Clavius, Christoph
,
Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Figures
Content
Thumbnails
page
|<
<
(166)
of 677
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
it
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div556
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
145
">
<
pb
o
="
166
"
file
="
0186
"
n
="
186
"
rhead
="
GNOMONICES
"/>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10743
"
xml:space
="
preserve
">EODEM artificio in ſequentibus utemur, ſumendo in horologiis declinantibus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10744
"
xml:space
="
preserve
">inclinatis
<
lb
/>
lineam ſtyli loco lineę meridianæ; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10745
"
xml:space
="
preserve
">ſimiliter & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10746
"
xml:space
="
preserve
">in figura, ex qua arcus ſignorum deſcribuntur, lineã
<
lb
/>
indicis pro linea H B, horę 12. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10747
"
xml:space
="
preserve
">&</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10748
"
xml:space
="
preserve
">c. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10749
"
xml:space
="
preserve
">vt ſuo loco monebimus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10750
"
xml:space
="
preserve
">Itaque parallelos, ſiue arcus ſignorum
<
lb
/>
Zodiaci, &</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10751
"
xml:space
="
preserve
">c. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10752
"
xml:space
="
preserve
">in prędicto horologio horizontali deſcripſimus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10753
"
xml:space
="
preserve
">Quod faciendum erat.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10754
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
<
div
xml:id
="
echoid-div576
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
146
">
<
head
xml:id
="
echoid-head149
"
style
="
it
"
xml:space
="
preserve
">SCHOLIVM.</
head
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s10755
"
xml:space
="
preserve
">LINEAS horarias in figura radiorum huius propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10756
"
xml:space
="
preserve
">ex H, egredientes hoc modo deſcribit An-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0186-01
"
xlink:href
="
note-0186-01a
"
xml:space
="
preserve
">Praxis pulcher-
<
lb
/>
rima pro lineis
<
lb
/>
horariis in figu
<
lb
/>
ra radiorũ du-
<
lb
/>
cendis ſine in-
<
lb
/>
teruallis hora-
<
lb
/>
tijs horologii.</
note
>
dreas Schonerus in opere ſuæ Gnomonices. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10757
"
xml:space
="
preserve
">Ducta recta H I B, quæ conſtituat angulum altitudinis poli
<
lb
/>
A H B, quemadmodum & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10758
"
xml:space
="
preserve
">nos fecimus, ſumit in ea punctum quodcunque φ, per quod ipſi D H, parallelã
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0186-02
"
xlink:href
="
note-0186-02a
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
agit φ V, quæ rectam
<
lb
/>
<
figure
xlink:label
="
fig-0186-01
"
xlink:href
="
fig-0186-01a
"
number
="
136
">
<
image
file
="
0186-01
"
xlink:href
="
http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0186-01
"/>
</
figure
>
ductam ex H, ipſi D C,
<
lb
/>
parallelã, ſecet in V,
<
lb
/>
puncto, è quo, vt cen-
<
lb
/>
tro, interualloq́, V φ,
<
lb
/>
circulũ deſcribit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10759
"
xml:space
="
preserve
">Quo
<
lb
/>
diuiſo in partes 24. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10760
"
xml:space
="
preserve
">ini
<
lb
/>
tio facto in φ, conne-
<
lb
/>
ctit quælibet duo pun-
<
lb
/>
cta à φ, æqualiter re-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0186-03
"
xlink:href
="
note-0186-03a
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
mota lineis rectis oc-
<
lb
/>
cultis, ſecantibus rectã
<
lb
/>
φ V, in pũctis, per quæ
<
lb
/>
ex H, rectas emittit
<
lb
/>
pro lineis horarijs, quæ
<
lb
/>
omnino illis, quæ priori
<
lb
/>
modo inuentæ ſunt, re-
<
lb
/>
ſpondebunt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10761
"
xml:space
="
preserve
">Quòd ſi ſin
<
lb
/>
guli arcus circuli ex
<
lb
/>
V, deſcripti bifariã ſe-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0186-04
"
xlink:href
="
note-0186-04a
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
centur, vel in quatuor
<
lb
/>
partes, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10762
"
xml:space
="
preserve
">c. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10763
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10764
"
xml:space
="
preserve
">eadem
<
lb
/>
fiant, habebuntur quoque lineæ pro ſemihoris, vel pro quartis horarum partibus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10765
"
xml:space
="
preserve
">c. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10766
"
xml:space
="
preserve
">ex H, egredientes.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10767
"
xml:space
="
preserve
">Quamuis autem operationem hanc ipſe non demonstret, multis tamen experimentis didicimus, eam verã
<
lb
/>
eſſe, lineasq́, horarias per eam inuentas congruere illis, quas antea inuenimus.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10768
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s10769
"
xml:space
="
preserve
">IAM vero, ſi certa eſt hæc praxis, poterit quis commodiſſime horologium horizontale Aſtronomi-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0186-05
"
xlink:href
="
note-0186-05a
"
xml:space
="
preserve
">Deſcriptio ho-
<
lb
/>
rologii horizon
<
lb
/>
talis ex figura
<
lb
/>
radiorum An-
<
lb
/>
dreæ Schoneri.</
note
>
cum, vnà cum arcubus ſignorum deſcribere, ad datam etiam ſtyli magnitudinem, hac ratione. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10770
"
xml:space
="
preserve
">Deſcripto
<
lb
/>
radio Aequatoris D C, vnà cum aliorum ſignorum radijs, ducatur per D, perpendicularis D H, pro axe
<
lb
/>
mundi, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10771
"
xml:space
="
preserve
">ex D, demittatur recta D ρ, faciens cum axe D H, angulum ρ D H, complemento altitudinis
<
lb
/>
poli æqualem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10772
"
xml:space
="
preserve
">Deinde ſumpta longitudine ſtyli data D ρ, ducatur per ρ, ad D ρ, perpendicularis H ρ I, ſe-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0186-06
"
xlink:href
="
note-0186-06a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
cans axem D H, in H, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10773
"
xml:space
="
preserve
">radium Aequatoris D C, in I. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10774
"
xml:space
="
preserve
">Sumpto quoque in recta H I, producta puncto
<
lb
/>
quouis φ, per quod axi D H, parallela agatur φ V, deſcribatur ex V, centro, interuallo V φ, circulus,
<
lb
/>
at que tota figura abſoluatur, vt Andreas Schonerus docuit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10775
"
xml:space
="
preserve
">Poſt hæc in plano horologij ducta meridia-
<
lb
/>
na linea H E, quam in I, ſecet ad angulos rectos æquinoctialis linea F K, ſumatur ſurſum verſus recta I H,
<
lb
/>
æqualis rectæ H I, in hac figura proxime conſtructa, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10776
"
xml:space
="
preserve
">recta I E, rectæ D I. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10777
"
xml:space
="
preserve
">Si enim interualla in radio
<
lb
/>
Aequatoris inter D, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10778
"
xml:space
="
preserve
">lineas horarias ex H, egredientes poſita transferantur in plano horologij ex E,
<
lb
/>
vtrinque in lineã æquinoctialem, impreſſis in ea punctis, dabunt rectæ ex H, per hæc puncta æquinoctialis
<
lb
/>
lineæ emiſſæ horas à mer. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10779
"
xml:space
="
preserve
">vel med. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10780
"
xml:space
="
preserve
">noc. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10781
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10782
"
xml:space
="
preserve
">c. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10783
"
xml:space
="
preserve
">vt prius. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10784
"
xml:space
="
preserve
">Arcus vero ſignorum ex figura radiorum proxime
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0186-07
"
xlink:href
="
note-0186-07a
"
xml:space
="
preserve
">Quomodo per
<
lb
/>
figuram radio-
<
lb
/>
rum maius, aut
<
lb
/>
minus horo@o
<
lb
/>
gium deſcriba-
<
lb
/>
tur.</
note
>
conſtructa deſcribentur, vt ſupra.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10785
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s10786
"
xml:space
="
preserve
">DESCRIPTIS autem lineis horarijs ex H, ſi per hunc modum, qui per figuram radiorum ab-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0186-08
"
xlink:href
="
note-0186-08a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
ſoluitur, maius, aut minus horologium ſit conſtruendum, deſcribenda erit figura radiorum Zodiaci ex pun
<
lb
/>
cto D, egredientium magis distans à puncto H, vel minus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10787
"
xml:space
="
preserve
">c. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10788
"
xml:space
="
preserve
">Ita enim fiet, vt eadem proportio ſit linea-
<
lb
/>
rum inter H, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10789
"
xml:space
="
preserve
">radium Aequatoris D C, poſitæ ad lineas eiuſdem radij Aequatoris inter D, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10790
"
xml:space
="
preserve
">puncta,
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0186-09
"
xlink:href
="
note-0186-09a
"
xml:space
="
preserve
">4. ſexti.</
note
>
in quibus rectæ ex H, emiſſæ ſecant ipſam D C, interpoſitas, quæ linearum inter H, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10791
"
xml:space
="
preserve
">radium Aequato-
<
lb
/>
ris remotiorẽ, vel propinquiorem, poſitæ ad lineas eiuſdem radij Aequatoris inter axem D H, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10792
"
xml:space
="
preserve
">puncta,
<
lb
/>
in quibus rectæ ex H, emiſſæ ipſum radiũ Aequatoris interſecãt, propter triangulorum ſimilitudinẽ, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10793
"
xml:space
="
preserve
">c.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10794
"
xml:space
="
preserve
">Deſcriptio enim linearum horariarum ex H, emiſſarum eadem manet in eodẽ climate, ſiue horologiũ ma-
<
lb
/>
gnũ, ſiue paruũ deſcribendum ſit: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10795
"
xml:space
="
preserve
">At deſcriptio radiorum Zodiaci in quocunque climate eadẽ ſemper eſt,
<
lb
/>
dummodo remotior ea ſit, vel propinquior puncto H, prout horologiũ maius, minus ve fuerit deſcribẽdum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10796
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
Linea quoque æquinoctialis in maiori, aut minori horologio tantum abeſſe debet in meridiana linea à cen-
<
lb
/>
tro H, quanta eſt portio rectæ H B, infigura radiorum Zodiaci inter H, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s10797
"
xml:space
="
preserve
">radium Aequatoris </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>