Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Page concordance

< >
Scan Original
161 141
162 142
163 143
164 144
165 145
166 146
167 147
168 148
169 149
170 150
171 151
172 152
173 153
174 154
175 155
176 156
177 157
178 158
179 159
180 160
181 161
182 162
183 163
184 164
185 165
186 166
187 167
188 168
189 169
190 170
< >
page |< < (160) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div556" type="section" level="1" n="145">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s10284" xml:space="preserve">
              <pb o="160" file="0180" n="180" rhead="GNOMONICES"/>
            ræ quintæ poſt meridiem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10285" xml:space="preserve">ſeptimæ poſt mediam noctem; </s>
            <s xml:id="echoid-s10286" xml:space="preserve">H T, horæ quartę poſt meridiem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10287" xml:space="preserve">
              <lb/>
            @ctauę poſt mediam noctem, &</s>
            <s xml:id="echoid-s10288" xml:space="preserve">c.</s>
            <s xml:id="echoid-s10289" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s10290" xml:space="preserve">EASDEM has lineas horarias ex H, per puncta lineę D C, emiſſas in hac figura obtinebimus
              <lb/>
            quoque, ſi interualla horarum in horologio inter centrum H, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10291" xml:space="preserve">ęquinoctialem lineam poſita
              <lb/>
            transferamus ex puncto H, huius figurę in rectam D C, beneficio circini, notando puncta in re-
              <lb/>
            cta D C, (quod quidem fiet, ſi ad dicta interualla horologij deſcribantur ex H, huius figurę arcus
              <lb/>
            quidam occulti ſecã-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0180-01" xlink:href="fig-0180-01a" number="133">
                <image file="0180-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0180-01"/>
              </figure>
            tes rectã D C, in pun
              <lb/>
            ctis, quę notãda ſunt)
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s10292" xml:space="preserve">per puncta in re-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0180-01" xlink:href="note-0180-01a" xml:space="preserve">10</note>
            cta D C, hac ratione
              <lb/>
            inuenta rectas ex H,
              <lb/>
            emittamus. </s>
            <s xml:id="echoid-s10293" xml:space="preserve">Si enim
              <lb/>
            in horologio intelli-
              <lb/>
            gatur centrum E, in
              <lb/>
            propria poſitione cõ-
              <lb/>
            iunctum cum centro
              <lb/>
            mundi D, (vt in prę-
              <lb/>
            cedenti propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s10294" xml:space="preserve">dixi-
              <lb/>
            mus, quando triangu
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0180-02" xlink:href="note-0180-02a" xml:space="preserve">20</note>
            lum DHI, rectũ ad
              <lb/>
            horologij planũ ſta-
              <lb/>
            tuebamus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10295" xml:space="preserve">circulũ
              <lb/>
            ex E, deſcriptum ani-
              <lb/>
            mo concipiebamus
              <lb/>
            moueri circa lineam
              <lb/>
            ęquinoctialẽ F k, do-
              <lb/>
            nec eius centrum E,
              <lb/>
            cum D, centro mundi coniungeretur) intelligemus duo triangula, nempe H D F, vel H E F,
              <lb/>
            in horologio, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10296" xml:space="preserve">H D C, in hac propoſita figura. </s>
            <s xml:id="echoid-s10297" xml:space="preserve">Et quoniam latera illius H D, D F, ęqualia ſunt
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0180-03" xlink:href="note-0180-03a" xml:space="preserve">30</note>
            lateribus huius H D, D C; </s>
            <s xml:id="echoid-s10298" xml:space="preserve">(ſumpta enim eſt ipſi D F, vel E F, ęqualis D C, in priori con-
              <lb/>
            ſtructione huius figurę, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10299" xml:space="preserve">axis H D, hic idem eſt, qui ibi) ſuntq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s10300" xml:space="preserve">anguli dictis lateribus contenti
              <lb/>
            æquales, nempe recti; </s>
            <s xml:id="echoid-s10301" xml:space="preserve">(Nam angulus H D C, in hac figura rectus eſt, ex conſtructione; </s>
            <s xml:id="echoid-s10302" xml:space="preserve">at verò
              <lb/>
            H D F, in horologio rectus eſt, eò quòd axis H D, ad planum Aequatoris rectus exiſtens, perpendi
              <lb/>
            cularis etiam eſt, per definitionem 3. </s>
            <s xml:id="echoid-s10303" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s10304" xml:space="preserve">11. </s>
            <s xml:id="echoid-s10305" xml:space="preserve">Euclidis, ad rectam D F, in plano Aequatoris exiſten-
              <lb/>
            tem) erunt & </s>
            <s xml:id="echoid-s10306" xml:space="preserve">baſes HF, H C, ęquales. </s>
            <s xml:id="echoid-s10307" xml:space="preserve">Quare ſi rectam H F, in horologio ſumptam transferamus
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0180-04" xlink:href="note-0180-04a" xml:space="preserve">4. primi.</note>
            in hac figura ex puncto H, in rectam D C, vt dictum eſt in hac poſteriori conſtructione propoſitę
              <lb/>
            ſigurę, offendemus omnino punctum C, quod ante ex priori conſtructione eiuſdem figure inueni-
              <lb/>
            mus pro hora quinta, ac ſeptima. </s>
            <s xml:id="echoid-s10308" xml:space="preserve">Aliàs ſi recta H F, in horologio translata ex puncto H, huius fi-
              <lb/>
            gurę in rectam D C, caderet in aliud punctum, quàm in C, oſtenderemus, vt proximè, ductam re-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0180-05" xlink:href="note-0180-05a" xml:space="preserve">40</note>
            ctam H C, fore ęqualem ipſi H F, in horologio, atque adeò & </s>
            <s xml:id="echoid-s10309" xml:space="preserve">ipſi rectę ex H, in rectam
              <lb/>
            D C, quę ponitur cadere in aliud punctum, quàm in C; </s>
            <s xml:id="echoid-s10310" xml:space="preserve">cum hęc translata ſit ęqualis ſumpta eidẽ
              <lb/>
            H F, ex conſtructione. </s>
            <s xml:id="echoid-s10311" xml:space="preserve">Quare due rectæ æquales ducentur ex H, ad rectam D C, infra rectum an-
              <lb/>
            gulum D, quod eſt abſurdum. </s>
            <s xml:id="echoid-s10312" xml:space="preserve">Nam vt propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s10313" xml:space="preserve">16. </s>
            <s xml:id="echoid-s10314" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s10315" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s10316" xml:space="preserve">Eucl. </s>
            <s xml:id="echoid-s10317" xml:space="preserve">ex Proclo demonſtrauimus, ex H, ad
              <lb/>
            rectam D C, ſolum duæ rectæ inter ſe æquales duci poſſunt, vna infra punctum D, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10318" xml:space="preserve">ſupra idem
              <lb/>
            punctum altera; </s>
            <s xml:id="echoid-s10319" xml:space="preserve">non autem ambæ inſra punctum D, vt hic contingeret. </s>
            <s xml:id="echoid-s10320" xml:space="preserve">Cadet ergo recta H F,
              <lb/>
            translata ex H, in rectam D C, in punctum C. </s>
            <s xml:id="echoid-s10321" xml:space="preserve">Eadem ratione alia interualla horarum in horolo-
              <lb/>
            gio inter H, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10322" xml:space="preserve">lineam æquinoctialem tran slata ex puncto H, huius figurę in rectam D C, demon-
              <lb/>
            ſtrabimus cadere in puncta, quæ prius inuenta ſunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s10323" xml:space="preserve">Atque hactenus in hac figura ductę ſunt ex
              <lb/>
            H, per puncta rectę D C, lineę horarię à duodecima hora meridiei vſq; </s>
            <s xml:id="echoid-s10324" xml:space="preserve">ad horam quintam à mer.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s10325" xml:space="preserve">
              <note position="left" xlink:label="note-0180-06" xlink:href="note-0180-06a" xml:space="preserve">50</note>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s10326" xml:space="preserve">ab hora ſeptima à med. </s>
            <s xml:id="echoid-s10327" xml:space="preserve">noc. </s>
            <s xml:id="echoid-s10328" xml:space="preserve">vſque ad horam duodecimam meridiei, vt ex ipſa conſtructione
              <lb/>
            conſtat. </s>
            <s xml:id="echoid-s10329" xml:space="preserve">Dictę enim horę duntaxat ſecant ęquinoctialem lineam in horologio, quarum quidem
              <lb/>
            interualla translata ſunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s10330" xml:space="preserve">Vnde aliarum horarum lineas ita ducemus.</s>
            <s xml:id="echoid-s10331" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s10332" xml:space="preserve">PRO hora ſexta à mer. </s>
            <s xml:id="echoid-s10333" xml:space="preserve">vel med. </s>
            <s xml:id="echoid-s10334" xml:space="preserve">noc. </s>
            <s xml:id="echoid-s10335" xml:space="preserve">ducatur ex H, ipſi D C, patallela H V; </s>
            <s xml:id="echoid-s10336" xml:space="preserve">Et pro hora ſe-
              <lb/>
            ptima à mer. </s>
            <s xml:id="echoid-s10337" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s10338" xml:space="preserve">quinta à med. </s>
            <s xml:id="echoid-s10339" xml:space="preserve">noc. </s>
            <s xml:id="echoid-s10340" xml:space="preserve">ducatur H X, angulum V H X, ęqualem faciens angulo V H C.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s10341" xml:space="preserve">Similiter pro hora octaua à mer. </s>
            <s xml:id="echoid-s10342" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s10343" xml:space="preserve">quarta à med. </s>
            <s xml:id="echoid-s10344" xml:space="preserve">noc. </s>
            <s xml:id="echoid-s10345" xml:space="preserve">ducatur H Y, angulũ V H Y, angulo VHT,
              <lb/>
            faciens ęqualem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10346" xml:space="preserve">ſic de cæteris. </s>
            <s xml:id="echoid-s10347" xml:space="preserve">Quod facile fiet, ſi ex H, arcus circuli deſcribatur. </s>
            <s xml:id="echoid-s10348" xml:space="preserve">Nam ſi cir-
              <lb/>
            eumferentiæ huius arcus interceptæ inter H V, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10349" xml:space="preserve">rectas ex H, ad dexterã ipſius H V, eductas, (quę
              <lb/>
            nimirum rectam D C, ſecant) transferantur ad ſiniſtram partem eiuſdem H V, in dictum arcum,
              <lb/>
            facient rectę ex H, per illas circumferentias translatas ad ſiniſtram ipſius H V, emiſſę cum H V,
              <lb/>
            angulos ęquales illis, qui ex parte dextra cum eadem H V, fiunt; </s>
            <s xml:id="echoid-s10350" xml:space="preserve">propterea quòd arcus, quibus illi
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0180-07" xlink:href="note-0180-07a" xml:space="preserve">27. tertij.</note>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>