Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
caption
">
<
s
id
="
s.008120
">
<
pb
pagenum
="
530
"
xlink:href
="
016/01/179.jpg
"/>
ſit roboris, & fortitudinis. </
s
>
<
s
id
="
s.008121
">Dentes igitur
<
lb
/>
illos antè finxit, vſque eſſent robuſtiſſimi &
<
lb
/>
commodi, non iam mandibulæ inferiori,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1128
"/>
<
lb
/>
imò nec ſuperiori, ſed temporibus inſeruit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.008122
">Nam mandibula inferior ſola edendo mo
<
lb
/>
uetur, dentes ſuperiores nunquam: quam
<
lb
/>
vis plurimi hoc nec in ſeipſis animaduer
<
lb
/>
tant. </
s
>
<
s
id
="
s.008123
">Si igitur dentes in inferiori mandibu
<
lb
/>
la fuiſſent inſiti, robur ob illius paruitatem
<
lb
/>
habere non potuiſſent, & periculum luxa
<
lb
/>
tionis in magno niſu attuliſſent, & come
<
lb
/>
dendo mirum in modum fatigaſſent, &
<
lb
/>
tardaſſent elephantem. </
s
>
<
s
id
="
s.008124
">At quia materia den
<
lb
/>
tium opus erat ad tam prægrandes dentes
<
lb
/>
fingendos, ſuſtulit dentes omnes anterio
<
lb
/>
res tam ſuperiores, quàm inferiores, vt ex
<
lb
/>
his illos conficeret. </
s
>
<
s
id
="
s.008125
">At dentibus illis impe
<
lb
/>
diebatur, ne os in terram exporrigere poſ
<
lb
/>
ſet, ſimul ac breuitate colli: & quia denti
<
lb
/>
bus anterioribus careret, ob id neque ci
<
lb
/>
bum ex terra, neque potum è fontibus
<
lb
/>
haurire poterat: his omnibus longa ipſa
<
lb
/>
proboſcide, & inani, & admodum manus
<
lb
/>
comprehendente omnia, tum firmiſſimo
<
lb
/>
corio & neruis, tum vinculis & cartila
<
lb
/>
ginibus ſucurrit, effecitque ob id vt con
<
lb
/>
traheretur ad libitum, vel extenderetur, vel
<
lb
/>
circumuolueretur vndequaque: vnde illa &
<
lb
/>
cauda muſcas, & crabrones elidit. </
s
>
<
s
id
="
s.008126
">Sed cùm
<
lb
/>
ibi maior copia ſit harum infelicitatum,
<
lb
/>
quam vt cauda, vel proboſcide poſſit omnes
<
lb
/>
excutere ſimul
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
propter loca
<
expan
abbr
="
quædã
">quædam</
expan
>
, quæ
<
lb
/>
neque cauda, neque proboſcis commodè po
<
lb
/>
teſt attingere, his incommodis duobus mo
<
lb
/>
dis natura ſecurrit: primùm cute, cancella
<
lb
/>
ta, qua illa comprehenſas collideret: ſecun
<
lb
/>
dum, vt cutis eſſet duriſſima, atque craſſiſ
<
lb
/>
ma, quod etiam ad arcendas iniurias aëris,
<
lb
/>
& ad ſecuritatem tum leonum, tum aliarum
<
lb
/>
grandiorum ferarum fuit non ſolùm vtiliſ
<
lb
/>
ſimum, ſed etiam neceſſarium. </
s
>
<
s
id
="
s.008127
">Quo fa
<
lb
/>
ctum eſt, vt tanta & tam dura cute non
<
lb
/>
fuerit commodum edere pilos: nam mate
<
lb
/>
ria pilorum in cutem tranſlata duriorem
<
lb
/>
illam efficit, & minus etiam erant pili ob
<
lb
/>
id neceſſarij: qui tamen ſi adfuiſſent, ma
<
lb
/>
gnum incommodum attuliſſent in aquis, &
<
lb
/>
paludibus verſanti. </
s
>
<
s
id
="
s.008128
">Vnde ſic ſemel excuſſo
<
lb
/>
tergore, totus nitet, & celerrimè ſicceſcit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.008129
">At cùm lingua ſit ob dentes, elephas autem
<
lb
/>
dentibus anterioribus careat, lingua parua
<
lb
/>
& intus recondita opus fuit, quoniam den
<
lb
/>
tibus molaribus inſeruire debuit. </
s
>
<
s
id
="
s.008130
">Simul ſi
<
lb
/>
magna fuſſet impedimentum afferret ne
<
lb
/>
proboſcis cibum, vſque ad dentes molares
<
lb
/>
porrigeret. </
s
>
<
s
id
="
s.008131
">Sed quia opus erat ad vitæ lon
<
lb
/>
gitudinem, vt optimè cibos manderet, qui
<
lb
/>
cùm ab anterioribus dentibus, quibus caret
<
lb
/>
diſſecari non poſſent, molares adeò robu
<
lb
/>
ſtos, & tam commodè fabricauit, vt que
<
lb
/>
madmodum teſtatur Ariſtoteles, cibum om
<
lb
/>
nem confeſtim redigat in farinam. </
s
>
<
s
id
="
s.008132
">Simul
<
lb
/>
etiam conſuluit, vt diu geſtaretur catulus
<
lb
/>
in vtero, tum propter vitæ longitudinem,
<
lb
/>
tum etiam ipſius vitæ longitudo cauſa fuit,
<
lb
/>
vt quamvis biennio fœmina in vtero ferat,
<
lb
/>
multos tamen poſſit generare. </
s
>
<
s
id
="
s.008133
">Neque enim
<
lb
/>
vllum animal quod parum in ventre ma
<
lb
/>
tris geſtetur, longæ vitæ eſſe poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.008134
">Ocu
<
lb
/>
lorum paruitas fuit, vt cum non recondi
<
lb
/>
poſſent, tutioies forent ab ictibus. </
s
>
<
s
id
="
s.008135
">Recondi
<
lb
/>
non poterant, quia à lateribus poſiti non
<
lb
/>
vidiſſent ea, quæ antè occurrerent: neceſſa
<
lb
/>
rium fuit autem eſſe à lateribus, ne ob ni
<
lb
/>
xum dentium & proboſcidis propinquita
<
lb
/>
tem læderentur, atque ita animal ante ſe
<
lb
/>
nium cæcum efficeretur, tum maximè quia
<
lb
/>
longiſſimæ vitæ futurum erat. </
s
>
<
s
id
="
s.008136
">Cumque ob
<
lb
/>
robur, ac dentes caput magnum efficere
<
lb
/>
cogeretur, informe, vt ita dicam, & ſine ro
<
lb
/>
tunditate efficit: qualiſcunque enim additio
<
lb
/>
ad ornamentum facta capiti, ipſum in im
<
lb
/>
menſum auxiſſet: ob id valde deforme ca
<
lb
/>
put habent elephantes. </
s
>
<
s
id
="
s.008137
">Diximus de illius vi
<
lb
/>
tæ longitudine ac ſecuritate, quæ etiam
<
lb
/>
cum ſummo robore coniuncta ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.008138
">Sapien
<
lb
/>
tia verò ex temperamento procedit, vitæ
<
lb
/>
diuturnitate augetur & confirmatur. </
s
>
<
s
id
="
s.008139
">Vnde
<
lb
/>
ſenes ſapientiores, & qui ex eis naſcuntur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.008140
">Et nullum animal breuis vitæ valde ſapiens
<
lb
/>
eſſe poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.008141
">Vnde ſapientiſſima animalia
<
lb
/>
ſunt, camelus elephas & homo. </
s
>
<
s
id
="
s.008142
">Sed & ea
<
lb
/>
dem omnibus aliis longitudine præſtant. </
s
>
<
s
id
="
s.008143
">De
<
lb
/>
ſapientia loquor, quæ ex habitu acquiritur,
<
lb
/>
non quæ ingenita eſt, qua etiam inſecta
<
lb
/>
prædita ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.008144
">Ex ſapientia verò probitas
<
lb
/>
procedit: hoc enim demonſtratum eſt à no
<
lb
/>
bis in libris de Sapientia. </
s
>
<
s
id
="
s.008145
">Sed & ab eiſdem
<
lb
/>
cauſis, vt dixi, ex quibus vitæ longitudo &
<
lb
/>
ſapientia ipſa. </
s
>
<
s
id
="
s.008146
">Vt verò felix eſſet probi
<
lb
/>
tate ac ſapientia conſultum eſt: ſimul etiam
<
lb
/>
vt eſſet gregale, quod etiam ad ſecuritatem
<
lb
/>
multum conducit. </
s
>
<
s
id
="
s.008147
">Soliuaga enim animalia
<
lb
/>
omnia ſunt infeliciſſima: omnis enim feli
<
lb
/>
citas, quæ eſt præter contemplationem,
<
lb
/>
conſuetudine habetur, qua charos noſtros
<
lb
/>
tuemur & fouemus, & ab illis mutuò coli
<
lb
/>
mur. </
s
>
<
s
id
="
s.008148
">Itaque iam manifeſtum eſt, cur ele
<
lb
/>
phantem ſimul maximum, robuſtiſſimum,
<
lb
/>
longæuiſſimum, ſapientiſſimum, manſuetiſ
<
lb
/>
ſimum, ſecuriſſimum, & feliciſſimum om
<
lb
/>
nium belluarum natura crearit, quoniam
<
lb
/>
ſcilicet quinque ex his partes erant ſummæ
<
lb
/>
perfectionis ad imitationem illius ſummæ,
<
lb
/>
quæ in Deo eſt: reliqua duo ad illa quinque
<
lb
/>
neceſſaria erant. </
s
>
<
s
id
="
s.008149
">Ex quo patet, hominem
<
lb
/>
ipſum eſſe alterius generis ab omni bellua
<
lb
/>
rum natura diſiunctum, immortaleque quip
<
lb
/>
piam: nam vltimam perfectionem, quæ ex
<
lb
/>
mortali materia confici poterat, natura ele
<
lb
/>
phanto largita eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.008150
">Videtur autem hoc ani
<
lb
/>
mal cum ſue aliquid habere ſimilitudinis,
<
lb
/>
cauda, proboſcide, cute, temperamento &
<
lb
/>
moribus: irritatum enim efferum eſt, aliàs
<
lb
/>
mite: & ſues ipſi gregatim incedunt, & loca
<
lb
/>
paluſtria diligunt, & oculos habent paruos.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.008151
">Cæterùm ſues biſidam habent vngulam, ele
<
lb
/>
phantes
<
expan
abbr
="
quinq;
">quinque</
expan
>
digitos haud diuiſos, ſed ſo
<
lb
/>
lùm leuiter diſcretos. </
s
>
<
s
id
="
s.008152
">Carent & dentibus an
<
lb
/>
terioribus
<
expan
abbr
="
elephãtes
">elephantes</
expan
>
, ſues habent & fulmina
<
lb
/>
etiam in inferiore maxilla, non in ſuperio
<
lb
/>
re, neque in temporibus. </
s
>
<
s
id
="
s.008153
">Gerit hoc animal
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1129
"/>
<
lb
/>
inimicitias maximas cum Rhinocerote:
<
lb
/>
hic eſt Indicus taurus. </
s
>
<
s
id
="
s.008154
">Corpus habet ele
<
lb
/>
phanti fermè magnitudine, cruribus bre
<
lb
/>
uioribus, colore buxeo. </
s
>
<
s
id
="
s.008155
">totus teſtis qui
<
lb
/>
buſdam in modum clypei armatus eſt à
<
lb
/>
natura. </
s
>
<
s
id
="
s.008156
">In maris extremo iuxta nominis </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>