1huius compoſitionis quæ adæquat multas trochleas, aut etiam lon
gißimum vectem maximus eſt vſus. Quandoquidem cum materia ad
vectem, cuius longitudo vnius ſtadij requireretur, idonea nuſquam in
ueniri poßit, plurium tamen trochlearum, ergatarum, ſucularum,
tympanorum, collopum compoſitione apta proportionalium, fiet ma
china tractabilis, cuius vis maior eſſe poteſt: quam vectis, cuius lon
gitudo eſſet ſtadij vnius. Rei huius ſpecimen luculentum Romæ ex
hibitum eſt à Dominico Fontana Mili in Comenſi diocœſi orto, con
ſilio, adhortatione, ſumptibus X iſti V. pontificis maximi, in tran
ſponendo obeliſco, qui Soli primùm à Pherone Rege Ægypti, Helio
poli antè Troiani belli tempora factus, & dicatus: poſtea à Caio Ca
ligula Romam tranſuectus Auguſto & Tiberio Cæſaribus ſacer,
temporibus noſtris pænè obrutus ruderibus ædium, quæ circum eum
corruerant, parietinis & cœmentis, nullam tamen iniuriam à tot
Romani nominis hoſtibus paſſus, nulla ex parte exeſus, aut comminu
tus, magna omnium aduentantium admiratione parte adhuc ſui ali
qua loco valde inepto conſpicuus, viſebatur. Vt totum hoc negotium
geſtum ſit, licet iam à multis doctis viris literarum monumentis
commendatum, ineptißimus tamen ſim, aut eorum, quæ mea ætate
fiunt maxime memorabilium, ignarus, ſi ipſum in huius loci id
exempli maxime poſtulantis illuſtratione, prætermittam, breuiter
ergo commemorabo.
gißimum vectem maximus eſt vſus. Quandoquidem cum materia ad
vectem, cuius longitudo vnius ſtadij requireretur, idonea nuſquam in
ueniri poßit, plurium tamen trochlearum, ergatarum, ſucularum,
tympanorum, collopum compoſitione apta proportionalium, fiet ma
china tractabilis, cuius vis maior eſſe poteſt: quam vectis, cuius lon
gitudo eſſet ſtadij vnius. Rei huius ſpecimen luculentum Romæ ex
hibitum eſt à Dominico Fontana Mili in Comenſi diocœſi orto, con
ſilio, adhortatione, ſumptibus X iſti V. pontificis maximi, in tran
ſponendo obeliſco, qui Soli primùm à Pherone Rege Ægypti, Helio
poli antè Troiani belli tempora factus, & dicatus: poſtea à Caio Ca
ligula Romam tranſuectus Auguſto & Tiberio Cæſaribus ſacer,
temporibus noſtris pænè obrutus ruderibus ædium, quæ circum eum
corruerant, parietinis & cœmentis, nullam tamen iniuriam à tot
Romani nominis hoſtibus paſſus, nulla ex parte exeſus, aut comminu
tus, magna omnium aduentantium admiratione parte adhuc ſui ali
qua loco valde inepto conſpicuus, viſebatur. Vt totum hoc negotium
geſtum ſit, licet iam à multis doctis viris literarum monumentis
commendatum, ineptißimus tamen ſim, aut eorum, quæ mea ætate
fiunt maxime memorabilium, ignarus, ſi ipſum in huius loci id
exempli maxime poſtulantis illuſtratione, prætermittam, breuiter
ergo commemorabo.
Primum ſcire oportet, quod obeliſcus eſt vnus ingenti magnitu
dine lapis, qui ab imo vſque ad ſummum rectis lineis inſtar acus, aut
potius exigui veru in cuſpidem terminatur. Varia eſt obeliſcorum
materia, forma, & altitudo. Hic de quo agitur ex vno lapide, eoque
durißimo, qui pyrhopæcilos dicitur, quod punctis quibuſdam ignei
coloris diſtinctus ſit, ac varius vndique interluceat, ſine notis hie
roglyphicis ( quod alijs obeliſcis frequens eſt, per has regibus Ægypti
ſuas res geſtas memoriæ commendantibus ) ſemper eadem forma, ea
que quadrangulari ex infima ſui parte minus ampla & ſpatioſa, ob
idque pulcherrima, cuius craßitudo, ſi Serlius antiquitatum Roma
narum ſcriptor rectè metitus eſt, pedibus 9. minutiſque 24. altitu
do pedibus 85. ſummaque demum craßitudo pedibus 6. & minutis
8. comprehenditur, ad imanque ipſius radicem hæ literæ in epitaphij
ordinem digeſtæ ac diſtributæ legebantur.
dine lapis, qui ab imo vſque ad ſummum rectis lineis inſtar acus, aut
potius exigui veru in cuſpidem terminatur. Varia eſt obeliſcorum
materia, forma, & altitudo. Hic de quo agitur ex vno lapide, eoque
durißimo, qui pyrhopæcilos dicitur, quod punctis quibuſdam ignei
coloris diſtinctus ſit, ac varius vndique interluceat, ſine notis hie
roglyphicis ( quod alijs obeliſcis frequens eſt, per has regibus Ægypti
ſuas res geſtas memoriæ commendantibus ) ſemper eadem forma, ea
que quadrangulari ex infima ſui parte minus ampla & ſpatioſa, ob
idque pulcherrima, cuius craßitudo, ſi Serlius antiquitatum Roma
narum ſcriptor rectè metitus eſt, pedibus 9. minutiſque 24. altitu
do pedibus 85. ſummaque demum craßitudo pedibus 6. & minutis
8. comprehenditur, ad imanque ipſius radicem hæ literæ in epitaphij
ordinem digeſtæ ac diſtributæ legebantur.