Alvarus, Thomas
,
Liber de triplici motu
,
1509
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Figures
Content
Thumbnails
page
|<
<
of 290
>
>|
<
echo
version
="
1.0
">
<
text
xml:lang
="
la
">
<
div
xml:id
="
N10132
"
level
="
1
"
n
="
1
"
type
="
body
">
<
div
xml:id
="
N15C17
"
level
="
2
"
n
="
3
"
type
="
other
"
type-free
="
pars
">
<
div
xml:id
="
N20F21
"
level
="
3
"
n
="
3
"
type
="
other
"
type-free
="
tractatus
">
<
div
xml:id
="
N20F2E
"
level
="
4
"
n
="
1
"
type
="
chapter
"
type-free
="
capitulum
">
<
p
xml:id
="
N219C0
">
<
s
xml:id
="
N21A4A
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
chead
="
Tertii tractatus
"
file
="
0181
"
n
="
181
"/>
Antecedens probatur / quia aggregatū ex ṗma et ſe
<
lb
/>
cūda eſt maiꝰ ꝙ̄ erat antea q2 prīa acq̇ſiuit aliquan
<
lb
/>
tam quantitatē: et ſecunda ſubduplam perdidit: igi
<
lb
/>
tur aggregatū ex illis magis acquiſiuit ꝙ̄ ꝑdiderit /
<
lb
/>
et ſic ꝓbatur de quocū aggregato. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21A59
"
xml:space
="
preserve
">Sed tale cor
<
lb
/>
pus nõ ſit rarius ꝓbat̄̄ / q2 in fine adequate ē tm̄ quã
<
lb
/>
tum erat antea: igitur non eſt rarius. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21A60
"
xml:space
="
preserve
">Probat̄̄ / an-
<
lb
/>
tecedens / q2 prima pars ꝓportionalis eius aliquã
<
lb
/>
quantitatem acquiſiuit (acquiſiuit inquã ad bonum
<
lb
/>
ſenſum vt in propoſito debet ſumi) et aggregatum
<
lb
/>
ex omnibus ſequentibus tantū adequate deꝑdidit:
<
lb
/>
g̊ illud corpus manet equale tm̄ vi3 quãtū erat an-
<
lb
/>
tea </
s
>
<
s
xml:id
="
N21A6F
"
xml:space
="
preserve
">Minor probatur / q2 prima pars ꝓportionalis
<
lb
/>
acquiſiuit aliquã quãtitatē: et ſecūda perdidit in du
<
lb
/>
plo minorem: et tertia in duplo minoreꝫ perdidit ̄
<
lb
/>
ſecunda: et ſic conſequenter / ergo aggregatum ex oī
<
lb
/>
bus ſequentibus primam quantitatē eſt equale pri
<
lb
/>
me: et illa eſt quãtitas deꝑdita: igitur quantitas de
<
lb
/>
perdita eſt equalis oīno quãtitati aquiſite</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N21A88
">
<
s
xml:id
="
N21A89
"
xml:space
="
preserve
">Decimo prīcipaliter arguitur ſic. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21A8C
"
xml:space
="
preserve
">Si
<
lb
/>
raritas et denſitas eſſet poſſibilis ſequeretur / ali
<
lb
/>
quod corpus pedale per totã horã iſtam ſequentem
<
lb
/>
eſſet maius ꝙ̄ nunc eſt: et in fine eſſet adequate eque
<
lb
/>
magnum ſicut nunc eſt: et tamen tunc nihil perderet
<
lb
/>
ſꝫ hoc apparet impoſſibile: igitur impoſſibilitas cõ
<
lb
/>
ſequētis coloratur q2 ſi ꝑ totã horaꝫ eſſet maius ̄
<
lb
/>
nūc eſt capio / igr̄ quãtitatē et exceſſum ꝑ quã erit ma
<
lb
/>
ius per totã horã: , arguitur ſic talis exceſſus erit
<
lb
/>
deꝑditꝰ in fine hore: et erit ꝑ totã iſtam horam. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21AA1
"
xml:space
="
preserve
">igit̄̄
<
lb
/>
aliq̇d ꝑdit in fine hore / quod fuit negatum: et ſic par
<
lb
/>
tes illiꝰ illati nõ ſe cõpatiuntur. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21AA8
"
xml:space
="
preserve
">Sed ſequela proba
<
lb
/>
turi et pono pono caſum / ꝙ̄ in prima medietate huius ho-
<
lb
/>
re future prima medietas pedalis corporis date ra
<
lb
/>
refiat ad duplū et in ſecunda medietate iterū condē
<
lb
/>
ſetur vniformiter et eque velociter ſicut rarefiebat:
<
lb
/>
quo poſito in fine hore tale corpꝰ erit adequate pe-
<
lb
/>
dale: et tm̄ adequate erat in principio et per totã ho
<
lb
/>
rã erit maiꝰ pedali: igitur ꝓpoſituꝫ. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21AB9
"
xml:space
="
preserve
">¶ Dices et bene
<
lb
/>
concedendo illatum nec illud inconuenit.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N21ABE
">
<
s
xml:id
="
N21ABF
"
xml:space
="
preserve
">Sed cõtra ſi illud eſſet verū ſequeret̄̄
<
lb
/>
pariformiter / aliq̇d eſt nūc pedale et ꝑ totã iſtã ho
<
lb
/>
rã ſequentē cõtinuo erit maiꝰ et tñ in fine erit minꝰ ̄
<
lb
/>
nūc eſt: nihil in fine deꝑdēdo: ſed conſequēs videtur
<
lb
/>
impoſſibile: igit̄̄ illud ex quo ſeq̇tur. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21ACA
"
xml:space
="
preserve
">Sequela tñ de
<
lb
/>
ducit̄̄: et capio vnū corpus pedale diuiſū ad ymagi-
<
lb
/>
nationē ꝑ partes ꝓportionales: et hora ſimiliter fu
<
lb
/>
tura diuidat̄̄ (maiorbus terminatis ſus inſtãs / qḋ
<
lb
/>
eſt pñs) et in prīa ꝑte ꝓportionali hore acq̇rat prīa
<
lb
/>
pars corporis vnū pedale ceteris quieſcētibꝰ: et ī ſe
<
lb
/>
cunda ꝑte ſecunda pars corporis acq̇rat duo peda
<
lb
/>
lia cõdenſando primã vſ ad ſubduplã quãtitatem
<
lb
/>
reſpectu illiꝰ quã hꝫ in īſtãti pñti: et in tertia acq̇rat
<
lb
/>
tertia ꝑs corporis q̈tuor pedalia ↄ̨dēſando ſcḋam
<
lb
/>
ad ſubduplã quãtitatē reſpectu illiꝰ quã hꝫ in īſtãti
<
lb
/>
pñti: et ſic in īfinitū. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21AE3
"
xml:space
="
preserve
">quo poſito in fine hore illud cor
<
lb
/>
pus manebit ſubduplū reſpectu magnitudinis quã
<
lb
/>
nūc hꝫ q2 q̄libet pars ꝓportionalis eius cõdēſabit̄̄
<
lb
/>
ad ſubduplū: et tñ in illo īſtanti in fine nihil deꝑdet
<
lb
/>
qm̄ q̇cq̇d ꝑdet: ꝑdet in aliqua parte ꝓportionali: et
<
lb
/>
ꝑ totã horã cõtinuo erit maius: et maius vt facile ex
<
lb
/>
caſu iudicat̄̄ ymo ex caſu in īfinitū creſcit: igr̄ ꝓpoſi
<
lb
/>
tū. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21AF4
"
xml:space
="
preserve
">Eodē modo poſſet deduci concluſio illata eſto
<
lb
/>
illud pedale nõ augeretur in infinitū imo ſemꝑ eſſet
<
lb
/>
citra bipedale: ponēdo in prīa ꝑte ꝓportiõali ho
<
lb
/>
re ṗma pars ꝓportionalis illiꝰ pedalis acq̇rat vnã
<
lb
/>
partē ꝓportionē vnius pedalis et in ſecunda ꝑte ꝓ-
<
lb
/>
portionali acquirat ſcḋa pars duas ṗmas ꝑtes ꝓ-
<
lb
/>
portionales et prīa cõdenſarett̄̄ ab ſubſexq̇alterū vel
<
cb
chead
="
Capitulum tertium
"/>
ad ſubſexq̇tertium ī idē īcidit reſpectu quãtitatꝪ quã
<
lb
/>
habet in inſtanti / qḋ eſt pñs et ſic in īfinitum. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21B08
"
xml:space
="
preserve
">quo po
<
lb
/>
ſito manifeſtū eſt illud corpꝰ ſꝑ erit maius et ma-
<
lb
/>
ius ꝑ totã illã horã: et nū̄ erit bipedale: et tñ in fine
<
lb
/>
erit minus (minus in̄ in ſubſexq̇tertio) qm̄ perdet
<
lb
/>
vnã quartã vt patuit ex regulis ꝓportionum: ſꝫ hoc
<
lb
/>
videtur inconueniens: igitur.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N21B15
">
<
s
xml:id
="
N21B16
"
xml:space
="
preserve
">In oppoſitū arguit̄̄ experimēto au
<
lb
/>
ctoriate: </
s
>
<
s
xml:id
="
N21B1B
"
xml:space
="
preserve
">Experimēto ſic nã videmus aquã igni op
<
lb
/>
poſitã maiorari et puncta in ea magis diſtare ꝙ̄ au
<
lb
/>
tea: et talis maioratio a phīs rarefactio vocat̄̄: igr̄
<
lb
/>
rarefactio ē poſſibilis ꝑ ↄ̨ñs raritas. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21B24
"
xml:space
="
preserve
">Itē videmꝰ
<
lb
/>
aquam bulientem cum ab igne ſeperatur minora-
<
lb
/>
ri et eius puncta ꝓximiora effici: et talis minoratio
<
lb
/>
vocatur a phīs coudenſatio: igitur condenſatio eſt
<
lb
/>
poſſibilis et per conſequens denſitas. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21B2F
"
xml:space
="
preserve
">Auctoritate
<
lb
/>
autem probatur:
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0181-01a
"
xlink:label
="
note-0181-01
"
xml:id
="
N21B69
"
xml:space
="
preserve
">phūs. .4.
<
lb
/>
phiſi.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N21B39
"
xml:space
="
preserve
">Nam philoſopbus quarto phiſi
<
lb
/>
corum in capitulo primo videlicet </
s
>
<
s
xml:id
="
N21B3E
"
xml:space
="
preserve
">Sunt autem qui
<
lb
/>
dam qui per rarum et denſuꝫ opinantur manifeſtū
<
lb
/>
eſſe vacuū: aſſerit rarū et denſum eſſe / igitur.
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0181-02a
"
xlink:label
="
note-0181-02
"
xml:id
="
N21B71
"
xml:space
="
preserve
">phūs et
<
lb
/>
cõmē. 7.
<
lb
/>
phi. cõ. 15</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N21B4A
"
xml:space
="
preserve
">Itē phi
<
lb
/>
loſophus et commētator eius ſeptimo phiſicorum
<
lb
/>
cõmento quindecimo ponunt motum rarefactiõis
<
lb
/>
et condenſationis vbi cõmentator īquit denſitas ni
<
lb
/>
hil aliud eſt ꝙ̄ trãſmutatio alicuius ad minorē ma
<
lb
/>
gntiudinem:
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0181-03a
"
xlink:label
="
note-0181-03
"
xml:id
="
N21B7B
"
xml:space
="
preserve
">phūs .4:
<
lb
/>
me. cõ. 17</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N21B5C
"
xml:space
="
preserve
">Raritas vero econtra: hoc idem habe
<
lb
/>
tur ex philoſopho quarto metheororum cõmento
<
lb
/>
decimo ſeptimo / igitur raritas et denſitas ſunt poſ
<
lb
/>
ſibiles.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N21B83
">
<
s
xml:id
="
N21B84
"
xml:space
="
preserve
">Pro deciſione huius q̄ſtionis tria or-
<
lb
/>
dine faciemus primo notabilis diuerſarum opini-
<
lb
/>
onum et complurium terminorum declaratiua po-
<
lb
/>
nemus. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21B8D
"
xml:space
="
preserve
">Secundo aliquas concluſiones de intenſio
<
lb
/>
ne denſitatis difformis inducemus: et tertio quedã
<
lb
/>
dubia cum ſolutionibus argumentorum ante op-
<
lb
/>
poſitum adiiciemus.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N21B96
">
<
s
xml:id
="
N21B97
"
xml:space
="
preserve
">Notãdū eſt prīo / de entitate ſiue ſub
<
lb
/>
ſtantia ipſius raritatis et denſitatis quadruplex ē
<
lb
/>
opinio / vt ex dictis calculatoris in capitulo de rari
<
lb
/>
tate et denſitate circa principiū clare haberi poteſt</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N21BA0
">
<
s
xml:id
="
N21BA1
"
xml:space
="
preserve
">Prima opinio eſt / raritas et dēſitas
<
lb
/>
ſunt qualitates contrarie velut albedo et nigredo:
<
lb
/>
ita ipſa raritas nõ eſt ipſa res rara. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21BA8
"
xml:space
="
preserve
">nec eſt pun-
<
lb
/>
ctorum diſtantia in materia ꝓportionata ſecundū
<
lb
/>
hanc opinioneꝫ: ſed eſt vna qualitas ſicut eſt nigre
<
lb
/>
do que ſi fuerit in ſubiecto denominabit ipſum ra-
<
lb
/>
rum dūmodo contrariū non impediat puta denſi-
<
lb
/>
tas. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21BB5
"
xml:space
="
preserve
">Si vero non fuerit talis qualitas ī aliquo ſub
<
lb
/>
iecto puta in igne aut in aere / tunc nec aer nec ignis
<
lb
/>
diceretur rarus. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21BBC
"
xml:space
="
preserve
">Et huius opinionis vt ſuperiꝰ ta-
<
lb
/>
ctum eū in quodam argumento fuerunt aliqui doc
<
lb
/>
tores vt Galterus Burleus in ſeptimo phiſicorum
<
lb
/>
et in ſuo tractatu de intenſione formarum.
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0181-04a
"
xlink:label
="
note-0181-04
"
xml:id
="
N21BF7
"
xml:space
="
preserve
">burle. 7.
<
lb
/>
phi.
<
lb
/>
cõ. 7. phi</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N21BCA
"
xml:space
="
preserve
">Et com
<
lb
/>
mentator ſeptimo phiſicorum commento quindeci
<
lb
/>
mo vt ſibi imponit burleus.
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0181-05a
"
xlink:label
="
note-0181-05
"
xml:id
="
N21C01
"
xml:space
="
preserve
">paulꝰ ve
<
lb
/>
netus .4.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N21BD6
"
xml:space
="
preserve
">Eiuſdem etiam ſenten
<
lb
/>
tie fuit Paulus venetus in quarto phiſicorum.
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0181-06a
"
xlink:label
="
note-0181-06
"
xml:id
="
N21C09
"
xml:space
="
preserve
">architas
<
lb
/>
phūs ī p̄
<
lb
/>
di: quali.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N21BE0
"
xml:space
="
preserve
">et ēt
<
lb
/>
hec queſtio temporibus archite philoſophi qui pre
<
lb
/>
dicamnta edidit vĺ quē imitatus eſt philoſophus
<
lb
/>
in libro predicamentorum agitabatur inter philo
<
lb
/>
ſophos: vt facile eſt intueri ex verbis phī in capitu
<
lb
/>
lo de qualitate in libro predicamentorum vbi dubi
<
lb
/>
tat an rarum et denſum ſint qualia hoc eſt denomi-
<
lb
/>
nata a q̈litatibus an ſint poſitiones nec opineris
<
lb
/>
ſolum de terminis ibi eſt contentionem.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N21C13
">
<
s
xml:id
="
N21C14
"
xml:space
="
preserve
">Secunda opionio eſt / raritas dicitur
<
lb
/>
poſitiue denſitas vero eſt priuatuū eius: et mea ſen
<
lb
/>
tentia hec opinio voluit aſſere raritatem eē quã-
<
lb
/>
dã qualitatē et denſitatem eſſe priuationem eius: ſi </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
div
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>