182145Ioan. de Sacro Boſco.&
omnes Aſtronomi, eſtq́;
experientia quotidiana compertum, ut ſupra dixi-
mus, Igitur tota ea terra, quæ interijcitur inter centrum tertæ, & ſuperficiem
eiuſdem, nullius eſt momenti reſpectu Firmamenti; quandoquidem duo radij
uiſuales (hoc eſt, lineæ rectæ) inter ſe æquidiſtantes, quorũ unus à centro mun
di, ſiue terrę, alter uero ex ſuperficie terræ conuexa uſque ad cęlum excurrit,
nullam omnino quantitatẽ, quæ ſit alicuius momenti, in Firmamento interci-
piant, ſed uideantur prorſus in eodem puncto conuenire. Quod quidem nulla
ratione contingeret, ſi hęc portio terræ haberet molem aliquam notabilẽ col
lata cum magnitudine Firmamenti. Ex quo perſpicuũ eſt, totam terram eſſe
ueluti punctum, ſi cum Firmamento comparetur. Vt autem planius fiat, quonã
11Quãtus ſit
arcus Firma
mẽti inter-
ceptusintes
duos radios
viſuales æ-
qui diſtãtes
quorũ vnus
à centro ter
ræ egredi-
tur, alter v@
ro terrã @@-
tingit. modo duo illi radij uiſuales inſenſibile quid ex Firmamento auferant, explicã
dum breuiter erit, quantum ſit illud, quod inter duos illos radios in Firmamẽ
to intercipitur quod hac ralione fiet. Quoniam ſecundum Alphraganum di-
ftantia à centro terræ vſq. ad concauum Firmamenti continet ſemidiametros
terræ 22612. & ſemis; ita ut proportio ſemidiametri Firmamẽti ad ſemidiame
trum terræ eadẽ ſit, quæ 23612 {1/2}. ad 1. fit, ut ſi ſemidiameter Firmamẽti po-
natur ſinus totus partium 100000. ſemidiameter terræ cõprehendat ex dictis
particulis 4 {1/2}. Cũ ergo ſemidiameter terrę ſit ſinus rectus illius arcus Firma-
menti, qui inter illos duos radios intercipitur, ut cõſtat ex proxima figura, &
ex definitione ſinus recti; reſpõdeat autem ſinui recto partiũ 4. & ſemis, arcus
continens Grad. 0. Min. 0 Sec. 9. & paulo amplius; intercipietur in Firmamẽto
inter illos duos radios arcus Grad. 0. Min. 0. Sec. 9. & paulo amplius. Tantil-
lum eſt illud, quod ſemidiameter terræ ex concauo Firmamenti aufert@: quod
inſenſibile eſt reſpectu totius ambitus Firmamenti, cum totus. ambitus Fir-
mamenti complectatur 1296000. Secunda; ita ut arcus ille 9. Secundorum ſit
{1/144000}. totius ambitus; uel {1/400}. unius Gradus. Et quoniam dia-
meter Solis occupat dimidium unius gradus, fit ut arcus ille ſit {1/200}. dia-
metri Solis: quæ quantitas imperceptibilis eſt cum toto ambitu cęli collata,
ut patet. Atque hic arcus Firmamenti aufertur à ſemidiametro terræ, ſi radius
ab oculo egrediens æquidiſtans ponatur radio illi, qui a centro terræ egredi-
tur. Sed quoniam radius ab oculo emiſſus non ęquidiſtat illi alteri, ſed potius
ei appropinquat eò magis, ac magis, quò longius producitur, cum ſuperficiem
terræ tangat in alio duncto, quàm in eo, quo uertici capitis ſupponitur; fit,
ut multo minor arcus Firmamenti intercipiatur inter duos illos radios, quà m
{1/200}. diametri Solis. Immo fieri fortaſſe poteſt, ut oculus in monte edito
conſtitutus plus aliquanto uideat, quàm medietatẽ cæli, propter illã inclina-
tionem lineæ rcctæ ab oculo egredientis ad lineam à centro terræ eductam.
mus, Igitur tota ea terra, quæ interijcitur inter centrum tertæ, & ſuperficiem
eiuſdem, nullius eſt momenti reſpectu Firmamenti; quandoquidem duo radij
uiſuales (hoc eſt, lineæ rectæ) inter ſe æquidiſtantes, quorũ unus à centro mun
di, ſiue terrę, alter uero ex ſuperficie terræ conuexa uſque ad cęlum excurrit,
nullam omnino quantitatẽ, quæ ſit alicuius momenti, in Firmamento interci-
piant, ſed uideantur prorſus in eodem puncto conuenire. Quod quidem nulla
ratione contingeret, ſi hęc portio terræ haberet molem aliquam notabilẽ col
lata cum magnitudine Firmamenti. Ex quo perſpicuũ eſt, totam terram eſſe
ueluti punctum, ſi cum Firmamento comparetur. Vt autem planius fiat, quonã
11Quãtus ſit
arcus Firma
mẽti inter-
ceptusintes
duos radios
viſuales æ-
qui diſtãtes
quorũ vnus
à centro ter
ræ egredi-
tur, alter v@
ro terrã @@-
tingit. modo duo illi radij uiſuales inſenſibile quid ex Firmamento auferant, explicã
dum breuiter erit, quantum ſit illud, quod inter duos illos radios in Firmamẽ
to intercipitur quod hac ralione fiet. Quoniam ſecundum Alphraganum di-
ftantia à centro terræ vſq. ad concauum Firmamenti continet ſemidiametros
terræ 22612. & ſemis; ita ut proportio ſemidiametri Firmamẽti ad ſemidiame
trum terræ eadẽ ſit, quæ 23612 {1/2}. ad 1. fit, ut ſi ſemidiameter Firmamẽti po-
natur ſinus totus partium 100000. ſemidiameter terræ cõprehendat ex dictis
particulis 4 {1/2}. Cũ ergo ſemidiameter terrę ſit ſinus rectus illius arcus Firma-
menti, qui inter illos duos radios intercipitur, ut cõſtat ex proxima figura, &
ex definitione ſinus recti; reſpõdeat autem ſinui recto partiũ 4. & ſemis, arcus
continens Grad. 0. Min. 0 Sec. 9. & paulo amplius; intercipietur in Firmamẽto
inter illos duos radios arcus Grad. 0. Min. 0. Sec. 9. & paulo amplius. Tantil-
lum eſt illud, quod ſemidiameter terræ ex concauo Firmamenti aufert@: quod
inſenſibile eſt reſpectu totius ambitus Firmamenti, cum totus. ambitus Fir-
mamenti complectatur 1296000. Secunda; ita ut arcus ille 9. Secundorum ſit
{1/144000}. totius ambitus; uel {1/400}. unius Gradus. Et quoniam dia-
meter Solis occupat dimidium unius gradus, fit ut arcus ille ſit {1/200}. dia-
metri Solis: quæ quantitas imperceptibilis eſt cum toto ambitu cęli collata,
ut patet. Atque hic arcus Firmamenti aufertur à ſemidiametro terræ, ſi radius
ab oculo egrediens æquidiſtans ponatur radio illi, qui a centro terræ egredi-
tur. Sed quoniam radius ab oculo emiſſus non ęquidiſtat illi alteri, ſed potius
ei appropinquat eò magis, ac magis, quò longius producitur, cum ſuperficiem
terræ tangat in alio duncto, quàm in eo, quo uertici capitis ſupponitur; fit,
ut multo minor arcus Firmamenti intercipiatur inter duos illos radios, quà m
{1/200}. diametri Solis. Immo fieri fortaſſe poteſt, ut oculus in monte edito
conſtitutus plus aliquanto uideat, quàm medietatẽ cæli, propter illã inclina-
tionem lineæ rcctæ ab oculo egredientis ad lineam à centro terræ eductam.
Placet hiſce duabus rationibus nonnullas alias ex Phænomenis, ap-
22Aliæ rõnes
probantes
terrã inſtat
centri eſſe
reſpectu Fi@
mamenti. parentij ve deprompta adiungere, quibus euidentiſſime concluditur, totum
hunc globum, qui ex terra, & aqua conficitur, ad uniuerſi cæli complexũ in
ſtar puncti obtinere. Prima eſt Pcolemæi Dict. 1. cap. 6. in hunc fere modum.
Cernimus quotidie extremas umbras gnomonum in horologij, aliorumq́ue
corporũ ſiue in planis Horizõtis æquidiſtãtibus poſitorũ, ſiue in ſuper@@ciebus
quibuſcunque, ita uniformiter, atq; regulariter incedere, motuiq́; Solis con-
formari, ac ſi in centro terræ extremitates gnomonum illorũ, ſiue corporũ eſ-
ſent collocatæ. Indicium igitur eſt certiſſimum, gnomonẽ, ſeu ſtylum quem-
cunque in ſuperficie terræ poſitum non diſcrepare à centro mundi ſenſibil@ter,
quandoquidem Sol & circa mundi centrum, & circa huiuſmodi ſtylum
22Aliæ rõnes
probantes
terrã inſtat
centri eſſe
reſpectu Fi@
mamenti. parentij ve deprompta adiungere, quibus euidentiſſime concluditur, totum
hunc globum, qui ex terra, & aqua conficitur, ad uniuerſi cæli complexũ in
ſtar puncti obtinere. Prima eſt Pcolemæi Dict. 1. cap. 6. in hunc fere modum.
Cernimus quotidie extremas umbras gnomonum in horologij, aliorumq́ue
corporũ ſiue in planis Horizõtis æquidiſtãtibus poſitorũ, ſiue in ſuper@@ciebus
quibuſcunque, ita uniformiter, atq; regulariter incedere, motuiq́; Solis con-
formari, ac ſi in centro terræ extremitates gnomonum illorũ, ſiue corporũ eſ-
ſent collocatæ. Indicium igitur eſt certiſſimum, gnomonẽ, ſeu ſtylum quem-
cunque in ſuperficie terræ poſitum non diſcrepare à centro mundi ſenſibil@ter,
quandoquidem Sol & circa mundi centrum, & circa huiuſmodi ſtylum