1piendum, data fuêre: dum enim in arena
reliquum corpus latitat, cornua vt ceſpitum
germina prominent, itaque non ad defenſio
nem & pugnam, ſed ( vt dixi ) ad fallen
dum. Eadem ratio in his quæ inſecta di
cuntur cornuum fuit, aut alia omnia præ
terquàm pugnæ, niſi quibuſdam ſcarabeo
rum generibus: certum eſt & illis, & aliis,
ſi qua ſunt, quæ cornibus pugnent, nam
ſcarabei mobilia habent, ea quæ pro ar
mis illis ſunt, tantùm duo eſſe. Referunt
etiam quædam eſſe animalia pluribus prædi
ta generibus cornuum atque diuerſis, quæ
etiam à diuerſis animalium generibus pro
creata eſſe exiſtimandum eſt. Sed vt ad prio
rem diuiſionem reuertar, cornua ceruis ra
moſa ſunt, & tarandis in eodem genere
Scythicis. Capreoli ramoſa habent etiam,
& ( vt dixi ) hæc multorum cornuum loco
ſunt. Quæcunque igitur ramoſa habent
cornua, eadem multa quaſi habent: hoc
enim naturæ intentum. Atque hæc eadem
ſolida habet neceſſariò & dura: eadem timi
da ſunt, & ſtulta, & velocia pedibus. De
monſtrandum eſt igitur hoc. In omnibus
autem demonſtrationibus aſſumere debe
mus tria ſuppoſita. Primùm quidem, quòd
natura omnia membra diuiſionis impleuit,
quoad licuit, aliter inſipiens fuiſſet. Nam
cùm decretum eſſet ornare mundum, non
melius id facere poterat, quàm ſi omne
genus animalium quod ſub prima diuiſione
continetur fabricaret, non ſecus ac ſi hor
tum inſtruat, atque illum floribus omnis
generis exornet. Secundum eſt, naturam
animalium, quæ non adeò munita ſit, vt
ſtare poſſit, neceſſariò deficere: nec ob id
talium animalium ſpeciem vllam ſupereſſe:
omnibus igitur ſpeciebus tantum eſt, quan
tum ad earum tutelam ſufficiat. Tertium,
animalia ſui ipſius gratia, atque vniuerſi or
natus cauſa, non aliorum, genita fuiſſe. Id
igitur ſupponentes, cùm decretum eſſet
animalia cornibus quaſi arboribus munita
facere, & primum diuiſionis membrum
abſoluere, neceſſe fuit primùm non plura
duobus eſſe, ſed ramoſa: ramoſa autem
dura, & ſolida, ne frangerentur: cùm
enim non viuant, nam venis & neruis
oportuiſſet eſſe prædita, atque adeò mol
lia, at mollia pugnæ apta non fuiſſent,
flecti non poterant: ob id igitur dura ne
ceſſariò fuerunt. Molle enim omne inep
tum nixibus, niſi ſit flexile: flexile au
tem humidum & viuens, vt rami arbo
rum. Vnde ligna aut ſicca ſunt, cùm non
viuunt, aut flexilia quæcunque ſunt dura.
Cornua igitur & dura, & ſicca neceſſa
riò fuerunt & ſolida: nam ex inani, ne
que ſolidum quicquam naſci poteſt, nec
inane quod firmum ſit. Cornua igitur ra
moſa, ſolida ſunt, & ſicca, & dura. Qua
propter cùm ex cerebro talis materia ef
fundatur, & ex ſanguine generetur, ſan
guinem & cerebrum ſiccum habebunt, &
multo elemento terreo abundans. Tale au
tem omne crudum eſſe demonſtrauimus:
ob id igitur ſtulta omnia talia ſunt, & ti
mida: hi enim affectus ſunt melancholiæ,
ſeu in cerebro, ſeu in ſanguine abundan
tis. Cùm igitur ſtulta, ac timida ſint, per
nicia eſſe oportuit, vt ſeruarentur: nam (vt
diximus) quæ ſeruari non poſſunt, ſpeciem
non conſtituunt. Fiunt, & velocia, conſuetu
dine & metu.
reliquum corpus latitat, cornua vt ceſpitum
germina prominent, itaque non ad defenſio
nem & pugnam, ſed ( vt dixi ) ad fallen
dum. Eadem ratio in his quæ inſecta di
cuntur cornuum fuit, aut alia omnia præ
terquàm pugnæ, niſi quibuſdam ſcarabeo
rum generibus: certum eſt & illis, & aliis,
ſi qua ſunt, quæ cornibus pugnent, nam
ſcarabei mobilia habent, ea quæ pro ar
mis illis ſunt, tantùm duo eſſe. Referunt
etiam quædam eſſe animalia pluribus prædi
ta generibus cornuum atque diuerſis, quæ
etiam à diuerſis animalium generibus pro
creata eſſe exiſtimandum eſt. Sed vt ad prio
rem diuiſionem reuertar, cornua ceruis ra
moſa ſunt, & tarandis in eodem genere
Scythicis. Capreoli ramoſa habent etiam,
& ( vt dixi ) hæc multorum cornuum loco
ſunt. Quæcunque igitur ramoſa habent
cornua, eadem multa quaſi habent: hoc
enim naturæ intentum. Atque hæc eadem
ſolida habet neceſſariò & dura: eadem timi
da ſunt, & ſtulta, & velocia pedibus. De
monſtrandum eſt igitur hoc. In omnibus
autem demonſtrationibus aſſumere debe
mus tria ſuppoſita. Primùm quidem, quòd
natura omnia membra diuiſionis impleuit,
quoad licuit, aliter inſipiens fuiſſet. Nam
cùm decretum eſſet ornare mundum, non
melius id facere poterat, quàm ſi omne
genus animalium quod ſub prima diuiſione
continetur fabricaret, non ſecus ac ſi hor
tum inſtruat, atque illum floribus omnis
generis exornet. Secundum eſt, naturam
animalium, quæ non adeò munita ſit, vt
ſtare poſſit, neceſſariò deficere: nec ob id
talium animalium ſpeciem vllam ſupereſſe:
omnibus igitur ſpeciebus tantum eſt, quan
tum ad earum tutelam ſufficiat. Tertium,
animalia ſui ipſius gratia, atque vniuerſi or
natus cauſa, non aliorum, genita fuiſſe. Id
igitur ſupponentes, cùm decretum eſſet
animalia cornibus quaſi arboribus munita
facere, & primum diuiſionis membrum
abſoluere, neceſſe fuit primùm non plura
duobus eſſe, ſed ramoſa: ramoſa autem
dura, & ſolida, ne frangerentur: cùm
enim non viuant, nam venis & neruis
oportuiſſet eſſe prædita, atque adeò mol
lia, at mollia pugnæ apta non fuiſſent,
flecti non poterant: ob id igitur dura ne
ceſſariò fuerunt. Molle enim omne inep
tum nixibus, niſi ſit flexile: flexile au
tem humidum & viuens, vt rami arbo
rum. Vnde ligna aut ſicca ſunt, cùm non
viuunt, aut flexilia quæcunque ſunt dura.
Cornua igitur & dura, & ſicca neceſſa
riò fuerunt & ſolida: nam ex inani, ne
que ſolidum quicquam naſci poteſt, nec
inane quod firmum ſit. Cornua igitur ra
moſa, ſolida ſunt, & ſicca, & dura. Qua
propter cùm ex cerebro talis materia ef
fundatur, & ex ſanguine generetur, ſan
guinem & cerebrum ſiccum habebunt, &
multo elemento terreo abundans. Tale au
tem omne crudum eſſe demonſtrauimus:
ob id igitur ſtulta omnia talia ſunt, & ti
mida: hi enim affectus ſunt melancholiæ,
ſeu in cerebro, ſeu in ſanguine abundan
tis. Cùm igitur ſtulta, ac timida ſint, per
nicia eſſe oportuit, vt ſeruarentur: nam (vt
diximus) quæ ſeruari non poſſunt, ſpeciem
non conſtituunt. Fiunt, & velocia, conſuetu
dine & metu.
Boues Ae
thiopici.
thiopici.
Buffali.
Cur quædam
animalia
vnum, quæ
dam duos &
quædam plu
ra habeant
cornua, & de
illorum na
tura.
animalia
vnum, quæ
dam duos &
quædam plu
ra habeant
cornua, & de
illorum na
tura.
Animalia
omnia haben
tia cornua,
ramoſa, dura
ac ſolida ha
bent, & ſunt
ſtulta ac ti
mida.
omnia haben
tia cornua,
ramoſa, dura
ac ſolida ha
bent, & ſunt
ſtulta ac ti
mida.
Quæcunque verò duobus tantùm corni
bus, atque his ſolidis armantur, & ipſa ſtul
ta ſunt, & timida, & cornua habent dura
ſiccaque. Sed non adeò timida, neque adeò
ſtulta pernicia ſunt & hæc, ob cauſas di
ctas. Sunt autem in hoc genere multa, ca
præ, damæ, capricorni, ſeu ibices colore
cinereo, in iugis montium viuentes, qui
niſi locis frigidiſſimis viuant, obcæcantur.
Horum cornua quandoque octodecim ha
bent internodia, ſingulis ( vt creditur ) no
dis annum deſinantibus. Cornuum verò ma
gnitudo quandoque pondus librarum 14. ſu
perat: vnde vaſa ad bibendum fiunt grati
vſus. Vidimus Sicini & in villa B. Mauri
tij, ſeu apud Seduſios & Antuertes: niger
rima autem ſunt. Damæ verò leues & ca
pris ſimiles in Germania latiora habent cor
nua, quoniam ſicca & debilia animalia, te
nuiora redduntur à frigore: latum verò im
becille, vt teres robuſtum. Hæc igitur in ru
pibus degunt, quia neque grauantur corni
bus in capite, neque ad leuitatem & firmi
tatem quicquam deeſt, cùm ſint ſicciſſima.
Capræ autem dociliores ſunt ramoſa geren
tibus cornua, adeò vt viderim capram edo
ctam ſcandere ſeptem tubulos ligneos vno
ſuper alterum impoſito, donec ac laquearia
ſcanderet. Ferrandus enim Turca olim, nunc
Chriſtianus factus, tubulum offerebat li
gneum erectum pugni, nec ampliùs latitu
dine, illa primùm pedem vnum, deinde alte
rum ex anterioribus imponebat, pòſt poſte
riores ordine eodem: vbi conſcendiſſet, of
ferebat Ferrandus tubulum alium, ſupponens
pedi: inde illa ſenſim alterum ex anteriori
bus imponebat, atque poſteriores eodem
modo, donec ſenſim etiam tubulus tubulo
ſuperſtaret. Illo verò continente tubulos vſ
que ad ſeptimum, eodem modo capra aſcen
debat, donec ſub laquearibus fermè dorſo
conſiſteret. Itaque non tam indocile vide
tur hoc animal, vt doceri omninò nequeat.
Quin imò eadem ſuper lateres ordine diſ
poſitos tranſire didicerat, imitatrix ma
giſtri ſui, qui funambulus erat. Oderunt ca
præ proprietate naturæ hominis ſaliuam,
nec quicquam edunt quod ab homine priùs
deguſtatum fuerit, contraria lacertatum na
tura, quæ auidè lambunt eam. Sed vt capra
inter habentia cornua ſolida docilior eſt, ita
rangiferi inter habentia plura, ramoſaque.
Cicurant eos in Laponia captos: naſcuntur
enim ibi, & eſſedis iunguntur, ſuperantque
equorum loco 150. millia paſſuum in die:
ſunt enim corpore robuſtiore, cornibus au
tem tenuioribus quàm cerui. Et forſan duo
tantùm cornua habent ſecundum naturam:
plura autem, vt in veruecibus dictum eſt, caſu:
vel cùm ramoſa ſint, & ramis frequentiori
bus fulta, quàm cerui, creditum eſt fruſtra
plures ordines habere cornuum. Aut velut in
plantis quæ germinant vberius, vt poma ac
auellana, rami è pede & ſurculi prodeunt, qui
è ſtolonibus naſci conſueuere: ita è radice
bus, atque his ſolidis armantur, & ipſa ſtul
ta ſunt, & timida, & cornua habent dura
ſiccaque. Sed non adeò timida, neque adeò
ſtulta pernicia ſunt & hæc, ob cauſas di
ctas. Sunt autem in hoc genere multa, ca
præ, damæ, capricorni, ſeu ibices colore
cinereo, in iugis montium viuentes, qui
niſi locis frigidiſſimis viuant, obcæcantur.
Horum cornua quandoque octodecim ha
bent internodia, ſingulis ( vt creditur ) no
dis annum deſinantibus. Cornuum verò ma
gnitudo quandoque pondus librarum 14. ſu
perat: vnde vaſa ad bibendum fiunt grati
vſus. Vidimus Sicini & in villa B. Mauri
tij, ſeu apud Seduſios & Antuertes: niger
rima autem ſunt. Damæ verò leues & ca
pris ſimiles in Germania latiora habent cor
nua, quoniam ſicca & debilia animalia, te
nuiora redduntur à frigore: latum verò im
becille, vt teres robuſtum. Hæc igitur in ru
pibus degunt, quia neque grauantur corni
bus in capite, neque ad leuitatem & firmi
tatem quicquam deeſt, cùm ſint ſicciſſima.
Capræ autem dociliores ſunt ramoſa geren
tibus cornua, adeò vt viderim capram edo
ctam ſcandere ſeptem tubulos ligneos vno
ſuper alterum impoſito, donec ac laquearia
ſcanderet. Ferrandus enim Turca olim, nunc
Chriſtianus factus, tubulum offerebat li
gneum erectum pugni, nec ampliùs latitu
dine, illa primùm pedem vnum, deinde alte
rum ex anterioribus imponebat, pòſt poſte
riores ordine eodem: vbi conſcendiſſet, of
ferebat Ferrandus tubulum alium, ſupponens
pedi: inde illa ſenſim alterum ex anteriori
bus imponebat, atque poſteriores eodem
modo, donec ſenſim etiam tubulus tubulo
ſuperſtaret. Illo verò continente tubulos vſ
que ad ſeptimum, eodem modo capra aſcen
debat, donec ſub laquearibus fermè dorſo
conſiſteret. Itaque non tam indocile vide
tur hoc animal, vt doceri omninò nequeat.
Quin imò eadem ſuper lateres ordine diſ
poſitos tranſire didicerat, imitatrix ma
giſtri ſui, qui funambulus erat. Oderunt ca
præ proprietate naturæ hominis ſaliuam,
nec quicquam edunt quod ab homine priùs
deguſtatum fuerit, contraria lacertatum na
tura, quæ auidè lambunt eam. Sed vt capra
inter habentia cornua ſolida docilior eſt, ita
rangiferi inter habentia plura, ramoſaque.
Cicurant eos in Laponia captos: naſcuntur
enim ibi, & eſſedis iunguntur, ſuperantque
equorum loco 150. millia paſſuum in die:
ſunt enim corpore robuſtiore, cornibus au
tem tenuioribus quàm cerui. Et forſan duo
tantùm cornua habent ſecundum naturam:
plura autem, vt in veruecibus dictum eſt, caſu:
vel cùm ramoſa ſint, & ramis frequentiori
bus fulta, quàm cerui, creditum eſt fruſtra
plures ordines habere cornuum. Aut velut in
plantis quæ germinant vberius, vt poma ac
auellana, rami è pede & ſurculi prodeunt, qui
è ſtolonibus naſci conſueuere: ita è radice
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib