Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.008199
">
<
pb
pagenum
="
532
"
xlink:href
="
016/01/181.jpg
"/>
piendum, data fuêre: dum enim in arena
<
lb
/>
reliquum corpus latitat, cornua vt ceſpitum
<
lb
/>
germina prominent, itaque non ad defenſio
<
lb
/>
nem & pugnam, ſed ( vt dixi ) ad fallen
<
lb
/>
dum. </
s
>
<
s
id
="
s.008200
">Eadem ratio in his quæ inſecta di
<
lb
/>
cuntur cornuum fuit, aut alia omnia præ
<
lb
/>
terquàm pugnæ, niſi quibuſdam ſcarabeo
<
lb
/>
rum generibus: certum eſt & illis, & aliis,
<
lb
/>
ſi qua ſunt, quæ cornibus pugnent, nam
<
lb
/>
ſcarabei mobilia habent, ea quæ pro ar
<
lb
/>
mis illis ſunt, tantùm duo eſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.008201
">Referunt
<
lb
/>
etiam quædam eſſe animalia pluribus prædi
<
lb
/>
ta generibus cornuum atque diuerſis, quæ
<
lb
/>
etiam à diuerſis animalium generibus pro
<
lb
/>
creata eſſe exiſtimandum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.008202
">Sed vt ad prio
<
lb
/>
rem diuiſionem reuertar, cornua ceruis ra
<
lb
/>
moſa ſunt, & tarandis in eodem genere
<
lb
/>
Scythicis. </
s
>
<
s
id
="
s.008203
">Capreoli ramoſa habent etiam,
<
lb
/>
& ( vt dixi ) hæc multorum cornuum loco
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1137
"/>
<
lb
/>
ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.008204
">Quæcunque igitur ramoſa habent
<
lb
/>
cornua, eadem multa quaſi habent: hoc
<
lb
/>
enim naturæ intentum. </
s
>
<
s
id
="
s.008205
">Atque hæc eadem
<
lb
/>
ſolida habet neceſſariò & dura: eadem timi
<
lb
/>
da ſunt, & ſtulta, & velocia pedibus. </
s
>
<
s
id
="
s.008206
">De
<
lb
/>
monſtrandum eſt igitur hoc. </
s
>
<
s
id
="
s.008207
">In omnibus
<
lb
/>
autem demonſtrationibus aſſumere debe
<
lb
/>
mus tria ſuppoſita. </
s
>
<
s
id
="
s.008208
">Primùm quidem, quòd
<
lb
/>
natura omnia membra diuiſionis impleuit,
<
lb
/>
quoad licuit, aliter inſipiens fuiſſet. </
s
>
<
s
id
="
s.008209
">Nam
<
lb
/>
cùm decretum eſſet ornare mundum, non
<
lb
/>
melius id facere poterat, quàm ſi omne
<
lb
/>
genus animalium quod ſub prima diuiſione
<
lb
/>
continetur fabricaret, non ſecus ac ſi hor
<
lb
/>
tum inſtruat, atque illum floribus omnis
<
lb
/>
generis exornet. </
s
>
<
s
id
="
s.008210
">Secundum eſt, naturam
<
lb
/>
animalium, quæ non adeò munita ſit, vt
<
lb
/>
ſtare poſſit, neceſſariò deficere: nec ob id
<
lb
/>
talium animalium ſpeciem vllam ſupereſſe:
<
lb
/>
omnibus igitur ſpeciebus tantum eſt, quan
<
lb
/>
tum ad earum tutelam ſufficiat. </
s
>
<
s
id
="
s.008211
">Tertium,
<
lb
/>
animalia ſui ipſius gratia, atque vniuerſi or
<
lb
/>
natus cauſa, non aliorum, genita fuiſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.008212
">Id
<
lb
/>
igitur ſupponentes, cùm decretum eſſet
<
lb
/>
animalia cornibus quaſi arboribus munita
<
lb
/>
facere, & primum diuiſionis membrum
<
lb
/>
abſoluere, neceſſe fuit primùm non plura
<
lb
/>
duobus eſſe, ſed ramoſa: ramoſa autem
<
lb
/>
dura, & ſolida, ne frangerentur: cùm
<
lb
/>
enim non viuant, nam venis & neruis
<
lb
/>
oportuiſſet eſſe prædita, atque adeò mol
<
lb
/>
lia, at mollia pugnæ apta non fuiſſent,
<
lb
/>
flecti non poterant: ob id igitur dura ne
<
lb
/>
ceſſariò fuerunt. </
s
>
<
s
id
="
s.008213
">Molle enim omne inep
<
lb
/>
tum nixibus, niſi ſit flexile: flexile au
<
lb
/>
tem humidum & viuens, vt rami arbo
<
lb
/>
rum. </
s
>
<
s
id
="
s.008214
">Vnde ligna aut ſicca ſunt, cùm non
<
lb
/>
viuunt, aut flexilia quæcunque ſunt dura.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.008215
">Cornua igitur & dura, & ſicca neceſſa
<
lb
/>
riò fuerunt & ſolida: nam ex inani, ne
<
lb
/>
que ſolidum quicquam naſci poteſt, nec
<
lb
/>
inane quod firmum ſit. </
s
>
<
s
id
="
s.008216
">Cornua igitur ra
<
lb
/>
moſa, ſolida ſunt, & ſicca, & dura. </
s
>
<
s
id
="
s.008217
">Qua
<
lb
/>
propter cùm ex cerebro talis materia ef
<
lb
/>
fundatur, & ex ſanguine generetur, ſan
<
lb
/>
guinem & cerebrum ſiccum habebunt, &
<
lb
/>
multo elemento terreo abundans. </
s
>
<
s
id
="
s.008218
">Tale au
<
lb
/>
tem omne crudum eſſe demonſtrauimus:
<
lb
/>
ob id igitur ſtulta omnia talia ſunt, & ti
<
lb
/>
mida: hi enim affectus ſunt melancholiæ,
<
lb
/>
ſeu in cerebro, ſeu in ſanguine abundan
<
lb
/>
tis. </
s
>
<
s
id
="
s.008219
">Cùm igitur ſtulta, ac timida ſint, per
<
lb
/>
nicia eſſe oportuit, vt ſeruarentur: nam (vt
<
lb
/>
diximus) quæ ſeruari non poſſunt, ſpeciem
<
lb
/>
non conſtituunt. </
s
>
<
s
id
="
s.008220
">Fiunt, & velocia, conſuetu
<
lb
/>
dine & metu. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.008221
">
<
margin.target
id
="
marg1134
"/>
Boues Ae
<
lb
/>
thiopici.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.008222
">
<
margin.target
id
="
marg1135
"/>
Buffali.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.008223
">
<
margin.target
id
="
marg1136
"/>
Cur quædam
<
lb
/>
animalia
<
lb
/>
vnum, quæ
<
lb
/>
dam duos &
<
lb
/>
quædam plu
<
lb
/>
ra habeant
<
lb
/>
cornua, & de
<
lb
/>
illorum na
<
lb
/>
tura.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.008224
">
<
margin.target
id
="
marg1137
"/>
Animalia
<
lb
/>
omnia
<
expan
abbr
="
habẽ-tia
">haben
<
lb
/>
tia</
expan
>
cornua,
<
lb
/>
ramoſa, dura
<
lb
/>
ac ſolida ha
<
lb
/>
bent, & ſunt
<
lb
/>
ſtulta ac ti
<
lb
/>
mida.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.008225
">Quæcunque verò duobus tantùm corni
<
lb
/>
bus, atque his ſolidis armantur, & ipſa ſtul
<
lb
/>
ta ſunt, & timida, & cornua habent dura
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1138
"/>
<
lb
/>
ſiccaque. </
s
>
<
s
id
="
s.008226
">Sed non adeò timida, neque adeò
<
lb
/>
ſtulta pernicia ſunt & hæc, ob cauſas di
<
lb
/>
ctas. </
s
>
<
s
id
="
s.008227
">Sunt autem in hoc genere multa, ca
<
lb
/>
præ, damæ, capricorni, ſeu ibices colore
<
lb
/>
cinereo, in iugis montium viuentes, qui
<
lb
/>
niſi locis frigidiſſimis viuant, obcæcantur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.008228
">Horum cornua quandoque octodecim ha
<
lb
/>
bent internodia, ſingulis ( vt creditur ) no
<
lb
/>
dis annum deſinantibus. </
s
>
<
s
id
="
s.008229
">Cornuum verò ma
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1139
"/>
<
lb
/>
gnitudo quandoque pondus librarum 14. ſu
<
lb
/>
perat: vnde vaſa ad bibendum fiunt grati
<
lb
/>
vſus. </
s
>
<
s
id
="
s.008230
">Vidimus Sicini & in villa B. Mauri
<
lb
/>
tij, ſeu apud Seduſios & Antuertes: niger
<
lb
/>
rima autem ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.008231
">Damæ verò leues & ca
<
lb
/>
pris ſimiles in Germania latiora habent cor
<
lb
/>
nua, quoniam ſicca & debilia animalia, te
<
lb
/>
nuiora redduntur à frigore: latum verò im
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1140
"/>
<
lb
/>
becille, vt teres robuſtum. </
s
>
<
s
id
="
s.008232
">Hæc igitur in ru
<
lb
/>
pibus degunt, quia neque grauantur corni
<
lb
/>
bus in capite, neque ad leuitatem & firmi
<
lb
/>
tatem quicquam deeſt, cùm ſint ſicciſſima.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.008233
">Capræ autem dociliores ſunt ramoſa geren
<
lb
/>
tibus cornua, adeò vt viderim capram edo
<
lb
/>
ctam ſcandere ſeptem tubulos ligneos vno
<
lb
/>
ſuper alterum impoſito, donec ac laquearia
<
lb
/>
ſcanderet. </
s
>
<
s
id
="
s.008234
">Ferrandus enim Turca olim, nunc
<
lb
/>
Chriſtianus factus, tubulum offerebat li
<
lb
/>
gneum erectum pugni, nec ampliùs latitu
<
lb
/>
dine, illa primùm pedem vnum, deinde alte
<
lb
/>
rum ex anterioribus imponebat, pòſt poſte
<
lb
/>
riores ordine eodem: vbi conſcendiſſet, of
<
lb
/>
ferebat Ferrandus tubulum alium,
<
expan
abbr
="
ſupponẽs
">ſupponens</
expan
>
<
lb
/>
pedi: inde illa ſenſim alterum ex anteriori
<
lb
/>
bus imponebat, atque poſteriores eodem
<
lb
/>
modo, donec ſenſim etiam tubulus tubulo
<
lb
/>
ſuperſtaret. </
s
>
<
s
id
="
s.008235
">Illo verò continente tubulos vſ
<
lb
/>
que ad ſeptimum, eodem modo capra aſcen
<
lb
/>
debat, donec ſub laquearibus fermè dorſo
<
lb
/>
conſiſteret. </
s
>
<
s
id
="
s.008236
">Itaque non tam indocile vide
<
lb
/>
tur hoc animal, vt doceri omninò nequeat.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.008237
">Quin imò eadem ſuper lateres ordine diſ
<
lb
/>
poſitos tranſire didicerat, imitatrix ma
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1141
"/>
<
lb
/>
giſtri ſui, qui funambulus erat. </
s
>
<
s
id
="
s.008238
">Oderunt ca
<
lb
/>
præ proprietate naturæ hominis ſaliuam,
<
lb
/>
nec quicquam edunt quod ab homine priùs
<
lb
/>
deguſtatum fuerit, contraria lacertatum na
<
lb
/>
tura, quæ auidè lambunt eam. </
s
>
<
s
id
="
s.008239
">Sed vt capra
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1142
"/>
<
lb
/>
inter habentia cornua ſolida docilior eſt, ita
<
lb
/>
rangiferi inter habentia plura, ramoſaque.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.008240
">Cicurant eos in Laponia captos: naſcuntur
<
lb
/>
enim ibi, & eſſedis iunguntur, ſuperantque
<
lb
/>
equorum loco 150. millia paſſuum in die:
<
lb
/>
ſunt enim corpore robuſtiore, cornibus au
<
lb
/>
tem tenuioribus quàm cerui. </
s
>
<
s
id
="
s.008241
">Et forſan duo
<
lb
/>
tantùm cornua habent ſecundum naturam:
<
lb
/>
plura autem, vt in veruecibus
<
expan
abbr
="
dictũ
">dictum</
expan
>
eſt, caſu:
<
lb
/>
vel cùm ramoſa ſint, & ramis frequentiori
<
lb
/>
bus fulta, quàm cerui, creditum eſt fruſtra
<
lb
/>
plures ordines habere cornuum. </
s
>
<
s
id
="
s.008242
">Aut velut in
<
lb
/>
plantis quæ germinant vberius, vt poma ac
<
lb
/>
auellana, rami è pede & ſurculi prodeunt, qui
<
lb
/>
è ſtolonibus naſci conſueuere: ita è radice </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>