Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Page concordance

< >
Scan Original
121 101
122 102
123 103
124 104
125 105
126 106
127 107
128 108
129 109
130 110
131 111
132 112
133 113
134 114
135 115
136 116
137 117
138 118
139 119
140 120
141 121
142 122
143 123
144 124
145 125
146 126
147 127
148 128
149 129
150 130
< >
page |< < (166) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div556" type="section" level="1" n="145">
          <pb o="166" file="0186" n="186" rhead="GNOMONICES"/>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s10743" xml:space="preserve">EODEM artificio in ſequentibus utemur, ſumendo in horologiis declinantibus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10744" xml:space="preserve">inclinatis
              <lb/>
            lineam ſtyli loco lineę meridianæ; </s>
            <s xml:id="echoid-s10745" xml:space="preserve">ſimiliter & </s>
            <s xml:id="echoid-s10746" xml:space="preserve">in figura, ex qua arcus ſignorum deſcribuntur, lineã
              <lb/>
            indicis pro linea H B, horę 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s10747" xml:space="preserve">&</s>
            <s xml:id="echoid-s10748" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s10749" xml:space="preserve">vt ſuo loco monebimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s10750" xml:space="preserve">Itaque parallelos, ſiue arcus ſignorum
              <lb/>
            Zodiaci, &</s>
            <s xml:id="echoid-s10751" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s10752" xml:space="preserve">in prędicto horologio horizontali deſcripſimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s10753" xml:space="preserve">Quod faciendum erat.</s>
            <s xml:id="echoid-s10754" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div576" type="section" level="1" n="146">
          <head xml:id="echoid-head149" style="it" xml:space="preserve">SCHOLIVM.</head>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s10755" xml:space="preserve">LINEAS horarias in figura radiorum huius propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s10756" xml:space="preserve">ex H, egredientes hoc modo deſcribit An-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0186-01" xlink:href="note-0186-01a" xml:space="preserve">Praxis pulcher-
                <lb/>
              rima pro lineis
                <lb/>
              horariis in figu
                <lb/>
              ra radiorũ du-
                <lb/>
              cendis ſine in-
                <lb/>
              teruallis hora-
                <lb/>
              tijs horologii.</note>
            dreas Schonerus in opere ſuæ Gnomonices. </s>
            <s xml:id="echoid-s10757" xml:space="preserve">Ducta recta H I B, quæ conſtituat angulum altitudinis poli
              <lb/>
            A H B, quemadmodum & </s>
            <s xml:id="echoid-s10758" xml:space="preserve">nos fecimus, ſumit in ea punctum quodcunque φ, per quod ipſi D H, parallelã
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0186-02" xlink:href="note-0186-02a" xml:space="preserve">10</note>
            agit φ V, quæ rectam
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0186-01" xlink:href="fig-0186-01a" number="136">
                <image file="0186-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0186-01"/>
              </figure>
            ductam ex H, ipſi D C,
              <lb/>
            parallelã, ſecet in V,
              <lb/>
            puncto, è quo, vt cen-
              <lb/>
            tro, interualloq́, V φ,
              <lb/>
            circulũ deſcribit. </s>
            <s xml:id="echoid-s10759" xml:space="preserve">Quo
              <lb/>
            diuiſo in partes 24. </s>
            <s xml:id="echoid-s10760" xml:space="preserve">ini
              <lb/>
            tio facto in φ, conne-
              <lb/>
            ctit quælibet duo pun-
              <lb/>
            cta à φ, æqualiter re-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0186-03" xlink:href="note-0186-03a" xml:space="preserve">20</note>
            mota lineis rectis oc-
              <lb/>
            cultis, ſecantibus rectã
              <lb/>
            φ V, in pũctis, per quæ
              <lb/>
            ex H, rectas emittit
              <lb/>
            pro lineis horarijs, quæ
              <lb/>
            omnino illis, quæ priori
              <lb/>
            modo inuentæ ſunt, re-
              <lb/>
            ſpondebunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s10761" xml:space="preserve">Quòd ſi ſin
              <lb/>
            guli arcus circuli ex
              <lb/>
            V, deſcripti bifariã ſe-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0186-04" xlink:href="note-0186-04a" xml:space="preserve">30</note>
            centur, vel in quatuor
              <lb/>
            partes, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10762" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s10763" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s10764" xml:space="preserve">eadem
              <lb/>
            fiant, habebuntur quoque lineæ pro ſemihoris, vel pro quartis horarum partibus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10765" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s10766" xml:space="preserve">ex H, egredientes.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s10767" xml:space="preserve">Quamuis autem operationem hanc ipſe non demonstret, multis tamen experimentis didicimus, eam verã
              <lb/>
            eſſe, lineasq́, horarias per eam inuentas congruere illis, quas antea inuenimus.</s>
            <s xml:id="echoid-s10768" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s10769" xml:space="preserve">IAM vero, ſi certa eſt hæc praxis, poterit quis commodiſſime horologium horizontale Aſtronomi-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0186-05" xlink:href="note-0186-05a" xml:space="preserve">Deſcriptio ho-
                <lb/>
              rologii horizon
                <lb/>
              talis ex figura
                <lb/>
              radiorum An-
                <lb/>
              dreæ Schoneri.</note>
            cum, vnà cum arcubus ſignorum deſcribere, ad datam etiam ſtyli magnitudinem, hac ratione. </s>
            <s xml:id="echoid-s10770" xml:space="preserve">Deſcripto
              <lb/>
            radio Aequatoris D C, vnà cum aliorum ſignorum radijs, ducatur per D, perpendicularis D H, pro axe
              <lb/>
            mundi, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10771" xml:space="preserve">ex D, demittatur recta D ρ, faciens cum axe D H, angulum ρ D H, complemento altitudinis
              <lb/>
            poli æqualem. </s>
            <s xml:id="echoid-s10772" xml:space="preserve">Deinde ſumpta longitudine ſtyli data D ρ, ducatur per ρ, ad D ρ, perpendicularis H ρ I, ſe-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0186-06" xlink:href="note-0186-06a" xml:space="preserve">40</note>
            cans axem D H, in H, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10773" xml:space="preserve">radium Aequatoris D C, in I. </s>
            <s xml:id="echoid-s10774" xml:space="preserve">Sumpto quoque in recta H I, producta puncto
              <lb/>
            quouis φ, per quod axi D H, parallela agatur φ V, deſcribatur ex V, centro, interuallo V φ, circulus,
              <lb/>
            at que tota figura abſoluatur, vt Andreas Schonerus docuit. </s>
            <s xml:id="echoid-s10775" xml:space="preserve">Poſt hæc in plano horologij ducta meridia-
              <lb/>
            na linea H E, quam in I, ſecet ad angulos rectos æquinoctialis linea F K, ſumatur ſurſum verſus recta I H,
              <lb/>
            æqualis rectæ H I, in hac figura proxime conſtructa, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10776" xml:space="preserve">recta I E, rectæ D I. </s>
            <s xml:id="echoid-s10777" xml:space="preserve">Si enim interualla in radio
              <lb/>
            Aequatoris inter D, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10778" xml:space="preserve">lineas horarias ex H, egredientes poſita transferantur in plano horologij ex E,
              <lb/>
            vtrinque in lineã æquinoctialem, impreſſis in ea punctis, dabunt rectæ ex H, per hæc puncta æquinoctialis
              <lb/>
            lineæ emiſſæ horas à mer. </s>
            <s xml:id="echoid-s10779" xml:space="preserve">vel med. </s>
            <s xml:id="echoid-s10780" xml:space="preserve">noc. </s>
            <s xml:id="echoid-s10781" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s10782" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s10783" xml:space="preserve">vt prius. </s>
            <s xml:id="echoid-s10784" xml:space="preserve">Arcus vero ſignorum ex figura radiorum proxime
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0186-07" xlink:href="note-0186-07a" xml:space="preserve">Quomodo per
                <lb/>
              figuram radio-
                <lb/>
              rum maius, aut
                <lb/>
              minus horo@o
                <lb/>
              gium deſcriba-
                <lb/>
              tur.</note>
            conſtructa deſcribentur, vt ſupra.</s>
            <s xml:id="echoid-s10785" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s10786" xml:space="preserve">DESCRIPTIS autem lineis horarijs ex H, ſi per hunc modum, qui per figuram radiorum ab-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0186-08" xlink:href="note-0186-08a" xml:space="preserve">50</note>
            ſoluitur, maius, aut minus horologium ſit conſtruendum, deſcribenda erit figura radiorum Zodiaci ex pun
              <lb/>
            cto D, egredientium magis distans à puncto H, vel minus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10787" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s10788" xml:space="preserve">Ita enim fiet, vt eadem proportio ſit linea-
              <lb/>
            rum inter H, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10789" xml:space="preserve">radium Aequatoris D C, poſitæ ad lineas eiuſdem radij Aequatoris inter D, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10790" xml:space="preserve">puncta,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0186-09" xlink:href="note-0186-09a" xml:space="preserve">4. ſexti.</note>
            in quibus rectæ ex H, emiſſæ ſecant ipſam D C, interpoſitas, quæ linearum inter H, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10791" xml:space="preserve">radium Aequato-
              <lb/>
            ris remotiorẽ, vel propinquiorem, poſitæ ad lineas eiuſdem radij Aequatoris inter axem D H, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10792" xml:space="preserve">puncta,
              <lb/>
            in quibus rectæ ex H, emiſſæ ipſum radiũ Aequatoris interſecãt, propter triangulorum ſimilitudinẽ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10793" xml:space="preserve">c.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s10794" xml:space="preserve">Deſcriptio enim linearum horariarum ex H, emiſſarum eadem manet in eodẽ climate, ſiue horologiũ ma-
              <lb/>
            gnũ, ſiue paruũ deſcribendum ſit: </s>
            <s xml:id="echoid-s10795" xml:space="preserve">At deſcriptio radiorum Zodiaci in quocunque climate eadẽ ſemper eſt,
              <lb/>
            dummodo remotior ea ſit, vel propinquior puncto H, prout horologiũ maius, minus ve fuerit deſcribẽdum. </s>
            <s xml:id="echoid-s10796" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Linea quoque æquinoctialis in maiori, aut minori horologio tantum abeſſe debet in meridiana linea à cen-
              <lb/>
            tro H, quanta eſt portio rectæ H B, infigura radiorum Zodiaci inter H, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10797" xml:space="preserve">radium Aequatoris </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>