Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Table of contents

< >
< >
page |< < of 290 > >|
180 ꝑs ꝓportionalis ſit aliquãtulū denſa et ſcḋa in du-
plo magis et tertia in duplo magis ꝙ̄ ſecūda: et ſic
conſequēter erit etiã denſū infinite / qḋ fuit ꝓbãdum
Sed modo ꝓbatur falſitas conſequētis / quia illud
corpus diuiſū ꝓportione dedupla etc. ſub finita quã­
titate cõtinet finitã materiã p̄ciſe: igr̄ eſt finite den-
ſum.
Añs ꝓbatur et ſuppono /  prīa eius pars ſit
dēſa vt vnū: ſecūda pars ꝓportionalis eius ſi tãtã
materiã contineret quantã continet prima eēt ī de-
cuplo denſior / et ꝑ ↄ̨ñs vt decē cū ſit in decuplo mīor
ſed modo eſt in quintuplo minus denſa ꝙ̄ tunc eēt:
et hoc ſub eadē quãtitate (quia duplum ad ſubdecu­
plū eſt ſubquītuplū ad decuplū / vt patet) et mõ eſt p̄­
ciſe denſa vt duo / vt ptꝫ ex caſu: igr̄ mõ in quītuplo
minus continet de materia ꝙ̄ tūc ↄ̨tineret ſꝫ tūc cõ-
tinet tantã materiã quãtã cõtinet prīa: igr̄ mõ ī quī­
tuplo minorē materiã ↄ̨tinet ꝙ̄ prīa: et pari rõe ter­
tia pars ꝓportionalis in quintuplo minus de ma­
teria ↄ̨tinet ꝙ̄ ſecūda et q̈rta in quītuplo minꝰ ꝙ̄ ter­
tia etc. / igr̄ aggregatum ex omnibus illis materie-
bus eſt ſexquiq̈rtum ad materiã prīe ꝑtis ꝓportio­
nalis: ſed materia prīe ꝑtis ꝓportionalis eſt finita
vt quatour vt ſuppono: igr̄ tota materia totiꝰ cor-
corporis eſt vt quī: et ꝑ ↄ̨ñs finita / qḋ fuit ꝓbandū
Octauo arguit̄̄ ſic. Quia ſi raritas et
denſitas eēt poſſibilis ſequeretur /  aliquid eſſet ī-
finite denſum.
et idem eſſet denſum ſolum finite: ſed
ↄ̨ñs īplicat: igr̄ et illḋ ex q̊ ſeq̇t̄̄.
Seq̄la ꝓbat̄̄ et capio
vnū dēſū vniformiṫ diuiſū ꝑ ꝑtes ꝓportõales ꝓpor­
tione dupla et volo /  ī prīa ꝑte huiꝰ hore pars pro­
portiõalis ṗma ↄ̨denſet̄̄ aliquantū: et in ſcḋa ꝑte iſti­
us hore ſecūda ꝑs corꝑis illiꝰ cõdenſet̄̄ in duplo plꝰ
et in tertia ꝑte tertia in triplo plus.
et ſic ↄ̨ñter Quo
poſito in fine hore tale corpꝰ eſt finite denſū et īfinite
q2 infinite denſa ē aliq̈ pars eiꝰ.
igr̄ ꝓpoſitū. Q, ſit
finite denſū argr̄ ſic / q2 apparet  ſit denſū p̄ciſe ſi-
cut ſcḋa ꝑs ꝓportionalis eius vt deducebat̄̄ ſuꝑius
de motu: et īfra videbit̄̄ de q̈litate difformiter ſic exi­
ſtente in corꝑe pedali. 11Dicitur.
¶ Dices forte negãdo ſeq̄lam
et ad probationem admiſſo caſu negando  illud
ſit in fine īfinite dēſū: et ad ꝓbationē cū dr̄ īfinite dē­
ſa ē aliq̈ pars eiꝰ: igr̄ ē infinite dēſū ↄ̨ceſſo añte: ne-
gat̄̄ ↄ̨ña: q2 nec de motu nec de intenſione tenet illa
ↄ̨ña: et ſic pꝫ /  ſolū eſt finite denſum in fine.
Sꝫ ↄ̨̨tra / q2 ſi illḋ corpꝰ in fine eēt ſolū
finite denſū poſſet dari eius adeq̈ta denſitas / ſꝫ ↄ̨ñs
eſt falſū: igr̄ et añs.
Coña pꝫ: et argr̄ falſitas ↄ̨ñtꝪ: q2
ſi poſſet dari eiꝰ adeq̈ta denſitas maxīe eēt dando
denſitatē ſcḋe ꝑtis ꝓportionalis: ſꝫ illḋ corpꝰ nõ eſt
in fine ita denſū ſicut ſcḋa pars ꝓportiõalis eiꝰ: igr̄
ꝓpoſitū.
Minor ꝓbat̄̄ et volo /  ṗma ꝑs ꝓportiona­
lis illius corꝑis ↄ̨denſet̄̄ ad ſubduplū: et tūc pꝫ ex ca­
ſu /  ſcḋa pars cõdenſabit̄̄ ad ſubq̈druplū: q2 ī du-
plo magꝪ.
et arguo ſic / ī fine tale corpꝰ nõ erit ī qua­
druplo dēſiꝰ ꝙ̄ ſit nūc / igr̄ in fine nõ erit ita dēſū ſi-
cut ſcḋa pars ꝓportionalis eiꝰ q̄ erit in fine in q̈dru­
plo denſior ꝙ̄ nūc.
Añs ꝓbat̄̄ / q2 in fine illḋ corpus
nõ erit in q̈druplo minus ꝙ̄ ſit nūc ſꝫ maiꝰ: et eq̈liter
ↄ̨tinebit de materia ī fine ſicut nūc: igr̄ ī fine nõ erit ī
q̈druplo dēſiꝰ ꝙ̄ ſit nūc
Maior ꝓbat̄̄ / q2 prīa ꝑs ꝓ-
portiõalis eiꝰ q̄ mõ ē medietas ↄ̨dēſabit̄̄ ab ſubdu-
plū.
igr̄ ī fine manebit q̈rta illiꝰ (illiꝰ in̄ in ṗncipio)
et alie ꝑtes ꝓportiõales nõ ↄ̨dēſant̄̄ ad nõ q̈ntū: igr̄
aggregatū ex illa ṗma ꝑte et aliis erit magꝪ ꝙ̄ q̈rta
illiꝰ ī prīcipio.
igr̄ ī fine illḋ corpꝰ nõ erit ī q̈druplo
minꝰ ꝙ̄ ſit nūc / qḋ fuit ꝓbãdū. 22.1. confir.
¶ Et ↄ̨firmat̄̄ Et capio
vnū pedale diuiſū ꝑ ꝑtes ꝓportionales ꝓportione
dupla: et prīa ſit aliq̈liṫ dēſa: et ſcḋa in ſexquialtero
dēſior et tertia ī ſexq̇tertia dēſior ꝙ̄ prīa et q̈rta ī ſex­
q̇q̈to dēſior ꝙ̄ prīa / et ſic ↄ̨ñṫ ꝓcedēdo ꝑ oēs ſpēs ꝓ-
portiõis ſuꝑparticularis / et arguo ſic / ſi raritas et dē­
ſitas eſſet poſſibilis tale corpꝰ eēt alicuiꝰ denſitatis /
ſꝫ hoc ē falſū: igr̄.
Minor ꝓbat̄̄ / q2 nõ p̄t dari eiꝰ ade­
quata denſitas: igr̄ nõ eſt alicuiꝰ adeq̈te denſitatꝪ: g̊
ꝓpoſitū. 332. confir.
¶ Cõfirmat̄̄ ſcḋo Et capio vnū pedale diui­
ſū ꝑ ꝑtes ꝓportionales ꝓportiõe tripla: et prīa ali­
quantulū dēſa: et ſecūda in duplo magis dēſa et ter­
tia in ſexq̇altero denſior ꝙ̄ prīa et q̈rta in ſuꝑbiꝑti­
ente tertia denſior ꝙ̄ prīa et quīta in duplo ſexq̇al-
tero dēſior ꝙ̄ prīa: et ſexta in duplo ſuꝑbipartiente
tertias denſior ꝙ̄ prīa: et ſeptima ī triplo denſior ̄
prīa / et ſic ↄ̨ñter capiēdo prīo prīas ſpēs qnin ge-
nerū ꝓportionū et deinde alias quin / et ſic cõſequē­
ter.
Quo poſito ſic arguo / ſi denſitas eſſet. poſſibi-
lis daret̄̄ adequata denſitas illius corꝑis: ſed ↄ̨ñs
eſt falſū: igr̄ / et illud ex quo ſeq̇tur.
Et ſi aduerſarius
minorem neget det illam: et in dubie facile eum cal-
culator philoſophus impugnabit.
Nono argr̄ ſic. Si q̄ſtio eſſet a ſeq̄-
ret̄̄ aliq̇d ſiĺ rarefieri et ↄ̨dēſari: ſꝫ ↄ̨ñs eſt īpoſſibile /
g̊ et añs.
Seq̄la ꝓbat̄̄: et pouo /  pedale vniforme di­
uidat̄̄ ꝑ partes ꝓportiõales ꝓportiõe dupla: et in
ṗma pate ꝓportiõali huiꝰ hore ṗma pars ꝓportio­
nalis talis corꝑis rarefiat ad duplū ſui, et in ſcḋa
parte ꝓportiõali ſcḋa ↄ̨dēſet̄̄ ad ſubduplū: et in ter­
tia ſiĺr ad ſubduplum: et ſic ↄ̨ñter
Quo poſito argr̄
ſic in fine tale corpꝰ eſt rariꝰ: et ſiĺr dēſiꝰ ꝙ̄ ſit modo:
igr̄.
Qḋ ſit dēſiꝰ ꝓbat̄̄ / q2 īfinite partes eiꝰ ſunt den­
ſiores in duplo ꝙ̄ erãt ãtea: igr̄ totū eſt dēſiꝰ ꝙ̄ erat
ãtea.
Sꝫ  ſit rariꝰ ꝓbat̄̄ / q2 eſt maiꝰ ꝙ̄ erat antea: et
non niſi ꝑ rarefactionē vt facile habet̄̄ ex caſu: igit̄̄
ipſū eſt rariꝰ: añs ꝓbat̄̄ / q2 plus quãtitatis acq̇ſiuit
ṗma pars ꝓportiõalis ꝙ̄ ꝑdidit aggregatū ex oī-
bus ſequētibꝰ eã: igr̄ totale corpꝰ effectū eſt maius.
Añs ptꝫ: q2 ṗma pars ꝓportiõalis cū eſſet ſemipe-
dalis acq̇ſiuit ſemipedalē quãtitatē: et oēs alie ſe-
quētes perdiderūt quartã ꝑtē pedalis: igr̄ ṗma ꝑs
magꝪ acq̇ſiuit ꝙ̄ oēs alie ſeq̇ntes ꝑdiderūt
Minor ꝓ-
bat̄̄ / q2 ſcḋa ꝑs ꝓportõaĺ q̄ ē vna q̈rta pedaĺ ꝑdidit
medietatē ſui: et ſic ꝑdidit octauaꝫ pedalis: et tertia
ꝑdidit medietatē illiꝰ octaue, et q̈rta iteꝝ ſubduplã
quãtitatē ad tertiã: et ſic ↄ̨ñter ꝓcedēdo ꝑ ꝓportiõeꝫ
ſubduplã: igr̄ aggregatū ex oībꝰ partibꝰ ꝓportiõa­
libꝰ ſeq̄ntibꝰ ſcḋam ꝑdidit tm̄ ̄titatis ̄tū ꝑdidit
ſcḋa: et ſcḋa ꝑdidit vnã octauã pedalis: igr̄ aggre-
gatū ex ipſa et oībꝰ ſeq̄ntibꝰ eã ꝑdidit q̈rtã partē pe­
dalis / qḋ fuit ꝓbãdū: et ꝑ ↄ̨ñs totū corpus acq̇ſiuit
q̈rtã partē pedalis: et ſic eſt maiꝰ in ſexquiq̈rto: et ꝑ
ↄ̨ñs eſt rarefactū / qḋ fuit ꝓbãdū. 44cõfirma.
¶ Et cõfirmat̄̄ et
pono caſū /  ſit aliqḋ corpꝰ diuiſū ꝑ partes ꝓpor-
tiõales ꝓportiõe dupla: et volo /  in ṗma ꝑte ꝓpor­
tionali huiꝰ hore rarefiat ṗma pars talis corporis
ſus ſcḋam ↄ̨dēſando ſcḋam ad ſubduplū eq̄ velo­
ciṫ ita  tm̄ rarefiat ̄tū alia ↄ̨denſabit̄̄ oībꝰ aliis
q̇eſcētibꝰ: et ī ſcḋa ꝑte ꝓportiõali rarefiat ſcḋa ſus
tertiã cõdēſando tertiã ad ſubduplū et in tertia ra­
refiat tertia verſus quartã condenſando eã ad ſub­
duplū ceteris q̇eſcētibꝰ.
et ſic in īfinitū Quo poſito
in fine hore illud corpus ē dēſiꝰ ꝙ̄ erat et etiã rarius /
igitur aliquid ſimul rarefit et cõdenſat̄̄ ſi raritas et
denſitas ſit poſſibilis.
Añs ꝓbat̄̄ / q2 prīa ꝑs ꝓpor­
tionalis eſt maior ꝙ̄ erat antea: et aggregatū ex ip­
ſa et ſecunda maius ꝙ̄ erat antea: et aggregatū ex
ipſa ſecunda et tertia maius ꝙ̄ erat antea, et aggre­
gatū ex mille primis, et ex quotcun finitis compu­
tata prima eſt maius ꝙ̄ erat antea: igr̄ illud corpꝰ
totale eſt maius ꝙ̄ erat antea: et ꝑ cõſequēs rarius.

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index