Alvarus, Thomas
,
Liber de triplici motu
,
1509
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Figures
Content
Thumbnails
Table of Notes
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 181
>
[Note]
Page: 38
[Note]
Page: 39
[Note]
Page: 39
[Note]
Page: 39
[Note]
Page: 39
[Note]
Page: 40
[Note]
Page: 40
[Note]
Page: 40
[Note]
Page: 40
[Note]
Page: 40
[Note]
Page: 41
[Note]
Page: 41
[Note]
Page: 41
[Note]
Page: 41
[Note]
Page: 41
[Note]
Page: 41
[Note]
Page: 41
[Note]
Page: 42
[Note]
Page: 42
[Note]
Page: 43
[Note]
Page: 43
[Note]
Page: 43
[Note]
Page: 43
[Note]
Page: 44
[Note]
Page: 44
[Note]
Page: 44
[Note]
Page: 45
[Note]
Page: 45
[Note]
Page: 45
[Note]
Page: 45
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 181
>
page
|<
<
of 290
>
>|
<
echo
version
="
1.0
">
<
text
xml:lang
="
la
">
<
div
xml:id
="
N10132
"
level
="
1
"
n
="
1
"
type
="
body
">
<
div
xml:id
="
N15C17
"
level
="
2
"
n
="
3
"
type
="
other
"
type-free
="
pars
">
<
div
xml:id
="
N20F21
"
level
="
3
"
n
="
3
"
type
="
other
"
type-free
="
tractatus
">
<
div
xml:id
="
N20F2E
"
level
="
4
"
n
="
1
"
type
="
chapter
"
type-free
="
capitulum
">
<
p
xml:id
="
N21C13
">
<
s
xml:id
="
N21C14
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
chead
="
De motu rarefactionis condenſationis.
"
file
="
0182
"
n
="
182
"/>
cut lux eſt quedam qualitas: et tenebre ſunt eiꝰ pri-
<
lb
/>
uatio. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21C24
"
xml:space
="
preserve
">et intenſio eſt quedaꝫ qualitas: et remiſſio eiꝰ
<
lb
/>
priuatio: ita quando aliquid rarefit aliqua qua
<
lb
/>
litas que dicitur raritas ei acquiritur cum vero cõ
<
lb
/>
denſatur non acquiritur ei aliqua qualitas que di
<
lb
/>
catur denſitas: ſed tale corpus deperdit raritatem
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N21C30
"
xml:space
="
preserve
">Alii aūt aliter intelligunt hanc opinionem dicen-
<
lb
/>
tes ſecundum eaꝫ, ne raritas, ne denſitas ſūt
<
lb
/>
qualitates: ſed ipſa raritas eſt ipſamet res rara: et
<
lb
/>
ipſa denſitas ipſammet res denſa. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21C39
"
xml:space
="
preserve
">Dicitur tamen
<
lb
/>
raritas poſitiuum ſecundum hanc opinionem: q2
<
lb
/>
quando aliquid rarefit ei acquiritur quantitas ip
<
lb
/>
ſum efficitur maius: quando viro condenſatur ip
<
lb
/>
ſum efficitur minus. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21C44
"
xml:space
="
preserve
">Et ideo raritas dicitur poſiti
<
lb
/>
ue: denſitas vero priuatiue: quia per denſitatē ſub-
<
lb
/>
iectum aliqua quãtitate priuatur per raritatē ve-
<
lb
/>
ro aliquam quantitatem acquirit.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N21C4D
">
<
s
xml:id
="
N21C4E
"
xml:space
="
preserve
">Tertia opinio eſt / denſitas dicitur
<
lb
/>
poſitiue et raritas priuatiue non tamen dicit den
<
lb
/>
ſitatem eſſe qualitatem: et addit ex vniformi rare
<
lb
/>
factione alicuius per tempus ſecundum ſe totuꝫ ac
<
lb
/>
quiritur vniformiter quãtitas: addit ſecundo ſi
<
lb
/>
rarius et denſius equalis quantitatis eque veloci-
<
lb
/>
ter rarefiunt: denſius maiorem quantitatem acqui
<
lb
/>
rit ꝙ̄ rarius.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N21C5F
">
<
s
xml:id
="
N21C60
"
xml:space
="
preserve
">Quarta vero poſitio eſt / denſitas di
<
lb
/>
ditur poſitiue. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21C65
"
xml:space
="
preserve
">et raritas priuatiue: et raritas eſt
<
lb
/>
ipſamet res rara: et denſitas ſimiliter: et differt hec
<
lb
/>
opinio a tertia. quia addit contradictorias ꝓpoſi
<
lb
/>
tiones duabus propoſitionibus quas addit tertia /
<
lb
/>
vt poſtea plus declarabitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21C70
"
xml:space
="
preserve
">Hãc autem opinionē
<
lb
/>
principaliter intendo ſuſtentare et declarare. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21C75
"
xml:space
="
preserve
">q2 ea
<
lb
/>
eſt quã deffenſat calculator in hac materia ceteros
<
lb
/>
excellens. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21C7C
"
xml:space
="
preserve
">et quia ipſa et dictis philoſophorum et
<
lb
/>
naturalibus experimentis conformior ceteris opi
<
lb
/>
nionibus apparet. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21C83
"
xml:space
="
preserve
">Hic oponionibus ſic recitatis.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N21C86
">
<
s
xml:id
="
N21C87
"
xml:space
="
preserve
">Querit̄̄ vtrum ipſe ſint ſuſtentabiles
<
lb
/>
et ſignãter de tribꝰ primis. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21C8C
"
xml:space
="
preserve
">¶ Et argr̄ primo / ṗma
<
lb
/>
nõ ſit poſſiblis per argumentū primū ante oppo-
<
lb
/>
ſitū in quo ꝓbatur / raritas et denſitas nõ poſſūt
<
lb
/>
poſitiue accipi ſicut albedo et nigredo.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N21C95
">
<
s
xml:id
="
N21C96
"
xml:space
="
preserve
">Secundo arguit̄̄. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21C99
"
xml:space
="
preserve
">Si raritas den-
<
lb
/>
ſitas eſſent qualitates et ſignanter contrarie / vt di
<
lb
/>
cit opinio. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21CA0
"
xml:space
="
preserve
">Sequeretur / aliquid nec eſſet rarum
<
lb
/>
nec denſum: et contineret finitam materiam ſub fi-
<
lb
/>
nita quãtitate / ↄ̨ñs eſt falſum: ergo et ãtecedēs. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21CA7
"
xml:space
="
preserve
">Se
<
lb
/>
quela ꝓbatur: et pono / ſit a. corpꝰ pedale habens
<
lb
/>
duos g̈dus materie: et habeat q̈tuor gradus rarita
<
lb
/>
tis et quatuor denſitatis quo poſito illud nec eſt ra
<
lb
/>
rum: nec eſt denſum: q2 raritas et dēſitas ſunt qua-
<
lb
/>
litates cõtrarie equales in ipſo: et ſic ſe īpediunt: et
<
lb
/>
tñ ipſum certã materiã cõtinet ſub finita quãtitate /
<
lb
/>
vt ponit caſus igr̄. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21CB8
"
xml:space
="
preserve
">Sed iam probo falſitatē ↄ̨ñtis: q2
<
lb
/>
ſeq̇tur bene cõtinet finitã materiã ſub finita quãti-
<
lb
/>
tate: g̊ ſequit̄̄ / eſt rarū / vt ptꝫ ex diffinitione rari: et
<
lb
/>
nõ eſt rarum ꝑ te: igr̄ ↄ̨tradictio.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N21CC1
">
<
s
xml:id
="
N21CC2
"
xml:space
="
preserve
">Tertio contra eandem opinionem ar
<
lb
/>
guitur: quia ſi illa eſſet vera ſequeretur / aliquid
<
lb
/>
eſſet infinite rarū quod eſſet etiam denſum: ↄ̨ñs im
<
lb
/>
plicat: igr̄. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21CCB
"
xml:space
="
preserve
">Argr̄ añs, et pono / a. ſit vnū corpꝰ di-
<
lb
/>
uiſum ꝑ partes ꝓportionales ꝓportione dupla: et
<
lb
/>
prima pars ꝓportionalis ſit aliqualiter rara: et ſe
<
lb
/>
cunda in duplo magis et tertia in duplo magis ̄
<
lb
/>
ſecūda: et quarta in duplo magis ꝙ̄ tertia: et ſic in
<
lb
/>
infinitū: quo poſito argr̄ ſic / a. eſt infinite rarum: et
<
lb
/>
eſt dēſuꝫ: igr̄ ꝓpoſitū </
s
>
<
s
xml:id
="
N21CDA
"
xml:space
="
preserve
">Probatur maior / q2 raritas
<
cb
chead
="
De motu rarefactionis condenſationis.
"/>
prime partis ꝓportionalis denoīat ipſum aliqua
<
lb
/>
liter raꝝ: et raritas ſecūde partis tm̄ (cū ſit dupla
<
lb
/>
in ſubdupla parte) et raritas tertie tm̄ ſicut rari-
<
lb
/>
tas ſecūde (cū ſit dupla in ſubduplo ſubiecto) et ſic
<
lb
/>
in infinitū: igr̄ q̄libet pars ꝓportiõalis alia a pri-
<
lb
/>
ma denoīat tm̄ illud corpꝰ rarum ſicut prima: et ſūt
<
lb
/>
infinite: igr̄ infinite rarum denominãt illud corpꝰ:
<
lb
/>
et ſic eſt infinite rarum </
s
>
<
s
xml:id
="
N21CEE
"
xml:space
="
preserve
">Sed ſit denſum probatur /
<
lb
/>
quia habet finitam materiam vt notum eſt ſub fini
<
lb
/>
ta quantitate vt ponitur: igitur eſt denſum.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N21CF5
">
<
s
xml:id
="
N21CF6
"
xml:space
="
preserve
">Contra ſcḋam opinionē quarto argr̄ ſic / q2 ſi
<
lb
/>
illa eſſet a ſeq̄ret̄̄ / q2 oē raꝝ eſſet īfinite deſū
<
lb
/>
et ſic eſſet raꝝ et nõ eēt raꝝ: qḋ īplicat: ꝓbatur ſeq̄la /
<
lb
/>
q2 in oī raro m illã opinionē eſt infinita denſitas:
<
lb
/>
igr̄ oē rarum eſt īfinite denſum. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21D01
"
xml:space
="
preserve
">Argr̄ añs: et capio
<
lb
/>
aliquod raꝝ in quo ſit ꝑ totū raritas vt quatuor q̄
<
lb
/>
ꝑ te eſt quedã qualitas aut poſitiue dr̄. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21D08
"
xml:space
="
preserve
">Diuido igr̄
<
lb
/>
illã raritatē ꝑ partes ꝓportionales m intenſionē
<
lb
/>
et hoc ꝓportione dupla: et arguo ſic / prima pars ꝓ-
<
lb
/>
portionalis illius raritatis eſt aliqualiter denſa,
<
lb
/>
ſiue hꝫ aliquã denſitatē: ſicut pars intēſa qualita-
<
lb
/>
tis hꝫ aliquã remiſſionē: et ſecūda pars ꝓportiona
<
lb
/>
lis eſt in duplo minor raritas: igr̄ in duplo maior
<
lb
/>
denſitas et tertia in quadruplo minor raritas quã
<
lb
/>
prima: igr̄ in quadruplo maior dēſitas: et quarta
<
lb
/>
in octuplo minor raritas / g̊ in octuplo maior dēſi-
<
lb
/>
tas: et ſic in īfinitū: g̊ īfinita dēſitas eſt in tali corꝑe.
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0182-01a
"
xlink:label
="
note-0182-01
"
xml:id
="
N21D4E
"
xml:space
="
preserve
">Confir-
<
lb
/>
matio</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N21D26
"
xml:space
="
preserve
">¶ Et cõfirmat̄̄. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21D29
"
xml:space
="
preserve
">Quia vbicū eſt aliquod poſituū
<
lb
/>
ibi eſt in īfinitū de ſuo priuatiuo (dūmodo priua-
<
lb
/>
tiuū et poſitiuū ſe cõpatiant̄̄) ſed raritas ſe hꝫ po-
<
lb
/>
ſitiue: et denſitas priuatiue: et ſe cõpatiunter: ergo
<
lb
/>
vbicū eſt aliqua raritas ibi eſt infinita denſitas
<
lb
/>
ſeu in īfinitū magna denſitas. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21D36
"
xml:space
="
preserve
">Probat̄̄ maior īdu
<
lb
/>
ctiue / q2 vbi eſt aliq̈ magnitudo ibi eſt in īfinitū par
<
lb
/>
ua quantitas: et vbi eſt aliqua diſtãtia ibi eſt in īfi-
<
lb
/>
nitū magna ꝓpinq̇tas: q2 ꝓpinq̇tas dr̄ priuatiue
<
lb
/>
ad diſtantiã. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21D41
"
xml:space
="
preserve
">et vbicū eſt aliqua intenſio ibi īfinita
<
lb
/>
remiſſio eſt vt facile eſt intueri: q2 ibi eſt aliqualis
<
lb
/>
intenſio: et ſubdupla, et ſubquadrupla, et ſic in īfini
<
lb
/>
tum: et ſic de aliis priuatiue ſi que ſint talia.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N21D56
">
<
s
xml:id
="
N21D57
"
xml:space
="
preserve
">Quninto contra eandē arguo ſic. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21D5A
"
xml:space
="
preserve
">Si
<
lb
/>
raritas diceret̄̄ poſitiue ſeq̄ret̄̄ / aliquod corpus
<
lb
/>
aliqualiter rarū ꝑ ſolã rarefactionē ſiue inductio-
<
lb
/>
nē raritatis: et motū ↄ̨ñtem raritatē q̇ motꝰ eſt aug
<
lb
/>
mentatio: ipſum efficiret̄̄ denſius: ſed ↄ̨ñs eſt mani
<
lb
/>
feſte falſum: q2 tunc ipſum efficiret̄̄ maiꝰ equaliter
<
lb
/>
cõtinens de materia: ergo nõ efficeretur denſiꝰ: īmo
<
lb
/>
rariꝰ / et ſic illud ↄ̨ñs eſt falſum. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21D6B
"
xml:space
="
preserve
">Sed iã ꝓbo ſequelã
<
lb
/>
et capio vnū corpꝰ tripedale cuius vna medietas ſit
<
lb
/>
rara vt duodecim: et alia rara vt duo: et volo / illa
<
lb
/>
rara vt duo acq̇rat duos g̈dus raritatis quieſcēte
<
lb
/>
altera rara vt duodecim. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21D76
"
xml:space
="
preserve
">Quo poſito argr̄ ſic in fi
<
lb
/>
ne illiꝰ rarefactionis illud corpꝰ eſt minꝰ rarū ꝙ̄ an
<
lb
/>
tea: igr̄ ꝓpoſitū </
s
>
<
s
xml:id
="
N21D7D
"
xml:space
="
preserve
">Añs argr̄: q2 antea illud corpꝰ erat
<
lb
/>
rarum vt ſeptē: q2 medietas rara vt .12. denoīabat
<
lb
/>
vt ſex: et medietas rara vt duo denoīabat vt vnum /
<
lb
/>
igr̄ tota illa raritas erat vt ſeptē: et modo eſt vt ſex
<
lb
/>
cū duabꝰ tertiis p̄ciſe: igr̄ eſt minꝰ rarum ꝙ̄ antea.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N21D89
"
xml:space
="
preserve
">Sed iam ꝓbo / modo eſt rarū vt ſex cū duabꝰ ter-
<
lb
/>
tiis p̄ciſe: q2 illud corpꝰ eſt modo tripedale, q2 ãtea
<
lb
/>
erat bipedale et eius vna medietas pedalis effecta
<
lb
/>
eſt in duplo maior: et ſic effecta eſt bipedalis et per
<
lb
/>
conſequens effecta eſt due tertie totiꝰ et ille due ter-
<
lb
/>
tie habent raritatem vt quatuor per totum: et ſic il-
<
lb
/>
la raritas denominat totum rarum vt duo cū dua
<
lb
/>
bus tertiis. </
s
>
<
s
xml:id
="
N21D9A
"
xml:space
="
preserve
">Reliquuꝫ vero pedale que eſt vna tertia
<
lb
/>
eſt rarum vt duodecim: et ſic denominat totum vt q̈
<
lb
/>
tuor: modo quatuor et duo cum duabus tertiis ſūt </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
div
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>