1etiam ſui ſignificatum cornu gerit palmi
longitudine paulò maius, duriſſimum, fir
miſſimum rectum atque præacutum, ſed
quod verſus frontem torqueatur, quodque
pugnaturus exacuit. Sunt & quidam ex his,
qui aliud exiguum etiam cornu habeant
in tergore. Referunt anno ſalutis milleſi
mo, quingenteſimodecimotertio, delatum
vnum ad Luſitaniæ Regem calendis Maij,
quem Rex biennio pòſt ſpectaculi cauſa
Vlyſiponæ cùm elephanto commiſit, vicit
que Rhinoceros. Adeò nihil natura voluit
omninò ab incommodis eſſe tutum: nam
elephantem hic ſolus exagitat, dicunt qui
dam & ſerpentem: ſed ſocietas elephantem
tutum ab vtroque reddit, nec periculo ſub
iacet, niſi cum cauſa aliqua à grege ſuo
diſiungitur. Rhinocerotem Pauſanias vidit,
agnouit & Plinius, non tamen Ariſtote
les. Conſtat hunc longè alium eſſe à Mo
nocerote, cum quo ſolùm nominis ſimi
litudine colludit. Eſt autem Monoceros
animal rarum, equi magnitudine, pilo
muſtelæ ſimillimo, capite ceruino, in quo
cornu creſcit vnicum, cubitorum trium lon
gitudine, media in fronte atque rectum, in
imo autem amplum, tendens in aciem. Col
lum breue, iuba rariſſima, & in alteram
tantùm partem tendente, crura velut ca
preolo tenuia poſteriorum exterior pars
multo pilo villoſa, vngulæ bifidæ: in vni
uerſum ſi quis aduertat cerui naturæ non
eſt abſimilis præter cornu illud: ferum eſt
valdè. Naſcitur in Æthiopia inter ſolitudi
nes, ſqualentemque terram, atque inter ſer
pentes, mirumque in modum venenis cornu
eius aduerſari creditur. Exiſtimo hoc eſſe
animal, quod ab Ariſtotele oryx appel
latur.
longitudine paulò maius, duriſſimum, fir
miſſimum rectum atque præacutum, ſed
quod verſus frontem torqueatur, quodque
pugnaturus exacuit. Sunt & quidam ex his,
qui aliud exiguum etiam cornu habeant
in tergore. Referunt anno ſalutis milleſi
mo, quingenteſimodecimotertio, delatum
vnum ad Luſitaniæ Regem calendis Maij,
quem Rex biennio pòſt ſpectaculi cauſa
Vlyſiponæ cùm elephanto commiſit, vicit
que Rhinoceros. Adeò nihil natura voluit
omninò ab incommodis eſſe tutum: nam
elephantem hic ſolus exagitat, dicunt qui
dam & ſerpentem: ſed ſocietas elephantem
tutum ab vtroque reddit, nec periculo ſub
iacet, niſi cum cauſa aliqua à grege ſuo
diſiungitur. Rhinocerotem Pauſanias vidit,
agnouit & Plinius, non tamen Ariſtote
les. Conſtat hunc longè alium eſſe à Mo
nocerote, cum quo ſolùm nominis ſimi
litudine colludit. Eſt autem Monoceros
animal rarum, equi magnitudine, pilo
muſtelæ ſimillimo, capite ceruino, in quo
cornu creſcit vnicum, cubitorum trium lon
gitudine, media in fronte atque rectum, in
imo autem amplum, tendens in aciem. Col
lum breue, iuba rariſſima, & in alteram
tantùm partem tendente, crura velut ca
preolo tenuia poſteriorum exterior pars
multo pilo villoſa, vngulæ bifidæ: in vni
uerſum ſi quis aduertat cerui naturæ non
eſt abſimilis præter cornu illud: ferum eſt
valdè. Naſcitur in Æthiopia inter ſolitudi
nes, ſqualentemque terram, atque inter ſer
pentes, mirumque in modum venenis cornu
eius aduerſari creditur. Exiſtimo hoc eſſe
animal, quod ab Ariſtotele oryx appel
latur.
Mandibula
inferior eden
do ſolum
mouetur ſu
perior ſemper
quieſcit.
inferior eden
do ſolum
mouetur ſu
perior ſemper
quieſcit.
Rhincceres.
Monoceros.
Magnim
animal.At contraria aëris qualitate penitus ſub
Boreali polo animal naſcitur, ceruo ſimile,
cruribus anterioribus longioribus, carneam
habens appendicem, breuem tamen, cuius
vngula ſi collo appendatur comitiales ſanare
ſi quid aliud poſſe creditur.
animal.At contraria aëris qualitate penitus ſub
Boreali polo animal naſcitur, ceruo ſimile,
cruribus anterioribus longioribus, carneam
habens appendicem, breuem tamen, cuius
vngula ſi collo appendatur comitiales ſanare
ſi quid aliud poſſe creditur.
Quoniam dum hoc
morbo laborat animal ipſum ( nam comi
tiali morbo laborat ) non priùs excitatur,
quam vngulam poſterioris pedis auri intu
lerit: tunc enim protinus excitatur à mor
bo. Timidum eſt & imbecille ſupra quàm
credi poſſit, & ex quocunque minimo vul
nere moritur. Eſt enim cordis frigidiſſimi,
ac cerebri non ſolùm frigidi, ſed pituita re
dundantis. Habet autem cornua peculiari
quadam forma prædita, & nulli fermè ani
mali ſimilia: nam craſſa ab imo, vbi aſcen
dunt latiora palmo ſunt. Onagrum quidem
vocant, quòd longas habeat aures, vngu
lam etiam nonnunquam ſolidam, tametſi ra
rò, velociſſimum ſanè eſt, vt quod ducenta
millia paſſuum vigintiquatuor horarum
ſpatio ſuperet. Hoc autem toto ſpatio ſine
cibo, & potu viuit, zethicum manſueſcit
auidum. Abundat apud Dacos, finitimaſque
regiones, vulgarique nomine Magnum vo
cant animal. Cæterùm ab alce plurimùm
differt. Alces enim, vt Cæſar eum deſcrip
ſit, capro ſimilis eſt, & maculoſa pelle, &
crura ſine iunctura habet. Huius verò iun
cturas videmus, & pellem ceruo ſimi
lem. Sed de alce inferiùs dicemus.
morbo laborat animal ipſum ( nam comi
tiali morbo laborat ) non priùs excitatur,
quam vngulam poſterioris pedis auri intu
lerit: tunc enim protinus excitatur à mor
bo. Timidum eſt & imbecille ſupra quàm
credi poſſit, & ex quocunque minimo vul
nere moritur. Eſt enim cordis frigidiſſimi,
ac cerebri non ſolùm frigidi, ſed pituita re
dundantis. Habet autem cornua peculiari
quadam forma prædita, & nulli fermè ani
mali ſimilia: nam craſſa ab imo, vbi aſcen
dunt latiora palmo ſunt. Onagrum quidem
vocant, quòd longas habeat aures, vngu
lam etiam nonnunquam ſolidam, tametſi ra
rò, velociſſimum ſanè eſt, vt quod ducenta
millia paſſuum vigintiquatuor horarum
ſpatio ſuperet. Hoc autem toto ſpatio ſine
cibo, & potu viuit, zethicum manſueſcit
auidum. Abundat apud Dacos, finitimaſque
regiones, vulgarique nomine Magnum vo
cant animal. Cæterùm ab alce plurimùm
differt. Alces enim, vt Cæſar eum deſcrip
ſit, capro ſimilis eſt, & maculoſa pelle, &
crura ſine iunctura habet. Huius verò iun
cturas videmus, & pellem ceruo ſimi
lem. Sed de alce inferiùs dicemus.
Animal aliud mittit Æthiopia, parte an
teriore vulpi perſimile, cauda & poſteriore
cercopitheco, pedibus anterioribus huma
nis, auribus veſpertilionis, quod crumenam
habet ſub ventre, qua catulos vndequaque
gerit, nec dimittit, niſi dum lactare vult.
Mittit & India occidentalis Chiurcam è mu
ſtelino genere, quæ eodem modo filios ſe
cum fert.
teriore vulpi perſimile, cauda & poſteriore
cercopitheco, pedibus anterioribus huma
nis, auribus veſpertilionis, quod crumenam
habet ſub ventre, qua catulos vndequaque
gerit, nec dimittit, niſi dum lactare vult.
Mittit & India occidentalis Chiurcam è mu
ſtelino genere, quæ eodem modo filios ſe
cum fert.
Animal mon
ſtroſum.
ſtroſum.
Chiura.
In eadem Æthiopia aliud eſt genus bouis
pilo ſubnigro, ſed cornibus ceruinis. Sed ſi
velim omnium boum genera referre, opus
erit prolixiore oratione, quàm huic libro
conueniat. Nam Hiſpanos duos nuper Bo
hemiæ regina ſecum duxit, quorum alteri
cornua binorum cubitorum erant. Sunt bo
maſi ex eodem, quorum ( vt dixi ) hiſtoria
ab Ariſtotele recitatur. Sunt boues in Ita
lia nigri, cornibus nigris, atque ad opera
maximè gratis, Buffalos vocant incolæ, nam
non tota Italia habentur, ſed vltra Apen
ninum tantùm. Agreſtes ſunt valde, adeò vt
annulo ferreo naribus indito ſolùm circum
ducantur: rubro, varioque colore irritantur:
homineſque feriunt, adeò robuſti, vt duo
rum boum pondera trahant. Ductilia ma
gis, & ad opera accommodata cornua, ha
bent bobus nigro præſertim adiuuante colo
re: paruo ſunt pilo & cauda breui. Et caro
illorum cùm ſenuerint, vix edi poteſt: tan
tùm à communi boum genere differre vi
dentur. Sed quid ego tamdiu his immoror?
præſtat potius, ſcire omnium animalium
cornua habentium differentias, vſumque ac
naturam, altiùs (vt decet) repetito principio.
Quoniam demonſtratum eſt antè, animalia quæ
herbis veſcebantur, dentes habere obtuſos, non
præacutos, atque ea cauſa, tum natura ipſa,
quæ à carnium eſu abhorret, inepta, defen
ſioni, quæ dentibus fit: ob id igitur armata
partim cornibus, partim vnguibus craſſiori
bus. At de vnguibus iam dictum eſt: reli
quum eſt igitur, vt oſtendamus, animalia
quæ cornibus prædita ſunt, alia ſolidis, alia
inanibus eſſe munita. Quæcunque autem
inanibus cornibus armata ſunt, duo habent,
vt boues: quæ autem ſolidis, alia quidem
vno, vt Monoceros Rhinoceroſque: alia
duobus, vt capræ, damæque: alia pluribus,
vt cerui, & quæ ex eorum ſunt genere, vt
capreoli: nam hæc ramoſa, cùm habeant cor
nua, plurium loco ſunt. Hoc autem primò
demonſtrandum. Nam cùm plura cornua gi
gnere natura propoſuiſſet, ſi toto capite ſpar
gerentur omnia, primum præter duo omnia
inutilia fuiſſent ad defenſionem: deinde non
fuiſſent proxima auribus, aures autem natu
ra ſiccæ, reliqui ſenſus à cornuum materia
impedimentum recepiſſent: ob id nullum
animal plura cornua toto capite ſparſa ha
bet, præter verneces quoſdam, de qui
bus iam diximus. Referunt tamen ran
giferos tria habere cornua, ceraſtas au
tem cornua ſeptem, Plinius dicit quadrige
mina: cochleis certè quatuor ſunt, ſed duo
prælonga, duo breuia, & quæ omnia
contrahantur. Sunt & plura duobus inſe
ctorum quibuſdam generibus: ſed co
chleis ad prætentandum, ceraſtæ ad deci-
pilo ſubnigro, ſed cornibus ceruinis. Sed ſi
velim omnium boum genera referre, opus
erit prolixiore oratione, quàm huic libro
conueniat. Nam Hiſpanos duos nuper Bo
hemiæ regina ſecum duxit, quorum alteri
cornua binorum cubitorum erant. Sunt bo
maſi ex eodem, quorum ( vt dixi ) hiſtoria
ab Ariſtotele recitatur. Sunt boues in Ita
lia nigri, cornibus nigris, atque ad opera
maximè gratis, Buffalos vocant incolæ, nam
non tota Italia habentur, ſed vltra Apen
ninum tantùm. Agreſtes ſunt valde, adeò vt
annulo ferreo naribus indito ſolùm circum
ducantur: rubro, varioque colore irritantur:
homineſque feriunt, adeò robuſti, vt duo
rum boum pondera trahant. Ductilia ma
gis, & ad opera accommodata cornua, ha
bent bobus nigro præſertim adiuuante colo
re: paruo ſunt pilo & cauda breui. Et caro
illorum cùm ſenuerint, vix edi poteſt: tan
tùm à communi boum genere differre vi
dentur. Sed quid ego tamdiu his immoror?
præſtat potius, ſcire omnium animalium
cornua habentium differentias, vſumque ac
naturam, altiùs (vt decet) repetito principio.
Quoniam demonſtratum eſt antè, animalia quæ
herbis veſcebantur, dentes habere obtuſos, non
præacutos, atque ea cauſa, tum natura ipſa,
quæ à carnium eſu abhorret, inepta, defen
ſioni, quæ dentibus fit: ob id igitur armata
partim cornibus, partim vnguibus craſſiori
bus. At de vnguibus iam dictum eſt: reli
quum eſt igitur, vt oſtendamus, animalia
quæ cornibus prædita ſunt, alia ſolidis, alia
inanibus eſſe munita. Quæcunque autem
inanibus cornibus armata ſunt, duo habent,
vt boues: quæ autem ſolidis, alia quidem
vno, vt Monoceros Rhinoceroſque: alia
duobus, vt capræ, damæque: alia pluribus,
vt cerui, & quæ ex eorum ſunt genere, vt
capreoli: nam hæc ramoſa, cùm habeant cor
nua, plurium loco ſunt. Hoc autem primò
demonſtrandum. Nam cùm plura cornua gi
gnere natura propoſuiſſet, ſi toto capite ſpar
gerentur omnia, primum præter duo omnia
inutilia fuiſſent ad defenſionem: deinde non
fuiſſent proxima auribus, aures autem natu
ra ſiccæ, reliqui ſenſus à cornuum materia
impedimentum recepiſſent: ob id nullum
animal plura cornua toto capite ſparſa ha
bet, præter verneces quoſdam, de qui
bus iam diximus. Referunt tamen ran
giferos tria habere cornua, ceraſtas au
tem cornua ſeptem, Plinius dicit quadrige
mina: cochleis certè quatuor ſunt, ſed duo
prælonga, duo breuia, & quæ omnia
contrahantur. Sunt & plura duobus inſe
ctorum quibuſdam generibus: ſed co
chleis ad prætentandum, ceraſtæ ad deci-
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib