/>
              ſtotelem non eſſe motum cum affectione coniunctum: quia ſi forma eius finis eſſet, à forma cir­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1180"/>
                <lb/>
              cunſcripta eſſet adhuc generatio; ac tertium foret ſignificatum generationis, quod eſt ipſa affe­
                <lb/>
              ctio. </s>
              <s>Nam finis ab eo cuius eſt finis, ſaltem ratione ſeparatur. </s>
              <s>Sic verò generatio non foret
                <lb/>
              actus generabilis, quatenus generabile, ſed eius quod affici poſſet, quatenus huiuſmodi.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg1167"/>
              b 6. Phyſ</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg1168"/>
              F</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg1169"/>
              c 5. Phyſ.
                <lb/>
              T. 9.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg1170"/>
              G</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg1171"/>
              d 7. Phyſ.
                <lb/>
              T. 34.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg1172"/>
              e 4. Phyſ.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg1173"/>
              H</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg1174"/>
              f 6. Phyſ.
                <lb/>
              T. 41. 43.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg1175"/>
              g 6. Phyſ.
                <lb/>
              T. 50.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg1176"/>
              h 8. Phyſ.
                <lb/>
              nigr. </s>
              <s>T. 12.
                <lb/>
              13.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg1177"/>
              A</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg1178"/>
              a 6. Phyſ.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg1179"/>
              b 5. Met.
                <lb/>
              T. 5.
                <lb/>
                <lb/>
              6. Phyſ.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg1180"/>
              B</s>
            </p>
            <p type="head">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              Expenduntur dicta ſectatorum Auerrois de ſucceſſione quę fit in ſubſtantia.
                <lb/>
              </s>
              <s>Cap. </s>
              <s>XIII
                <emph.end type="italics"/>
              .</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>VRGENT hæc acrius ſectatores Auerrois. </s>
              <s>Nam ſic mutationis ſpecies non erunt quattuor;
                <lb/>
              verùm tres ſolummodò, ſiquidem acquiſitio formæ ſit affectio, quæ quidem eſt motus ad
                <lb/>
              quale; in ſubſtantia verò per ſe nihil aliud eſſet, quàm mutatum eſſe, nec motus etiam communi­
                <lb/>
              ter acceptus attingeret ſubſtantiam, & malè Ariſtoteles 3. Phyſ. in definiendo motu ſub eo quo­
                <lb/>
              que generationem comprehendiſſet. </s>
              <s>eſſet enim ſic motus per accidens, quippe quæ ex alio mo­
                <lb/>
              tu exiſteret, & ab Ariſtotele prætermitteretur, quemadmodum prætermittuntur omnes alię mu­
                <lb/>
              tationes quæ ſunt per accidens, vt ad ea quæ ſunt ad aliquid. </s>
              <s>Prætereà, quoniam Auerroës non
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1181"/>
                <lb/>
              ſemel prędicat in eadem categoria viam eſſe ad terminum ad quem, & terminum ipſum; ab
                <expan abbr="eoq́">eoque</expan>
              .
                <lb/>
              </s>
              <s>ſolùm differre motum; quia terminus ſignificet perfectionem, via verò ſit res imperfecta. </s>
              <s>Sed
                <lb/>
              ſi mutatio ad ſubſtantiam fuerit affectio: cùm hæc ſit ad quale, fiet, vt motus,
                <expan abbr="eiuſq́">eiuſque</expan>
              . </s>
              <s>terminus
                <lb/>
              ad diuerſa prædicamenta referantur. </s>
              <s>Conabatur Ludouicus Buccaferrea, vir ætate ſua clariſsi­
                <lb/>
              mus, & cuius adeò celebris fama fuit, vt eius ſcripta hoc tempore à pleriſque
                <expan abbr="vſurpẽtur">vſurpentur</expan>
              ; euertere
                <lb/>
              huiuſmodi argumentum ea ratione. </s>
              <s>Cùm enim, inquit ipſe, forma ſubſtantiæ puncto tempo­
                <lb/>
              ris accedat, reipſa terminus à mutatione non ſeparatur: ob
                <expan abbr="eamq́">eamque</expan>
              . </s>
              <s>rem generatio non fit in tem­
                <lb/>
              pore, quandò propter illud quod ineſt in forma indiuiduum, nil aliud ſit, quàm res ipſa genita
                <lb/>
              cum primùm eſt: poſtquam .ſ. </s>
              <s>de illa verè pronuntiari poteſt, eſſe, & quoniam anteà non erat,
                <lb/>
              exempli cauſſa ignis, pòſt verò eſt. </s>
              <s>Verumenimuero hæc mutatio materia fundatur, vel quòd
                <lb/>
              materies in generatione mutetur, licet non ſecundum ſubſtantiam, at quoniam terminatur ſub­
                <lb/>
              ſtantia: nos mutationem accipimus, tanquam diuerſam ab ipſa re quæ facta eſt: vel etiam, quo­
                <lb/>
              niam ante hoc temporis punctum non erat, poſt ipſum eſt. </s>
              <s>Certè dum mutatur materia, ſic mu­
                <lb/>
              tatur; quoniam afficitur & alteratur: hic autem motus ille eſt,
                <expan abbr="eaq́">eaque</expan>
              . </s>
              <s>mutatio, quæ reipſa diſtin­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1182"/>
                <lb/>
              guitur à forma. </s>
              <s>At quia talem accidentium mutationem conſequitur eſſe aliud ſecundum ſub­
                <lb/>
              ſtantiam, licet in inſtanti ſit aliud; idcirco vos materiam cogitatione cum plectimur antequam
                <lb/>
              ſit illud ad quod fuerat tranſitura. </s>
              <s>quaſi verò fingamus actum
                <expan abbr="generabilẽ">generabilem</expan>
              in eo quod propriè al­
                <lb/>
              teratur, ſine concepto: & decipiamur; quoniam id quod obſeruamus eſſe factum, ſicut in aliis
                <lb/>
              mutationibus, & categoriis fiebat prius, ita
                <expan abbr="quoq.">quoque</expan>
              fieri credamus in ortu & ſubſtantia; vel etiam
                <lb/>
              quia quod in vno eſt temporis puncto re,
                <expan abbr="ſolumq́">ſolumque</expan>
              . </s>
              <s>ratione diſtincto, nos mente diſtinguimus,
                <lb/>
              quaſi ſint puncta diuerſa: & ita fingimus progreſſum naturæ à priore ad poſterius qui quidem
                <lb/>
              naturæ non eſt, ſed vnius mentis quæ diſtinguit. </s>
              <s>
                <expan abbr="Atq.">Atque</expan>
              hæc eſt germana eius viri ſententia, qua
                <lb/>
              conſtituta ſit, reſpondetur ad obiectionem. </s>
              <s>Cùm enim opponitur. </s>
              <s>Non eiuſdem prędicamen­
                <lb/>
              ti fore viam & terminum: inficiatur ipſe: eſt enim, inquit, & via ad ſubſtantiam in prædicamen­
                <lb/>
              to ſubſtantiæ: & illa eſt, quæ ſola mente concipitur à ſuo termino diſtincta. </s>
              <s>
                <expan abbr="Falſoq́">Falſoque</expan>
              . </s>
              <s>illud aſ­
                <lb/>
              ſumptum. </s>
              <s>Affectionem, ſine alterationem eſſe viam in ſubſtantiam, ſiquidem in materia po­
                <lb/>
              teſtas & progreſſas duplex ſit, & ſecundum qualitatem cuius beneficio materia ſit qualis, & ter­
                <lb/>
              minatur quali, & ſecundum ſubſtantiam; atque ille qui eſt ſecundum ſubſtantiam, comitatur al­
                <lb/>
              teri, qui eſt ſecundum quale: verumtamen ab eo differt; quoniam re ipſa progreſſus in </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>