Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
Scan
Original
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
162
"/>
tur & materiæ poſsit infigi nulla forma, eius'ue parte concepta in materia & ſubiecto patibili;
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1213
"/>
<
lb
/>
hinc efficitur, vt alteratio præcedat: attamen quòd hic eſt actus formæ agentis, habet etiam vim
<
lb
/>
immutandi materiæ poteſtatem ad formam: talis enim eſt conditio formę quæ poteſtas cum per
<
lb
/>
quoſdam gradus promoueatur ad formam, in cauſſa eſt cur generatio tempore abſoluatur: nihil
<
lb
/>
enim eſt aliud generatio, quàm materiæ prouectio ad formam
<
expan
abbr
="
ſecũdum
">ſecundum</
expan
>
poteſtatem quam habet
<
lb
/>
ad ſubſtantiam: proinde cum, & hæc promotio paullatim fiat, vt mox apparebit; iam manifeſtè
<
lb
/>
tempus apparet in mutatione ſubſtantiæ. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Atq;
">Atque</
expan
>
hæc quidem ſi defendimus Alexandrum. </
s
>
<
s
>Quòd
<
lb
/>
ſi eius aduerſariis item gratificari velimus; pro eo quòd iſtæ ſint primę corporum formæ, pona
<
lb
/>
mus earum actus explicari per primas qualitates quę ſint aſſeclæ formarum; quare primùm affi
<
lb
/>
cient inferendo paſsionem, mox materiæ poteſtatem labefacient, & excuſſa priuatione
<
expan
abbr
="
formã
">formam</
expan
>
<
lb
/>
exhibebunt. </
s
>
<
s
>Cùm etiam ipſa materia quæ ſubiecta eſt generationi ſubſtantiæ, ſenſilis ſit, (gi
<
lb
/>
gnitur
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
hoc ex hoc, non
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
vniuerſale) in ea verò ſic inhęrent accidentia ſenſilia, vt, aut ipſam
<
lb
/>
conſtituant, aut ſaltem indicent poteſtatem materiæ particularem quę pertinet ad ſubſtantiam,
<
lb
/>
quemadmodum nos affatim libro ſuperiore docuimus: efficitur quoque neceſſariò, vt ea tranſ
<
lb
/>
mutatio materiæ pertentet ipſam ſubſtantiam, nec ſe contineat intra cancellos accidentis; licet
<
lb
/>
ad accidens ſolùm pertinere videatur materia latente ſub accidentibus. </
s
>
<
s
>Accedit eodem quòd
<
lb
/>
fit mutatio ſubſtantiæ pulſa priuatione. </
s
>
<
s
>Cùm igitur & priuatio ſit ſubſtantiæ principium,
<
expan
abbr
="
ideoq́
">ideoque</
expan
>
.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
arrow.to.target
n
="
marg1214
"/>
<
lb
/>
ſubſtantia; fit mutatio ſecundum principia ſubſtantiæ, non modo alteratio. </
s
>
<
s
>Quod item ex eo
<
lb
/>
confirmatur; quoniam docuit Ariſtoteles
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
aliud eſſe materiam quæ eſt ſub priuatione, atque il
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1215
"/>
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
lã
">lam</
expan
>
quæ ſub forma. </
s
>
<
s
>Verumenimuero quod priuatio ſemper actu contrario fundatur qui ſuipſius
<
lb
/>
appetens eſt, reſiſtit quantum poteſt;
<
expan
abbr
="
ideoq́
">ideoque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>etiam tempus ponitur in hac mutatione. </
s
>
<
s
>At hîc
<
lb
/>
quærat continuò quiſpiam, ſi forma eſt indiuidua,
<
expan
abbr
="
punctoq́
">punctoque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>temporis accedit materiæ & in ex
<
lb
/>
tremo generationis, vbi primùm res eſſe, quod eſt à forma, dici verè poteſt: quemadmodum ge
<
lb
/>
neratio ſit actus in eo quod gignitur, & profectus in ſubſtantia, & quo pacto ſit magis ſubſtantia
<
lb
/>
dum promouetur ad formam, ſi nihil acquirit de forma. </
s
>
<
s
>Nam ſicuti fit albius in proceſſu id
<
lb
/>
quod dealbatur; ſic magis ſubſtantia fiat neceſſe eſt id quod gignitur, dum ſecundum ſubſtan
<
lb
/>
tiam mutatur. </
s
>
<
s
>Verùm non videtur fieri poſſe magis ſubſtantia, quod ſubſtantia non accipit plus
<
lb
/>
& minus; & quòd forma eſt indiuidua & mutationis extremum. </
s
>
<
s
>Exitum huiuſce quæſtionis
<
lb
/>
dicimus ex documentis Ariſtolelis. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Ipſe enim materiam, & eſſe duplex eſſe docuit. </
s
>
<
s
>alterum
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1216
"/>
<
lb
/>
in re ipſa quod eſt ſenſile, & cum accidentibus iunctum: alterum ab accidentibus
<
expan
abbr
="
ſeparatũ
">ſeparatum</
expan
>
, quod
<
lb
/>
eſt in mente ſolùm: ſic etiam materiam eſſe ſenſilem, aut intelligendam. </
s
>
<
s
>Proptereà quemad
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1217
"/>
<
lb
/>
modum ſe habet eſſe ad eſſe, ſic materia ad materiam. </
s
>
<
s
>Nam ſicut eſſe eſt intelligendum; ita &
<
lb
/>
materia: ſicut eſſe eſt ſenſile, ſic
<
expan
abbr
="
quoq;
">quoque</
expan
>
materia. </
s
>
<
s
>Igitur ſecundum permutatam proportionem:
<
lb
/>
ita ſe habet materia ſenſilis ad eſſe ſenſile, ſicut materia intelligenda ad eſſe intelligendum. </
s
>
<
s
>Sed
<
lb
/>
materia intelligenda eſt pars eſſentiæ & formę quę eſt in mente. </
s
>
<
s
>Ergo & materia ſenſilis eſt pars
<
lb
/>
illius eſſe, quod eſt ſenſile, & formæ quæ eſt in materia ſenſili. </
s
>
<
s
>Illud eſſe, quod mente conſtat, &
<
lb
/>
materia quæ illi reſpondet, extra omnem altam mutationis conſtituta ſunt. </
s
>
<
s
>Hæc, quæ ſenſui ſu
<
lb
/>
biacent obnoxia ſunt mutationi. </
s
>
<
s
>Ad hæc generatio pertinet. </
s
>
<
s
>Sed cùm forma ſit per ſe terminus:
<
lb
/>
ob
<
expan
abbr
="
eamq́ue
">eamque</
expan
>
cauſſam indiuidua. </
s
>
<
s
>nec ſubiectum generationis verum ſit ſubſtantia in actu; ſed in
<
lb
/>
potentia tantum, quod eſt materia; neceſſariò ſequitur, vt mutatio ſubſtantiæ ſola materia fun
<
lb
/>
detur. </
s
>
<
s
>Ergo & ſi mutatio eſt profectus quidam in ſubſtantia, certè profectus ille fiet in materia.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Quemadmodum verò fiat ille proſectus docuit Ariſtoteles & confirmauit Auerroës. </
s
>
<
s
>Expreſsit
<
lb
/>
enim ſic Ariſtoteles
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
ordinem materiæ ad ſubſtantiam, quòd ipſa primùm remota eſſet, poſteà
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1218
"/>
<
lb
/>
propinqua; atque adeò vltima quæ idem eſſet cum forma. </
s
>
<
s
>Idem quoque teſtatus eſt Auerroes.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
d
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Ex quo efficitur, vt actus ille quo materia è poteſtate ſubſtantia fit actu
<
expan
abbr
="
ſubſtãtia
">ſubſtantia</
expan
>
, non ſit profe
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1219
"/>
<
lb
/>
ctus in adeptione formę, ſed in acquiſitione & proceſſu partium formæ, quos gradus appellare li
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1220
"/>
<
lb
/>
ceat, propter quem peruenit ad vltimam poteſtatem & vltimam materiam, qua terminatur om
<
lb
/>
nis poteſtas quæ eſt eadem protinus cum actu & forma, & res ipſa iam genita. </
s
>
<
s
>A qua poteſtate
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1221
"/>
<
lb
/>
habet etiam ſubſtantia, quòd ſit diuidua, & quod plus minus'ue accipiat. </
s
>
<
s
>Quocirca dum ali
<
lb
/>
quandò diſputaret Ariſtoteles; vtrum plus & minus eſſent in ſubſtantia nec'ne, denegauit illa om
<
lb
/>
nino ſubſtantiæ quæ eſt vt forma, conceſsit verò materiæ. </
s
>
<
s
>Ob materiam igitur, cuius varij ſunt
<
lb
/>
gradus,
<
expan
abbr
="
variæq́
">variæque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>poteſtates, quod fit &
<
expan
abbr
="
corrũpitur
">corrumpitur</
expan
>
, miris variatur modis, & magis minus'ue per
<
lb
/>
fectum eſt, quouſque eò deducatur, vt aut ſit ſimpliciter, quod eſt vbi primùm extitit forma quæ
<
lb
/>
terminus eſt, & finis ortus; aut ſimpliciter non ſit, quod eſt vbi primùm abiit forma per quam
<
lb
/>
res eſt, qui terminus eſt, ne dicam finis ipſius interitus. </
s
>
<
s
>Neque tamen, aut tempore acceſsit, aut
<
lb
/>
abiit forma, ſed tempore, aut poteſtatem contraxit, vt ſit in interitu, aut amiſit materia, vt
<
lb
/>
euenit in ortu
<
expan
abbr
="
meritoq;
">meritoque</
expan
>
materiæ compoſitum. </
s
>
<
s
>Nam dum materia promouetur ad vltimam po
<
lb
/>
teſtatem, ipſum actum
<
expan
abbr
="
formamq́
">formamque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>attingit, & exiſtit tunc id quod gignebatur, quia nil de poteſta
<
lb
/>
te relinquitur in illa. </
s
>
<
s
>dum eadem ad primam poteſtatem reuertitur fit interitus; vt primùm in </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>