Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.008083
">
<
pb
pagenum
="
529
"
xlink:href
="
016/01/178.jpg
"/>
ſunt vndequaque, nec inane habent quic
<
lb
/>
quam præter exiguum foramen, quod pro
<
lb
/>
prium eſt dentibus. </
s
>
<
s
id
="
s.008084
">Cornua verò vacua ſunt
<
lb
/>
intus, vt in bobus ſpectare licet. </
s
>
<
s
id
="
s.008085
">Nullum
<
lb
/>
etiam animal eſt cornibus præditum, niſi
<
lb
/>
quòd vngulas habet, & bifidas, vt cerui, ca
<
lb
/>
preoli, boues, capræ: at elephas neque vn
<
lb
/>
gulam habet in pedibus, ſed digitos: nec
<
lb
/>
bifidos, ſed in quinque partes diſtinctos.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.008086
">Talia nugantur Græci ſtupore maximo le
<
lb
/>
uitatis, & imperitiæ: nam prima ratio di
<
lb
/>
centium cornua eſſe, adeò abſurda eſt, vt
<
lb
/>
oppoſita ſuppoſita aſſumant ad idem con
<
lb
/>
cludendum. </
s
>
<
s
id
="
s.008087
">Alter enim ſcilicet Iuba vult,
<
lb
/>
nunquam mutari elephantorum dentes, Pau
<
lb
/>
ſanias vult mutari: nec ſi alterutrum conce
<
lb
/>
datur, quicquam concludere poteſt, cùm
<
lb
/>
tam dentium, quàm cornuum quædam mu
<
lb
/>
tentur, quædam nunquam: vt in cornibus
<
lb
/>
cerui mutantur, boum non mutantur. </
s
>
<
s
id
="
s.008088
">In
<
lb
/>
dentibus apri fulmina non mutantur, nec
<
lb
/>
molares anteriores autem mutantur. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.008089
">Illud verò ſtuporis ingentis argumentum
<
lb
/>
quod Philoſtratus dicit, dentes elephanto
<
lb
/>
rum ob id mereri dentes appellari, quòd
<
lb
/>
ſolidi ſint, non inanes, vt cornua: primùm
<
lb
/>
quòd non omnia cornua ſunt inania, imò
<
lb
/>
pleraque ſolidiora, vt caprarum & ceruo
<
lb
/>
rum: inania ſunt boum & bubalorum. </
s
>
<
s
id
="
s.008090
">Dein
<
lb
/>
de quod maius eſt, quodque illum arguit
<
lb
/>
adeò fuiſſe in ſcribenda illa fabella negli
<
lb
/>
gentem, & oſcitantem, vt nunquam ne
<
lb
/>
dentem elephantis viderit, cuius ſemper
<
lb
/>
maxima fuit copia, vt audeat dicere, ele
<
lb
/>
phantorum dentes non eſſe intus vacuos,
<
lb
/>
cùm manifeſtè ſint vacui, vt aprorum ful
<
lb
/>
mina tota illa parte qua tempori inſerun
<
lb
/>
tur. </
s
>
<
s
id
="
s.008091
">Sed neque dentes omnes ſolidi ſunt,
<
lb
/>
quod ille præſupponit, cùm dentes ( vt di
<
lb
/>
xi) aprorum, qui prominent tota ea parte,
<
lb
/>
qua mandibulæ iunguntur, ſint inanes &
<
lb
/>
vacui. </
s
>
<
s
id
="
s.008092
">Itaque pudet iam tantæ ſtupiditatis
<
lb
/>
illorum: tum verò quæſitum illud nullius
<
lb
/>
propemodum vſus, & quod à ſubſtantia rei
<
lb
/>
quærendum erat: nam duobus verbis res
<
lb
/>
abſolui potuit. </
s
>
<
s
id
="
s.008093
">Conſtat enim eſſe dentes:
<
lb
/>
nam ſubſtantia eſt alba, minimè perſpicua,
<
lb
/>
nec flecti ſponte apta: ſed ſi cogatur, rum
<
lb
/>
pitur. </
s
>
<
s
id
="
s.008094
">Ecce quod habes quæſiti propriam
<
lb
/>
diſſolutionem atque perutilem. </
s
>
<
s
id
="
s.008095
">At igne ta
<
lb
/>
men ducitur:
<
expan
abbr
="
cõcedo
">concedo</
expan
>
, docebimus & oſſa igne
<
lb
/>
duci, ſed non adeò faciliter vt cornua. </
s
>
<
s
id
="
s.008096
">Illud
<
lb
/>
potiùs præſtabat quærere, cur elephas tali
<
lb
/>
ſit forma præditus, atque eò maximè quòd
<
lb
/>
dentes maris prorſum cauitate reſpiciunt, </
s
>
</
p
>
<
figure
id
="
id.016.01.178.1.jpg
"
xlink:href
="
016/01/178/1.jpg
"
number
="
79
"/>
<
p
type
="
caption
">
<
s
id
="
s.008097
">
<
emph
type
="
italics
"/>
Fœmina,
<
emph.end
type
="
italics
"/>
</
s
>
</
p
>
<
figure
id
="
id.016.01.178.2.jpg
"
xlink:href
="
016/01/178/2.jpg
"
number
="
80
"/>
<
p
type
="
caption
">
<
s
id
="
s.008098
">
<
emph
type
="
italics
"/>
Mas,
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
fœminæ autem gibba, vt in figura vides. </
s
>
<
s
id
="
s.008099
">Hoc
<
lb
/>
de fœmina nos haud vidimus, ſed credimus
<
lb
/>
Ariſtoteli conſtanter id affirmanti. </
s
>
<
s
id
="
s.008100
">Quæren
<
lb
/>
dum eſt igitur hoc diligenter: neque enim
<
lb
/>
obiter hæc naturam feciſſe credendum eſt,
<
lb
/>
ſed magna cum neceſſitate, maioreque ſa
<
lb
/>
pientia. </
s
>
<
s
id
="
s.008101
">Hoc autem fieri non poteſt, niſi
<
lb
/>
propoſito fine. </
s
>
<
s
id
="
s.008102
">Eſt autem finis, vt poſte
<
lb
/>
riùs docebimus, naturæ optimam aſſequi
<
lb
/>
perfectionem in cunctis: id autem eſt aſſi
<
lb
/>
milari diis, vt ita dicam. </
s
>
<
s
id
="
s.008103
">Illi autem præci
<
lb
/>
puè præcellunt longitudine vitæ, probita
<
lb
/>
te, beatitudine, ſapientia, & ſecuritate, Na
<
lb
/>
turæ igitur conatus erat vt animal ſimile
<
lb
/>
quanto magis poſſet effingere. </
s
>
<
s
id
="
s.008104
">Vt igitur
<
lb
/>
longæuum eſſet, principiis vitæ plurimùm
<
lb
/>
indigebat: ea ſunt calor & humidum. </
s
>
<
s
id
="
s.008105
">Si
<
lb
/>
militer & magnitudine, non ſolùm vt tu
<
lb
/>
tum eſſet ab iniuria cunctorum aliorum
<
lb
/>
animalium, ſed vt aëris violentiæ reſi
<
lb
/>
ſteret. </
s
>
<
s
id
="
s.008106
">Nullum enim animal paruum po
<
lb
/>
teſt eſſe valde longæuum. </
s
>
<
s
id
="
s.008107
">Nam ſi tenuium
<
lb
/>
ſit partium, ab aëris circumambientis aſ
<
lb
/>
ſidua pulſatione atteritur, & diſſipatur. </
s
>
<
s
id
="
s.008108
">Quòd
<
lb
/>
ſi craſſa ſit ſubſtantia, ſpontè citò interit, vt
<
lb
/>
boues. </
s
>
<
s
id
="
s.008109
">Erat & magnitudo ad ſecuritatem
<
lb
/>
commoda, ſicut & bonitas temperamenti ad
<
lb
/>
ſapientiam ſimul & vitæ longitudinem, ac
<
lb
/>
probitatem neceſſaria erat. </
s
>
<
s
id
="
s.008110
">At vt calor &
<
lb
/>
humidum abundaret, in calidis regionibus
<
lb
/>
ipſum naſci oportuit, & habitare in palu
<
lb
/>
ſtribus locis: quò fit, vt in India ſolùm &
<
lb
/>
Africa inueniatur: nam hæ ſunt calidiſſimæ
<
lb
/>
regiones: Indique multò robore & mole
<
lb
/>
corporis Africos
<
expan
abbr
="
antecellãt
">antecellant</
expan
>
, quia India aquis
<
lb
/>
abundet: Africa autem aridior ſit. </
s
>
<
s
id
="
s.008111
">Opor
<
lb
/>
tuit autem vt plantis, & fructibus, & herbis
<
lb
/>
veſceretur, nam aliter probum animal eſſe
<
lb
/>
non potuiſſet: animalia enim omnia quæ
<
lb
/>
carne veſcuntur, ſunt iracunda, fraudulenta,
<
lb
/>
crudelia & ſuperba. </
s
>
<
s
id
="
s.008112
">Accedebat quòd tantæ
<
lb
/>
moli plurimus fuiſſet neceſſarius cibus, vt
<
lb
/>
vel perpetuò eſurire, vel animalia cuncta
<
lb
/>
deſtruere cogeretur. </
s
>
<
s
id
="
s.008113
">Erat etiam neceſſarium,
<
lb
/>
vt in perpetuo motu ad perſequendas feras
<
lb
/>
eſſet quòd tantæ moli fuiſſet incommodum:
<
lb
/>
Sed herbæ tamen cùm exigui ſint alimen
<
lb
/>
ti, breuem vitam effeciſſent, vt inquit Hip
<
lb
/>
pocrates: quamobrem oportebat eum trun
<
lb
/>
cis arborum & fructibus veſci. </
s
>
<
s
id
="
s.008114
">At his terræ
<
lb
/>
plurimùm admiſcetur, & lapillorum quan
<
lb
/>
doque, ob id neceſſarium fuit, vt illius cor
<
lb
/>
pus à talium eſu haud offenderetur, aliter
<
lb
/>
perpetuò ægrotaſſet. </
s
>
<
s
id
="
s.008115
">Non igitur terra aut
<
lb
/>
lapidibus deuoratis offenditur. </
s
>
<
s
id
="
s.008116
">At fructus
<
lb
/>
& rami arborum perſæpe altiores ſunt, quàm
<
lb
/>
vt animal efficere poſſet tantæ magnitudi
<
lb
/>
nis quod poſſet illos attingere: duritie igi
<
lb
/>
tur capitis proboſcidiſque & dentibus illum
<
lb
/>
muniuit ad euertendas arbores. </
s
>
<
s
id
="
s.008117
">Adiuuat &
<
lb
/>
proboſcidis longitudo ad decerpendos fru
<
lb
/>
ctus & ramos, ne vniuerſas arbores euer
<
lb
/>
tere cogeretur, quòd illi laborioſum fuiſſet,
<
lb
/>
atque damnoſum, nec ſolùm ipſi, ſed aliis,
<
lb
/>
ſublato alimento in poſterum. </
s
>
<
s
id
="
s.008118
">Vt ve
<
lb
/>
rò tutum eſſet à leonibus, dentes illos
<
lb
/>
effecit: nam cornua inepta erant prop
<
lb
/>
ter duas cauſas: tum quia coguntur col
<
lb
/>
lum inflectere, tum quia hoſtem non
<
lb
/>
tam bene vident. </
s
>
<
s
id
="
s.008119
">At colli flexura lon
<
lb
/>
gitudinem expoſtulat: vt igitur eſſet ro
<
lb
/>
buſtiſſimum, collo breui opus fuit, ac
<
lb
/>
minimè flexili: vnde & leones ceruicem
<
lb
/>
rarò, aut parum flectunt. </
s
>
<
s
id
="
s.008120
">Eſtque id
<
lb
/>
etiam ſignum in hominibus, ſi à natura </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>