Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur
page |< < (166) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div556" type="section" level="1" n="145">
          <pb o="166" file="0186" n="186" rhead="GNOMONICES"/>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s10743" xml:space="preserve">EODEM artificio in ſequentibus utemur, ſumendo in horologiis declinantibus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10744" xml:space="preserve">inclinatis
              <lb/>
            lineam ſtyli loco lineę meridianæ; </s>
            <s xml:id="echoid-s10745" xml:space="preserve">ſimiliter & </s>
            <s xml:id="echoid-s10746" xml:space="preserve">in figura, ex qua arcus ſignorum deſcribuntur, lineã
              <lb/>
            indicis pro linea H B, horę 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s10747" xml:space="preserve">&</s>
            <s xml:id="echoid-s10748" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s10749" xml:space="preserve">vt ſuo loco monebimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s10750" xml:space="preserve">Itaque parallelos, ſiue arcus ſignorum
              <lb/>
            Zodiaci, &</s>
            <s xml:id="echoid-s10751" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s10752" xml:space="preserve">in prędicto horologio horizontali deſcripſimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s10753" xml:space="preserve">Quod faciendum erat.</s>
            <s xml:id="echoid-s10754" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div576" type="section" level="1" n="146">
          <head xml:id="echoid-head149" style="it" xml:space="preserve">SCHOLIVM.</head>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s10755" xml:space="preserve">LINEAS horarias in figura radiorum huius propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s10756" xml:space="preserve">ex H, egredientes hoc modo deſcribit An-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0186-01" xlink:href="note-0186-01a" xml:space="preserve">Praxis pulcher-
                <lb/>
              rima pro lineis
                <lb/>
              horariis in figu
                <lb/>
              ra radiorũ du-
                <lb/>
              cendis ſine in-
                <lb/>
              teruallis hora-
                <lb/>
              tijs horologii.</note>
            dreas Schonerus in opere ſuæ Gnomonices. </s>
            <s xml:id="echoid-s10757" xml:space="preserve">Ducta recta H I B, quæ conſtituat angulum altitudinis poli
              <lb/>
            A H B, quemadmodum & </s>
            <s xml:id="echoid-s10758" xml:space="preserve">nos fecimus, ſumit in ea punctum quodcunque φ, per quod ipſi D H, parallelã
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0186-02" xlink:href="note-0186-02a" xml:space="preserve">10</note>
            agit φ V, quæ rectam
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0186-01" xlink:href="fig-0186-01a" number="136">
                <image file="0186-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0186-01"/>
              </figure>
            ductam ex H, ipſi D C,
              <lb/>
            parallelã, ſecet in V,
              <lb/>
            puncto, è quo, vt cen-
              <lb/>
            tro, interualloq́, V φ,
              <lb/>
            circulũ deſcribit. </s>
            <s xml:id="echoid-s10759" xml:space="preserve">Quo
              <lb/>
            diuiſo in partes 24. </s>
            <s xml:id="echoid-s10760" xml:space="preserve">ini
              <lb/>
            tio facto in φ, conne-
              <lb/>
            ctit quælibet duo pun-
              <lb/>
            cta à φ, æqualiter re-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0186-03" xlink:href="note-0186-03a" xml:space="preserve">20</note>
            mota lineis rectis oc-
              <lb/>
            cultis, ſecantibus rectã
              <lb/>
            φ V, in pũctis, per quæ
              <lb/>
            ex H, rectas emittit
              <lb/>
            pro lineis horarijs, quæ
              <lb/>
            omnino illis, quæ priori
              <lb/>
            modo inuentæ ſunt, re-
              <lb/>
            ſpondebunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s10761" xml:space="preserve">Quòd ſi ſin
              <lb/>
            guli arcus circuli ex
              <lb/>
            V, deſcripti bifariã ſe-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0186-04" xlink:href="note-0186-04a" xml:space="preserve">30</note>
            centur, vel in quatuor
              <lb/>
            partes, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10762" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s10763" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s10764" xml:space="preserve">eadem
              <lb/>
            fiant, habebuntur quoque lineæ pro ſemihoris, vel pro quartis horarum partibus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10765" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s10766" xml:space="preserve">ex H, egredientes.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s10767" xml:space="preserve">Quamuis autem operationem hanc ipſe non demonstret, multis tamen experimentis didicimus, eam verã
              <lb/>
            eſſe, lineasq́, horarias per eam inuentas congruere illis, quas antea inuenimus.</s>
            <s xml:id="echoid-s10768" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s10769" xml:space="preserve">IAM vero, ſi certa eſt hæc praxis, poterit quis commodiſſime horologium horizontale Aſtronomi-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0186-05" xlink:href="note-0186-05a" xml:space="preserve">Deſcriptio ho-
                <lb/>
              rologii horizon
                <lb/>
              talis ex figura
                <lb/>
              radiorum An-
                <lb/>
              dreæ Schoneri.</note>
            cum, vnà cum arcubus ſignorum deſcribere, ad datam etiam ſtyli magnitudinem, hac ratione. </s>
            <s xml:id="echoid-s10770" xml:space="preserve">Deſcripto
              <lb/>
            radio Aequatoris D C, vnà cum aliorum ſignorum radijs, ducatur per D, perpendicularis D H, pro axe
              <lb/>
            mundi, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10771" xml:space="preserve">ex D, demittatur recta D ρ, faciens cum axe D H, angulum ρ D H, complemento altitudinis
              <lb/>
            poli æqualem. </s>
            <s xml:id="echoid-s10772" xml:space="preserve">Deinde ſumpta longitudine ſtyli data D ρ, ducatur per ρ, ad D ρ, perpendicularis H ρ I, ſe-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0186-06" xlink:href="note-0186-06a" xml:space="preserve">40</note>
            cans axem D H, in H, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10773" xml:space="preserve">radium Aequatoris D C, in I. </s>
            <s xml:id="echoid-s10774" xml:space="preserve">Sumpto quoque in recta H I, producta puncto
              <lb/>
            quouis φ, per quod axi D H, parallela agatur φ V, deſcribatur ex V, centro, interuallo V φ, circulus,
              <lb/>
            at que tota figura abſoluatur, vt Andreas Schonerus docuit. </s>
            <s xml:id="echoid-s10775" xml:space="preserve">Poſt hæc in plano horologij ducta meridia-
              <lb/>
            na linea H E, quam in I, ſecet ad angulos rectos æquinoctialis linea F K, ſumatur ſurſum verſus recta I H,
              <lb/>
            æqualis rectæ H I, in hac figura proxime conſtructa, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10776" xml:space="preserve">recta I E, rectæ D I. </s>
            <s xml:id="echoid-s10777" xml:space="preserve">Si enim interualla in radio
              <lb/>
            Aequatoris inter D, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10778" xml:space="preserve">lineas horarias ex H, egredientes poſita transferantur in plano horologij ex E,
              <lb/>
            vtrinque in lineã æquinoctialem, impreſſis in ea punctis, dabunt rectæ ex H, per hæc puncta æquinoctialis
              <lb/>
            lineæ emiſſæ horas à mer. </s>
            <s xml:id="echoid-s10779" xml:space="preserve">vel med. </s>
            <s xml:id="echoid-s10780" xml:space="preserve">noc. </s>
            <s xml:id="echoid-s10781" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s10782" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s10783" xml:space="preserve">vt prius. </s>
            <s xml:id="echoid-s10784" xml:space="preserve">Arcus vero ſignorum ex figura radiorum proxime
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0186-07" xlink:href="note-0186-07a" xml:space="preserve">Quomodo per
                <lb/>
              figuram radio-
                <lb/>
              rum maius, aut
                <lb/>
              minus horo@o
                <lb/>
              gium deſcriba-
                <lb/>
              tur.</note>
            conſtructa deſcribentur, vt ſupra.</s>
            <s xml:id="echoid-s10785" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s10786" xml:space="preserve">DESCRIPTIS autem lineis horarijs ex H, ſi per hunc modum, qui per figuram radiorum ab-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0186-08" xlink:href="note-0186-08a" xml:space="preserve">50</note>
            ſoluitur, maius, aut minus horologium ſit conſtruendum, deſcribenda erit figura radiorum Zodiaci ex pun
              <lb/>
            cto D, egredientium magis distans à puncto H, vel minus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10787" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s10788" xml:space="preserve">Ita enim fiet, vt eadem proportio ſit linea-
              <lb/>
            rum inter H, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10789" xml:space="preserve">radium Aequatoris D C, poſitæ ad lineas eiuſdem radij Aequatoris inter D, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10790" xml:space="preserve">puncta,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0186-09" xlink:href="note-0186-09a" xml:space="preserve">4. ſexti.</note>
            in quibus rectæ ex H, emiſſæ ſecant ipſam D C, interpoſitas, quæ linearum inter H, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10791" xml:space="preserve">radium Aequato-
              <lb/>
            ris remotiorẽ, vel propinquiorem, poſitæ ad lineas eiuſdem radij Aequatoris inter axem D H, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10792" xml:space="preserve">puncta,
              <lb/>
            in quibus rectæ ex H, emiſſæ ipſum radiũ Aequatoris interſecãt, propter triangulorum ſimilitudinẽ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10793" xml:space="preserve">c.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s10794" xml:space="preserve">Deſcriptio enim linearum horariarum ex H, emiſſarum eadem manet in eodẽ climate, ſiue horologiũ ma-
              <lb/>
            gnũ, ſiue paruũ deſcribendum ſit: </s>
            <s xml:id="echoid-s10795" xml:space="preserve">At deſcriptio radiorum Zodiaci in quocunque climate eadẽ ſemper eſt,
              <lb/>
            dummodo remotior ea ſit, vel propinquior puncto H, prout horologiũ maius, minus ve fuerit deſcribẽdum. </s>
            <s xml:id="echoid-s10796" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Linea quoque æquinoctialis in maiori, aut minori horologio tantum abeſſe debet in meridiana linea à cen-
              <lb/>
            tro H, quanta eſt portio rectæ H B, infigura radiorum Zodiaci inter H, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10797" xml:space="preserve">radium Aequatoris </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>