Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Page concordance

< >
Scan Original
181 175
182 176
183 177
184 178
185 179
186 180
187 181
188 182
189 183
190 184
191 185
192 186
193 187
194 188
195 189
196 190
197 191
198 192
199 193
200 194
201 195
202 196
203 197
204 198
205 199
206 200
207 201
208 202
209 203
210 204
< >
page |< < (178) of 778 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="lat" type="free">
        <div xml:id="echoid-div418" type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s11948" xml:space="preserve">
              <pb o="178" file="0184" n="184" rhead="ALHAZEN"/>
            ſicut d k ad d s [eſt enim per 2 p 6, ut s t ad tr, ſic s k ad kd:</s>
            <s xml:id="echoid-s11949" xml:space="preserve"> & per 18 p 5, ut s r ad rt, ſic s d ad d k, &
              <lb/>
            per conſectarium 4 p 5, utrtadrs, ſic d k ad d s.</s>
            <s xml:id="echoid-s11950" xml:space="preserve">] Igitur [per 11 p 5] ktadts, ſicut d k ad d s.</s>
            <s xml:id="echoid-s11951" xml:space="preserve"> Sed que
              <lb/>
            niam angulus ft o æqualis eſt angulo o d a:</s>
            <s xml:id="echoid-s11952" xml:space="preserve"> [perfabrica-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0184-01" xlink:href="fig-0184-01a" number="132">
                <variables xml:id="echoid-variables122" xml:space="preserve" style="it">s g z k t e f d o b r a</variables>
              </figure>
            tionem] erit [per 13 p 1] angulus o d s ęqualis angulo fts
              <lb/>
            [& angulus ad s ęquatur ſibijpſi:</s>
            <s xml:id="echoid-s11953" xml:space="preserve"> itaq;</s>
            <s xml:id="echoid-s11954" xml:space="preserve"> per 32 p 1 trian gula
              <lb/>
            s t f, d s o ſunt æquiangula.</s>
            <s xml:id="echoid-s11955" xml:space="preserve">] Igitur [ք 4 p 6] stad t f, ſicut
              <lb/>
            d s ad d o:</s>
            <s xml:id="echoid-s11956" xml:space="preserve"> & eſt k t ad t s, ſicut d k ad d s:</s>
            <s xml:id="echoid-s11957" xml:space="preserve"> & ts ad t f, ſicut
              <lb/>
            d s ad d o:</s>
            <s xml:id="echoid-s11958" xml:space="preserve"> quare [ք 22 p 5] ktadtſ, ſicut k d ad d o.</s>
            <s xml:id="echoid-s11959" xml:space="preserve"> Quod
              <lb/>
            eſt propoſitũ.</s>
            <s xml:id="echoid-s11960" xml:space="preserve"> Sed quoniã k z æquidiſtat t f:</s>
            <s xml:id="echoid-s11961" xml:space="preserve"> [per fabrica-
              <lb/>
            tionem] erit [per 29 p 1] angulus k z e ęqualis angulo e t
              <lb/>
            f:</s>
            <s xml:id="echoid-s11962" xml:space="preserve"> & ita triangulũ k z e ſimile triangulo e t ſ.</s>
            <s xml:id="echoid-s11963" xml:space="preserve"> [Nam anguli
              <lb/>
            ad e æquãtur per 15 p 1;</s>
            <s xml:id="echoid-s11964" xml:space="preserve"> itaq;</s>
            <s xml:id="echoid-s11965" xml:space="preserve"> per 32 p 1.</s>
            <s xml:id="echoid-s11966" xml:space="preserve"> 4 p.</s>
            <s xml:id="echoid-s11967" xml:space="preserve"> 1 d 6 triangula
              <lb/>
            k z e, e t f ſunt ſimilia.</s>
            <s xml:id="echoid-s11968" xml:space="preserve">] Quare ꝓportio k e ad e ſ, ſicut k z
              <lb/>
            ad t f:</s>
            <s xml:id="echoid-s11969" xml:space="preserve"> ſed [per 3 p 6] k e ad e f, ſicut k t ad t f, propter angu-
              <lb/>
            lum ſuper t diuiſum ք æqualia.</s>
            <s xml:id="echoid-s11970" xml:space="preserve"> Igitur [ք 9 p 5] k z æqua-
              <lb/>
            lis eſt k t.</s>
            <s xml:id="echoid-s11971" xml:space="preserve"> Verùm quoniã k q eſt perpẽdicularis ſuper e z:</s>
            <s xml:id="echoid-s11972" xml:space="preserve">
              <lb/>
            [per ſabricationẽ] erũt omnes eius anguli recti:</s>
            <s xml:id="echoid-s11973" xml:space="preserve"> ſed an-
              <lb/>
            gulus e t d eſt acutus:</s>
            <s xml:id="echoid-s11974" xml:space="preserve"> quoniã eſt medietas anguli [fto, ut
              <lb/>
            patuit.</s>
            <s xml:id="echoid-s11975" xml:space="preserve">] Igitur k q cõcurret cũ t d [ք 11 ax.</s>
            <s xml:id="echoid-s11976" xml:space="preserve">] Sit cõcurſus
              <lb/>
            h:</s>
            <s xml:id="echoid-s11977" xml:space="preserve"> & ducatur linea e h:</s>
            <s xml:id="echoid-s11978" xml:space="preserve"> & [per 31 p 1] à pũcto e ducature æ-
              <lb/>
            quidiſtans h k, ꝓducta uſq;</s>
            <s xml:id="echoid-s11979" xml:space="preserve"> ad d h:</s>
            <s xml:id="echoid-s11980" xml:space="preserve"> quæ ſit e x:</s>
            <s xml:id="echoid-s11981" xml:space="preserve"> & mutetur
              <lb/>
            figura propter intricationẽ linearũ:</s>
            <s xml:id="echoid-s11982" xml:space="preserve"> & [per 5 p 4] fiat cir-
              <lb/>
            culus, trãſiens per tria puncta x, t, e:</s>
            <s xml:id="echoid-s11983" xml:space="preserve"> & ꝓducatur k d uſq;</s>
            <s xml:id="echoid-s11984" xml:space="preserve">
              <lb/>
            in circulũ, cadens in punctũ m:</s>
            <s xml:id="echoid-s11985" xml:space="preserve"> & educatur m t:</s>
            <s xml:id="echoid-s11986" xml:space="preserve"> erit [per
              <lb/>
            27 p 3] angulus t m e æqualis angulo t x e:</s>
            <s xml:id="echoid-s11987" xml:space="preserve"> quia cadunt in
              <lb/>
            eundẽ arcũ:</s>
            <s xml:id="echoid-s11988" xml:space="preserve"> [e f t] & [ք 29 p 1] angulus t x e æqualis an
              <lb/>
            gulo t h k:</s>
            <s xml:id="echoid-s11989" xml:space="preserve"> erit t m e æqualis angulo t h k.</s>
            <s xml:id="echoid-s11990" xml:space="preserve"> Secetur ab an-
              <lb/>
            gulo t m e, æqualis angulo d h e:</s>
            <s xml:id="echoid-s11991" xml:space="preserve"> [id uerò fieri poteſt:</s>
            <s xml:id="echoid-s11992" xml:space="preserve"> ꝗa
              <lb/>
            angulus t h k maior eſt angulo d h e per 9 ax:</s>
            <s xml:id="echoid-s11993" xml:space="preserve"> itaq;</s>
            <s xml:id="echoid-s11994" xml:space="preserve"> t m e
              <lb/>
            eodẽ maior eſt] ꝗ ſit ſ m d:</s>
            <s xml:id="echoid-s11995" xml:space="preserve"> & punctũ, in quo ſ m ſecat t x, ſit i.</s>
            <s xml:id="echoid-s11996" xml:space="preserve"> Palàm quòd triangulũ i m d ſimile eſt
              <lb/>
            triangulo e d h [quia enim angulus f m d æquatus eſt angulo d h e, & anguli ad d æquãtur per 15 p 1
              <gap/>
              <lb/>
            ergo ք 32 p 1 triangula ſunt æquiangula, & ք 4 p.</s>
            <s xml:id="echoid-s11997" xml:space="preserve"> 1 d
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0184-02" xlink:href="fig-0184-02a" number="133">
                <variables xml:id="echoid-variables123" xml:space="preserve">t f i k e d m q z x h</variables>
              </figure>
            6 ſimilia.</s>
            <s xml:id="echoid-s11998" xml:space="preserve">] Quare proportio h d ad d m, ſicut e h ad i
              <lb/>
            m.</s>
            <s xml:id="echoid-s11999" xml:space="preserve"> Et ſimiliter triangulũ t m d ſimile triangulo k h d:</s>
            <s xml:id="echoid-s12000" xml:space="preserve">
              <lb/>
            [Nã angulus t m d æqualis cõcluſus eſt angulo th k:</s>
            <s xml:id="echoid-s12001" xml:space="preserve">
              <lb/>
            & anguli ad d ęquãtur ք 1 5 p 1.</s>
            <s xml:id="echoid-s12002" xml:space="preserve"> Quare ut prius trian-
              <lb/>
            gula ſunt ſimilia] & ꝓportio k d ad d t, ſicut h d ad d
              <lb/>
            m:</s>
            <s xml:id="echoid-s12003" xml:space="preserve"> & ita [ք 11 p 5] k d ad d t, ſicut e h ad im.</s>
            <s xml:id="echoid-s12004" xml:space="preserve"> Sed pro-
              <lb/>
            portio k d ad d t nota:</s>
            <s xml:id="echoid-s12005" xml:space="preserve"> quoniã ſemք una & eadẽ per-
              <lb/>
            manet, quodcũq;</s>
            <s xml:id="echoid-s12006" xml:space="preserve"> punctũ reflexionis ſit t in arcu b g:</s>
            <s xml:id="echoid-s12007" xml:space="preserve">
              <lb/>
            quia ſemper linea t d eſt una:</s>
            <s xml:id="echoid-s12008" xml:space="preserve"> [quia eſt ſemidiameter
              <lb/>
            circuli, qui eſt cõmunis ſectio ſuperſicierũ reflexio-
              <lb/>
            nis & ſpeculi] & k d ſimiliter [quia eſt diſtãtia pũcti
              <lb/>
            reflexi à cẽtro ſpeculi.</s>
            <s xml:id="echoid-s12009" xml:space="preserve">] Linea etiam e h unà in qua-
              <lb/>
            cunq;</s>
            <s xml:id="echoid-s12010" xml:space="preserve"> reflexione permanet, & nõ mutatur eius quã-
              <lb/>
            titas [quia angulus o d a idẽ ſemper քmanet:</s>
            <s xml:id="echoid-s12011" xml:space="preserve"> eiusq́;</s>
            <s xml:id="echoid-s12012" xml:space="preserve">
              <lb/>
            dimidius eſt angulus e t d:</s>
            <s xml:id="echoid-s12013" xml:space="preserve"> ꝗ a, ut patuit, dimidius eſt
              <lb/>
            angulifto, æquati angulo o d a.</s>
            <s xml:id="echoid-s12014" xml:space="preserve">] Quare linea im
              <lb/>
            ſemper erit una:</s>
            <s xml:id="echoid-s12015" xml:space="preserve"> quare punctũ ſnotũ & determina-
              <lb/>
            tum [quia per lineam i m longitudine ſemper eandẽ, continuatam in peripheriam oſtenditur.</s>
            <s xml:id="echoid-s12016" xml:space="preserve">] Si
              <lb/>
            ergo à tribus punctis arcus b g fieri poſſet reflexio:</s>
            <s xml:id="echoid-s12017" xml:space="preserve"> eſſet ducere à puncto fad circulum x t e tres li-
              <lb/>
            neas æquales:</s>
            <s xml:id="echoid-s12018" xml:space="preserve"> quarum cuiuslibet pars interiacens diametrum tx & circumferentiam circuli eſſet
              <lb/>
            æqualis lineæ i m:</s>
            <s xml:id="echoid-s12019" xml:space="preserve"> quia ſemper erit proportio k d ad d t, ſicut e h ad quamlibet illarum.</s>
            <s xml:id="echoid-s12020" xml:space="preserve"> Et patet ex
              <lb/>
            ſuperioribus [34 n] quòd non, niſi duæ æquales poſſunt.</s>
            <s xml:id="echoid-s12021" xml:space="preserve"> Quare à duobus tantùm punctis fiet re-
              <lb/>
            flexio.</s>
            <s xml:id="echoid-s12022" xml:space="preserve"> Quod eſt propoſitum.</s>
            <s xml:id="echoid-s12023" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div420" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head386" xml:space="preserve" style="it">83. Datis duobus punctis in diuerſis diametris circuli (quieſt cõmunis ſectio ſuperficierum,
            <lb/>
          reflexionis & ſpeculi ſphærici caui) à centro inæquabiliter diſtantibus: inuenire in peripberia
            <lb/>
          comprebenſa inter ſemidiametros, in quibus ipſa ſunt, duo reflexionis puncta. 37 p 8.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s12024" xml:space="preserve">AMplius:</s>
            <s xml:id="echoid-s12025" xml:space="preserve"> datis duobus punctis k, o in diuerſis diametris, inæ qualiter diſtantibus à centro:</s>
            <s xml:id="echoid-s12026" xml:space="preserve"> eſt
              <lb/>
            inuenire punctum reflexionis.</s>
            <s xml:id="echoid-s12027" xml:space="preserve"> Verbi gratia:</s>
            <s xml:id="echoid-s12028" xml:space="preserve"> ſumatur linea z t:</s>
            <s xml:id="echoid-s12029" xml:space="preserve"> & [per 10 p 6] diuidatur in
              <lb/>
            puncto e, ut ſit proportio z e ad et, ſicut k d ad d o [in primo diagrammate præcedentis
              <lb/>
            numeri.</s>
            <s xml:id="echoid-s12030" xml:space="preserve">] Quoniam k d maior d o [extheſi præcedẽtis numeri] erit z e maior e t:</s>
            <s xml:id="echoid-s12031" xml:space="preserve"> diuidatur z t per
              <lb/>
            æqualia in puncto q:</s>
            <s xml:id="echoid-s12032" xml:space="preserve"> [per 10 p 1] & à puncto q ducatur perpendicularis ſuper z t:</s>
            <s xml:id="echoid-s12033" xml:space="preserve"> [per 11 p 1] & fiat
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>