Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Table of contents

< >
[61.] DE ORDINE SPÆRARVM CÆLESTIVM.
[62.] COELVM MOVERI AB ORTV IN OCCASVM.
[63.] COMMENTARIVS.
[64.] COMMENTARIVS.
[65.] COELVM ESSE FIGVRÆ SPHÆRICÆ.
[66.] COMMENT ARIVS,
[67.] COMMENTARIVS.
[68.] DE FIGVRIS ISOPERIMETRIS. DEFINITIONES. I.
[70.] III.
[71.] IIII.
[73.] THEOR. 1. PROPOS. 1.
[74.] THEOR. 2. PROPOS. 2.
[75.] THEOR. 3. PROPOS. 3.
[76.] THEOR. 4. PROPOS. 4.
[77.] THEOR. 5. PROPOS. 5.
[78.] THEOR. 6. PROPOS. 6.
[79.] THEOR. 1. PROPOS. 7.
[80.] SCHOLIVM.
[81.] THEOR. 7. PROPOS. 8.
[82.] THEOR. 8. PROPOS. 9.
[83.] PROBL. 2. PROPOS. 10.
[84.] THEOR. 9. PROPOS. 11.
[85.] THEOR. 10. PROPOS. 52
[86.] SCHOLIVM.
[87.] THEOR. 11. PROPOS. 13.
[88.] COROLLARIVM.
[89.] THEOR. 12. PROPOS. 14.
[90.] THEOR. 13. PROPOS. 15.
< >
page |< < (146) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div343" type="section" level="1" n="108">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s6847" xml:space="preserve">
              <pb o="146" file="182" n="183" rhead="Comment. in I. Cap. Sphæræ"/>
            mi motu incedit. </s>
            <s xml:id="echoid-s6848" xml:space="preserve">Hoc enim neutiquã ſieri poſſet, ſi notabiliterſtylus à centro
              <lb/>
            mundi diſtaret. </s>
            <s xml:id="echoid-s6849" xml:space="preserve">Nam impoſſibile eſt Solẽ circa duo centra inter ſe diſtincta re@
              <lb/>
            gulariter poſſe moueri, ut in Theorica Mercurij demõſtratur ab Eraſmo Rein
              <lb/>
            holdo. </s>
            <s xml:id="echoid-s6850" xml:space="preserve">Perſpicuũ igitur eſt, hanc molẽ terræ, quæ inter eius centrum, ſuperfi-
              <lb/>
            ciemq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s6851" xml:space="preserve">conuexã intercipitur, nullius eſſe fere quantitatis reſpectu cęli Solis,
              <lb/>
            ideoq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s6852" xml:space="preserve">multo magis reſpectu Firmamenri, tanquam punctum, iudicanda erit.</s>
            <s xml:id="echoid-s6853" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s6854" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Secvnda</emph>
            ratio præcedentem quodammodo magis declarans ſit hæc.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s6855" xml:space="preserve">Inſtrumentis Mathematicorũ, quale eſt Aſtrolabium; </s>
            <s xml:id="echoid-s6856" xml:space="preserve">Quadrans, Annulus, &</s>
            <s xml:id="echoid-s6857" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s6858" xml:space="preserve">
              <lb/>
            obſeruamus conſtituti in ſuperficie terrę ueras altitudines ſtellarũ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6859" xml:space="preserve">Planeta
              <lb/>
            rum, excludendo tamen inſeriores tres planetas, ut Lunã, Mercuriũ, ac Vene-
              <lb/>
            rem, motusq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s6860" xml:space="preserve">earundem ſtellarũ, atq; </s>
            <s xml:id="echoid-s6861" xml:space="preserve">loca, nõ aliter, quàm ſi hęc omnia in cẽ-
              <lb/>
            tro terræ exiſtentes obſeruaremus, ita ut nullũ in hac re errorem, qui ſub ſen-
              <lb/>
            ſum cadere poſl
              <unsure/>
            it, cõmittamus. </s>
            <s xml:id="echoid-s6862" xml:space="preserve">Videmus enim per Mediclinium, ſiue Dioptr@
              <lb/>
            duo aſtra è diametro oppoſita, quaſi Dioptra perf@ctam nobis mundi diame-
              <lb/>
            trũ indicet; </s>
            <s xml:id="echoid-s6863" xml:space="preserve">ide
              <unsure/>
            mq; </s>
            <s xml:id="echoid-s6864" xml:space="preserve">iudiciũ de reliquis obſeruationibus habeto. </s>
            <s xml:id="echoid-s6865" xml:space="preserve">Manifeſte igi-
              <lb/>
            tur concluditur, @olẽ terræ nullius eſſe momentireſpectu machinæ cęleſtis,
              <lb/>
            fiquidẽ centra dictorum inſtrumentorũ in terræ ſuperficie conſiſtentiũ coin-
              <lb/>
            cidunt prorſus, ſi ſenſuum iudicium conſulamus, cum centro terræ. </s>
            <s xml:id="echoid-s6866" xml:space="preserve">Quod ſi
              <lb/>
            ſenſibiliter diſtarent huiuſmodi inſtrumenta à terrę medio, mirum in modum
              <lb/>
            Aſtronomi in ſuis obſeruationibus deciperẽtur, nullumq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s6867" xml:space="preserve">horologium Solare
              <lb/>
            recte horas indicare poſſet: </s>
            <s xml:id="echoid-s6868" xml:space="preserve">quæ omnia experientia quotidianæ repugnant.</s>
            <s xml:id="echoid-s6869" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s6870" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Tertia</emph>
            ratio eſt quoque Ptolemæi loco citato, nempe hæc. </s>
            <s xml:id="echoid-s6871" xml:space="preserve">In omnibus
              <lb/>
            t
              <unsure/>
            erræ partibus, mundiq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s6872" xml:space="preserve">climatibus, eodem tempore à uarijs Aſtronomis ma-
              <lb/>
            gnitudo, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6873" xml:space="preserve">diſtan tia unius eiuſdemq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s6874" xml:space="preserve">ſtxllæ, Martis uidelicet, eadem eſt depre
              <lb/>
            henſa, idemq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s6875" xml:space="preserve">compertũ habemus in omnibus alijs obſeruationibus, quæ in di
              <lb/>
            uerſis Climatibus ſunt factæ, ita ut ſenſibiliter inter ſe non diſcrepent. </s>
            <s xml:id="echoid-s6876" xml:space="preserve">Quam-
              <lb/>
            obrem merito terra, ut punctum indiuiſibile, cenſebitur, quãdoquidem nullus
              <lb/>
            terræ locus ab alio reſpectu unius, eiuſdemq; </s>
            <s xml:id="echoid-s6877" xml:space="preserve">pũcti cæleſtis differt ſenſibiliter.</s>
            <s xml:id="echoid-s6878" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s6879" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Qvarta</emph>
            ratio hæc eſſe poterit. </s>
            <s xml:id="echoid-s6880" xml:space="preserve">Si terra eſſet alicuius notabilis magni-
              <lb/>
            @udinis collata cum Firmamento, uel etiam cũ cælo Solis, omnia illa abſurda
              <lb/>
            conſequeremur, quæ paulo antea infere
              <unsure/>
            bamus, ſi terra non eſſet in medio mũ-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-182-01" xlink:href="fig-182-01a" number="65">
                <image file="182-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/182-01"/>
              </figure>
            di poſita; </s>
            <s xml:id="echoid-s6881" xml:space="preserve">propterea quòd, ſi terra non
              <lb/>
            eſſet inſtar puncti, minime nosin eius
              <lb/>
            ſu perficie degentes in medio, ſeu cen-
              <lb/>
            tro mundi eſſemus conſtituti. </s>
            <s xml:id="echoid-s6882" xml:space="preserve">Vnde ef-
              <lb/>
            ficeretur primo, Nullum Horizontem
              <lb/>
            diuidere cœlum in duas partes æqua-
              <lb/>
            les. </s>
            <s xml:id="echoid-s6883" xml:space="preserve">Quare nullibi medietas cœli conſpi-
              <lb/>
            ceretur, neque unquam æquinoctium
              <lb/>
            poſſet fieri, ſed perpetuo dies tempore
              <lb/>
            æquinoct@j minor eſſet nocte, cum ar-
              <lb/>
            cus nocturnus notabiliter maior exi-
              <lb/>
            ſteret arcu diurno. </s>
            <s xml:id="echoid-s6884" xml:space="preserve">Deinde, Eædem ſtel-
              <lb/>
            læ ſereno tempore minores appare-
              <lb/>
            rent iuxta Horizontem poſitæ, quàm
              <lb/>
            in medio cœli, eò quòd iuxta Horizon-
              <lb/>
            lem notabiliter remotiores à nobis eſſent: </s>
            <s xml:id="echoid-s6885" xml:space="preserve">quod tamen falſum eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s6886" xml:space="preserve">Tertio, um-
              <lb/>
            bræ gnome
              <unsure/>
            num in ſuperſiciebus quibuslibet nullo modo tempore </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>