Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Page concordance

< >
Scan Original
171 134
172 135
173 136
174 137
175 138
176 139
177 140
178 141
179 142
180 143
181 144
182 145
183 146
184 147
185 148
186 149
187 150
188 151
189 152
190 153
191 154
192 155
193 156
194 157
195 158
196 159
197 160
198 161
199 162
200 163
< >
page |< < (147) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div343" type="section" level="1" n="108">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s6886" xml:space="preserve">
              <pb o="147" file="183" n="184" rhead="Ioan. de Sacro Boſco."/>
            ctiorum proijcerentur ſecundum lineam rectam, (ut demonſtratiue concludi
              <lb/>
            poſſet, niſi id negotij ad ſcientiam de Horologiorum deſcriptionibus ſpecta-
              <lb/>
            ret) ſi uertex gnomonis non concedatur eſſe idem, quo ad iudicium ſenſus,
              <lb/>
            quod centrum terræ: </s>
            <s xml:id="echoid-s6887" xml:space="preserve">Hoc autem clariſſime experientiæ repugnat. </s>
            <s xml:id="echoid-s6888" xml:space="preserve">Si enim
              <lb/>
            tempore æquinoctiorum in quocunque plano ſtylus affigatur, notenturq́ue
              <lb/>
            uarijs horis diei extremitates umbræ in plano illo punctis quibuſdam, depre-
              <lb/>
            hendentur omnia hæc puncta in una linea recta iacere: </s>
            <s xml:id="echoid-s6889" xml:space="preserve">Quod quidem ſolum
              <lb/>
            ea de cauſa contingit, quia nimirum uertex ſtyli aſſumitur tanquam mundi
              <lb/>
            centrum, ut clariſſime in noſtra Gnomonica demonſtrauimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s6890" xml:space="preserve">Quarto, Neque
              <lb/>
            ortus Solſtitij æſtiui reſpõderet per lineam rectam occaſui Brumalis Solſtitij:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s6891" xml:space="preserve">Neque ortus Solſtitij Brumalis occaſui Solſtitij æſtiui. </s>
            <s xml:id="echoid-s6892" xml:space="preserve">Quinto, Confundc
              <unsure/>
            -
              <lb/>
            rentur uniuerſa proportio, quam nunc cernimus in augmento, decrementoq́
              <unsure/>
            ; </s>
            <s xml:id="echoid-s6893" xml:space="preserve">
              <lb/>
            dierum ante & </s>
            <s xml:id="echoid-s6894" xml:space="preserve">poſt æquinoctium utrumque. </s>
            <s xml:id="echoid-s6895" xml:space="preserve">Quæ cum omnia abſurda ſint & </s>
            <s xml:id="echoid-s6896" xml:space="preserve">
              <lb/>
            quotidianæ aduerſentur experientiæ, omnibusq́. </s>
            <s xml:id="echoid-s6897" xml:space="preserve">Aſtronomorum peritorum
              <lb/>
            obſeruationibus, concludendum erit, Terram eſſe ueluti punctum inſenſibile,
              <lb/>
            ſi cum cæleſti corpore conferatur.</s>
            <s xml:id="echoid-s6898" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s6899" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Qvinta</emph>
            , ac poſtrema ratio hæc ſit. </s>
            <s xml:id="echoid-s6900" xml:space="preserve">Secundum cõem Aſtronomorum
              <lb/>
            ſententiam ſemidiamet
              <unsure/>
            er Firmamenti, quo ad concauam eius ſuperficiẽ, terrę
              <lb/>
            ſemidiametrũ continet uicies & </s>
            <s xml:id="echoid-s6901" xml:space="preserve">bis millies, ſexcenties, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6902" xml:space="preserve">duodecies, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6903" xml:space="preserve">eo am-
              <lb/>
            plius, ita ut ſit talis proportio totius ſemidiametri Firmamenti ad ſemidiame-
              <lb/>
            trum globi, qui cõſtat ex terra, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6904" xml:space="preserve">aqua, qualis eſt huius numeri 22612. </s>
            <s xml:id="echoid-s6905" xml:space="preserve">{1/2}. </s>
            <s xml:id="echoid-s6906" xml:space="preserve">ad 1.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s6907" xml:space="preserve">Tanta. </s>
            <s xml:id="echoid-s6908" xml:space="preserve">n. </s>
            <s xml:id="echoid-s6909" xml:space="preserve">diſtantia Firmamenti à centro terræ eſt deprehenſa, ut ad finẽ huius
              <lb/>
            c. </s>
            <s xml:id="echoid-s6910" xml:space="preserve">dicemus: </s>
            <s xml:id="echoid-s6911" xml:space="preserve">ut nimirum à terra uſq. </s>
            <s xml:id="echoid-s6912" xml:space="preserve">ad Firmamentũ contineantur terræ ſemidia
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-183-01" xlink:href="note-183-01a" xml:space="preserve">15. quinto.</note>
            metri 22612 {1/2}. </s>
            <s xml:id="echoid-s6913" xml:space="preserve">Ac propterea, cum eadem ſit proportio diametrorum, quæ ſe-
              <lb/>
            midiametrorum, continebit quoq. </s>
            <s xml:id="echoid-s6914" xml:space="preserve">toties tota diameter Firmamenti totam ter
              <lb/>
            ræ diametrum. </s>
            <s xml:id="echoid-s6915" xml:space="preserve">Cum ergo ſphęrarum proportio triplicata ſit eius proportioni@
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-183-02" xlink:href="note-183-02a" xml:space="preserve">18. duod.</note>
            quam habent diametri, habebit totus mundus intra concauum Firmamenti
              <lb/>
            contentus ad globum terrę proportionem eandem, quã 11562340095703 {1/8}.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s6916" xml:space="preserve">ad 1. </s>
            <s xml:id="echoid-s6917" xml:space="preserve">ut in his numeris continue proportionalibus apparet. </s>
            <s xml:id="echoid-s6918" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s6919" xml:space="preserve">22612 {1/4}. </s>
            <s xml:id="echoid-s6920" xml:space="preserve">
              <lb/>
            511325156 {1/4}. </s>
            <s xml:id="echoid-s6921" xml:space="preserve">11562340095703 {1/8}. </s>
            <s xml:id="echoid-s6922" xml:space="preserve">Quæ cum ita ſint, non immerito dicetur
              <lb/>
            terra inſenſibilem quantitatem habere, ſi cũ Firmamento conferatur: </s>
            <s xml:id="echoid-s6923" xml:space="preserve">cũ uni-
              <lb/>
            tas nihil fere ſit reſpectu tanti numeri. </s>
            <s xml:id="echoid-s6924" xml:space="preserve">Atq. </s>
            <s xml:id="echoid-s6925" xml:space="preserve">ut planius adhuc percipiatur, totã
              <lb/>
            terram eſſe inſtar puncti reſpectu Firmamenti, accipiemus ſphærulam, cuius
              <lb/>
            diameter ad pedem Geometricum antiquum proportionem fere habeat quam
              <lb/>
            1. </s>
            <s xml:id="echoid-s6926" xml:space="preserve">ad 44. </s>
            <s xml:id="echoid-s6927" xml:space="preserve">qualis eſt ſphærula in hac ſigura appoſita. </s>
            <s xml:id="echoid-s6928" xml:space="preserve">Nam ſi aliam ſphæram acci-
              <lb/>
            piamus, cuius diameter contineat 400. </s>
            <s xml:id="echoid-s6929" xml:space="preserve">pedes, ita ut proportio huius diametri
              <lb/>
            ad diametrum illius ſphærulæ ſit, quæ 17600. </s>
            <s xml:id="echoid-s6930" xml:space="preserve">ad 1. </s>
            <s xml:id="echoid-s6931" xml:space="preserve">quis dubita-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-183-01" xlink:href="fig-183-01a" number="66">
                <image file="183-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/183-01"/>
              </figure>
              <note position="right" xlink:label="note-183-03" xlink:href="note-183-03a" xml:space="preserve">Confirma-
                <lb/>
              tio huius
                <lb/>
              quintæ @@-
                <lb/>
              tionis.</note>
            bit, ſphærulam illam eſſe inſtar punct: </s>
            <s xml:id="echoid-s6932" xml:space="preserve">ferè indiuiſibilis reſpectu
              <lb/>
            huius ſphæræ? </s>
            <s xml:id="echoid-s6933" xml:space="preserve">Cum ergo terra reſpectu Firmamenti ſit multo
              <lb/>
            minor, quàm ſphærula illa reſpectu huius ſphæræ, (poſita nãq;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s6934" xml:space="preserve">terra, ut 1. </s>
            <s xml:id="echoid-s6935" xml:space="preserve">tota ſphæra mundi uſque ad concauum Firmamenti
              <lb/>
            eſt, vt 11562340095703. </s>
            <s xml:id="echoid-s6936" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s6937" xml:space="preserve">paulo amplius, ut diximus. </s>
            <s xml:id="echoid-s6938" xml:space="preserve">Poſita
              <lb/>
            autem ſphęrula prædicta, ut 1. </s>
            <s xml:id="echoid-s6939" xml:space="preserve">ſphæra illa alia erit cantummodo,
              <lb/>
            @t 545177600000. </s>
            <s xml:id="echoid-s6940" xml:space="preserve">Hic enim numerus ad unitatem proportio-
              <lb/>
            nem habet triplicatam eius, quam habet diameter ſphæræ illius
              <lb/>
            ad diametrum ſphærulæ prædictæ, ut in his numeris apparet. </s>
            <s xml:id="echoid-s6941" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s6942" xml:space="preserve">1760@. </s>
            <s xml:id="echoid-s6943" xml:space="preserve">
              <lb/>
            309760000. </s>
            <s xml:id="echoid-s6944" xml:space="preserve">5451776000000.) </s>
            <s xml:id="echoid-s6945" xml:space="preserve">multo magis punctum dicemus eſſe terram re
              <lb/>
            ſpectu Firmamenti, quàm ſphærulam illam reſpectu alterius ſphæræ.</s>
            <s xml:id="echoid-s6946" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>