Alvarus, Thomas
,
Liber de triplici motu
,
1509
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Figures
Content
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 14
[out of range]
>
<
1 - 14
[out of range]
>
page
|<
<
of 290
>
>|
<
echo
version
="
1.0
">
<
text
xml:lang
="
la
">
<
div
xml:id
="
N10132
"
level
="
1
"
n
="
1
"
type
="
body
">
<
div
xml:id
="
N15C17
"
level
="
2
"
n
="
3
"
type
="
other
"
type-free
="
pars
">
<
div
xml:id
="
N20F21
"
level
="
3
"
n
="
3
"
type
="
other
"
type-free
="
tractatus
">
<
div
xml:id
="
N20F2E
"
level
="
4
"
n
="
1
"
type
="
chapter
"
type-free
="
capitulum
">
<
p
xml:id
="
N222B3
">
<
s
xml:id
="
N222D5
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
chead
="
De motu rarefacttonis condenſationis.
"
file
="
0186
"
n
="
186
"/>
quantitatis ad materiã in eadē ꝓportione ſe hñt
<
lb
/>
raritates ab eis producte, et ꝑ ↄ̨ñs a qualibet pro-
<
lb
/>
portione certa raritas nata eſt ꝓuenire fuit pro-
<
lb
/>
bandū. </
s
>
<
s
xml:id
="
N222ED
"
xml:space
="
preserve
">Sed falſitas cõſequentis oſtenditur / q2 ſe-
<
lb
/>
queret̄̄ / cū pedale in quo eſt ꝓportio quadrupla
<
lb
/>
quantitatis ad materiã, et tripedale in quo eſt du-
<
lb
/>
pla ꝓportio quãtitatis ad materiã augmētaret̄̄
<
lb
/>
ad duplã quantitatē, eque velociter acq̇rerēt de ra
<
lb
/>
ritate: ſed hoc videtur falſum. </
s
>
<
s
xml:id
="
N222FA
"
xml:space
="
preserve
">igr̄ et illud ex quo ſe
<
lb
/>
quit̄̄. </
s
>
<
s
xml:id
="
N222FF
"
xml:space
="
preserve
">Falſitas cõſequentis oſtenditur: q2 cū illa pu
<
lb
/>
ta tripedale et pedale augmentãtur ad duplã quã-
<
lb
/>
titatē: etiã augmentantur ad duplã raritatē q2 ſi-
<
lb
/>
cut quantitas efficitur maior ita etiã raritas ma-
<
lb
/>
nente eadē materia: ſed tripedale minorē raritatē
<
lb
/>
habebat ꝙ̄ pedale. </
s
>
<
s
xml:id
="
N2230C
"
xml:space
="
preserve
">et quodlibet illoꝝ acq̇ſiuit tantã
<
lb
/>
raritatē quantã habebat cū vtrū fuerit augmen-
<
lb
/>
tatū ad duplum: g̊ ſequitur / maiorē raritatē acq̇-
<
lb
/>
ſiuit pedale quã tripedale: patꝫ hec ↄ̨ña: q2 qñ duo
<
lb
/>
inequalia efficiūtur in duplo maior a maiorē lati-
<
lb
/>
tudinē acquirit maiꝰ quã minꝰ: vt cõſtat. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22319
"
xml:space
="
preserve
">Sed ſeque
<
lb
/>
la probatur: q2 vtrū illoꝝ acq̇rit ꝓportionem du
<
lb
/>
plam: g̊ ſequitur / vtrū illoꝝ acq̇rit raritatē na
<
lb
/>
tam prouenire a proportione dupla: ſed m iſtam
<
lb
/>
opinionē oīs raritas nata prouenire a proportiõe
<
lb
/>
dupla eſt equalis cuilibet nate ꝓuenire a quacū
<
lb
/>
proportione dupla: igr̄ propoſitū. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22328
"
xml:space
="
preserve
">¶ Dices forte et
<
lb
/>
bene concedendo ſequelã et negando falſitatē con-
<
lb
/>
ſequentis: et ad probationē concedo ſequelã: et ne-
<
lb
/>
go falſitatē conſequentis et ad probationē falſita-
<
lb
/>
tis ↄ̨ñtis: nego hanc cõſequētiã hoc efficitur in du-
<
lb
/>
plo maiꝰ: g̊ in duplo rariꝰ: īmo vt m argumentuꝫ
<
lb
/>
ante oppoſitū prīcipalis queſtiõis oſtendit aliqñ
<
lb
/>
ſtat aliqñ ad duplationē quantitatis ſequeatur
<
lb
/>
duplatio raritatis et aliqñ minor et aliqñ maior.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N2233B
">
<
s
xml:id
="
N2233C
"
xml:space
="
preserve
">Sꝫ ↄ̨̨tra. </
s
>
<
s
xml:id
="
N2233F
"
xml:space
="
preserve
">Quia tunc ſequeret̄̄ / qñ-
<
lb
/>
cun duo equalia quantitatiue, ſiue equalia, ſiue
<
lb
/>
inequalia in raritate equaliter acquirerēt de quã
<
lb
/>
titate: ipſa equaliter rarefierent: ſed conſequens
<
lb
/>
eſt falſum: igr̄ et illud ex quo ſequitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
N2234A
"
xml:space
="
preserve
">Falſitas cõ-
<
lb
/>
ſequentis probatur: q2 ſint duo corpora equalia
<
lb
/>
ī eque rara q̄ equales quãtitates acq̇rant: tūc eque
<
lb
/>
ꝓportionabiliter ſicut acq̇runt de quantitate acq̇-
<
lb
/>
runt de raritate: ſed equalē ꝓportionē acq̇runt de
<
lb
/>
quantitate: g̊ equaliter acq̇runt de raritate: et rari
<
lb
/>
tas vniꝰ eſt minor ꝙ̄ raritas alterius: g̊ raritas mi
<
lb
/>
nor mīorē latitudinē raritatꝪ acq̇rit raritas ma
<
lb
/>
ior: ptꝫ hec cõſequentia ꝑ hanc maximã. </
s
>
<
s
xml:id
="
N2235D
"
xml:space
="
preserve
">Qñcun
<
lb
/>
aliqua duo inequalia eque velociter ꝓportionabi
<
lb
/>
liter maiorantur velociꝰ maiorat̄̄ maiꝰ in eodē tꝑe /
<
lb
/>
vt pꝫ ſi ſex et quatuor debeant ad ſexq̇alteꝝ maio
<
lb
/>
rari eodem tꝑe adequate: tunc em̄ in tꝑe quo ſex ac
<
lb
/>
quirit tria quatuor atq̇rit duo. / vt conſtat: ſed in ꝓ-
<
lb
/>
poſito. </
s
>
<
s
xml:id
="
N2236C
"
xml:space
="
preserve
">vtra illarū raritatū eque ꝓportionaliter
<
lb
/>
maiorat̄̄: g̊ maior raritas maiorē latitudinē rari-
<
lb
/>
tatis acq̇rat ꝙ̄ minor in eodē tꝑe. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22373
"
xml:space
="
preserve
">Sed ſequela ꝓba
<
lb
/>
tur qm̄ illa ſunt equalia, et equales quãtitates acq̇
<
lb
/>
runt: igr̄ equales ꝓportiones, et vltra equales pro
<
lb
/>
portiones: g̊ equales raritates ptꝫ cõſequentia: q2
<
lb
/>
ab equalibꝰ ꝓportionibus quãtitatis ad materiã
<
lb
/>
equales raritates nate ſunt prouenire: vt patet ex
<
lb
/>
opinione et reſponſione: igitur.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N22382
">
<
s
xml:id
="
N22383
"
xml:space
="
preserve
">Scḋo ad idē argr̄ ſic. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22386
"
xml:space
="
preserve
">Si illa poſitio
<
lb
/>
eſſet vera ſequeretur / oporteret ſignare gradꝰ in
<
lb
/>
quantitate, et etiã in materia: ſed hoc eſt falſū: igr̄
<
lb
/>
illud ex quo ſeq̇tur. </
s
>
<
s
xml:id
="
N2238F
"
xml:space
="
preserve
">Falſitas ↄ̨ñtis oſtēditur: qm̄ nec
<
lb
/>
quantitas, nec materia ſuſcipiant magis et minus /
<
lb
/>
igr̄ nõ habent gradus. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22396
"
xml:space
="
preserve
">Sed ſeq̄la ꝓbatur / qm̄ rari-
<
lb
/>
tas et raritatꝪ maioritas penes ꝓportionē quãti-
<
cb
chead
="
De motu rarefactionis condenſationis.
"/>
tatis ad materiã d3 ſumi: vt dicit opinio et dēſitas
<
lb
/>
eocontra penes ꝓportionē materia ad quantitatē /
<
lb
/>
g̊ oportet quãtitatē materiã exuperare cū aliquid
<
lb
/>
rarū dicit̄̄: et materiã quantitatē excedere cū aliq̇d
<
lb
/>
denſum efficitur: ſed nun̄ quantitas exuperat ma
<
lb
/>
teriam extenſiue: q2 ſunt equalis extenſionis: igit̄̄
<
lb
/>
oportet / exuperet intenſiue: q2 alias nun̄ erit ꝓ-
<
lb
/>
portio maioris inequalitatis quantitatis ad ma-
<
lb
/>
teriã vel econtra.
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0186-01a
"
xlink:label
="
note-0186-01
"
xml:id
="
N223E1
"
xml:space
="
preserve
">Dicitur.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N223B3
"
xml:space
="
preserve
">¶ Dices et bene concedendo ſeque
<
lb
/>
lam, ꝑ gradus quantitatis nõ intelligendo gradꝰ
<
lb
/>
intenſionis quãtitatis: ſed intelligendo certas ꝓ-
<
lb
/>
portiones quantitatis vt puta vna quarta peda
<
lb
/>
lis ſit vnus gradus quantitatis: et vna octaua pe-
<
lb
/>
dalis medietas vniꝰ gradus quantitatis etc̈. vnus
<
lb
/>
vero gradus materie ſit certa portio materie vtpo
<
lb
/>
te tanta quãta eſt in vna octaua vniꝰ pedalis terre
<
lb
/>
exiſtēs in ſua naturali diſpoſitione quod (exēpli
<
lb
/>
gratia dico) capias em̄ ꝓ libito quãtū volueris de
<
lb
/>
materia ꝓ vno gradu, et etiã de quantitate ſicut di
<
lb
/>
cimus de gradibꝰ qualitatis: et m hoc negetur fal
<
lb
/>
ſitas conſequētis, et concedat̄̄ nec quantitas: nec
<
lb
/>
materia ſuſcipiūt magis et minꝰ: cū hoc tñ ſtat et
<
lb
/>
ſi quantitas nõ hꝫ gradus intentionales hꝫ tñ extē
<
lb
/>
ſionales. </
s
>
<
s
xml:id
="
N223D4
"
xml:space
="
preserve
">et ſimiliter ̄uis materia nõ hꝫ gradus in
<
lb
/>
tenſionales hꝫ tñ gradus entitatiuos qui ſunt par
<
lb
/>
tes ipſius materie vt declarant cõiter hanc mate-
<
lb
/>
riam de raritate et denſitate tractantes.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N223E7
">
<
s
xml:id
="
N223E8
"
xml:space
="
preserve
">Sed cõtra. </
s
>
<
s
xml:id
="
N223EB
"
xml:space
="
preserve
">Quia tunc ſequeretur /
<
lb
/>
nullū rarū eſſet denſuꝫ: ſed hoc eſt falſum: igr̄ illud
<
lb
/>
ex quo ſequitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
N223F2
"
xml:space
="
preserve
">Falſitas ↄ̨ñtis oſtēditur, q2 capto
<
lb
/>
vno denſo finite benſo, illud eſt rarū: igr̄. </
s
>
<
s
xml:id
="
N223F7
"
xml:space
="
preserve
">Probat̄̄
<
lb
/>
añs, q2 illud ſub magna quantitate continet parū
<
lb
/>
de materia: igr̄ eſt rarum, ptꝫ ex diffinitione rari.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N223FF
"
xml:space
="
preserve
">Sed iam ꝓbo ſequelã, qm̄ ſi aliquid eſt rarū in eo
<
lb
/>
quantitas ſe hꝫ in ꝓportiõe maioris inequalitatis
<
lb
/>
ad materiã, et ſi ipſum eſſet denſum in eo materia
<
lb
/>
ſe hꝫ in ꝓportione maioris in inequalitatis ad quã-
<
lb
/>
titatē: ſed īpoſſibile eſt in eodē ſaltem exiſtēte in
<
lb
/>
eodē loco etc̈. quantitas excedat materiam, et exce-
<
lb
/>
datur ab ea: igr̄ īpoſſibile eſt aliquid ſit rarum et
<
lb
/>
denſum: quod fuit ꝓbandū.
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0186-02a
"
xlink:label
="
note-0186-02
"
xml:id
="
N2242E
"
xml:space
="
preserve
">Dicitur.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N22415
"
xml:space
="
preserve
">¶ Dices et bene conce-
<
lb
/>
dendo ſequelã (vt hec opinio eã concedit) et negãdo
<
lb
/>
falſitatē ↄ̨ñtis, et ad ꝓbattonē negando hanc con-
<
lb
/>
ſequentiam in hoc corpore eſt modica materia ſub
<
lb
/>
magna quantitate: g̊ hoc eſt rarum, nec ibi argr̄ a
<
lb
/>
diffinitiõe ad diffinitū: ſed oportet dicere vt poſtea
<
lb
/>
clarius et latius dicetur in hoc corpore quantitas
<
lb
/>
excedit materiam, et hꝫ ad materiam ꝓportionem
<
lb
/>
maioris inequalitatis: igitur illud corpus eſt rarū /
<
lb
/>
et ſic conſequentia eſt bona.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N22434
">
<
s
xml:id
="
N22435
"
xml:space
="
preserve
">Sed contra. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22438
"
xml:space
="
preserve
">Quia tunc ſequeret̄̄ hec
<
lb
/>
concluſio aliquod corpus naturale, nec eſt rarum
<
lb
/>
nec denſum naturaliter. </
s
>
<
s
xml:id
="
N2243F
"
xml:space
="
preserve
">Seq̄la ꝓbatur / q2 capio a.
<
lb
/>
pedale in cuiꝰ qualibet quarta eſt vnꝰ gradus ma-
<
lb
/>
terie: quo poſito ibi inter materiã et quantitatē eſt
<
lb
/>
ꝓportio equalitatis: igr̄ ibi gradus quãtitatis nõ
<
lb
/>
excedūt gradus materie. </
s
>
<
s
xml:id
="
N2244A
"
xml:space
="
preserve
">igr̄ tale pedale nõ eſt raꝝ
<
lb
/>
nec gradus materie excedūt gradus quantitatis:
<
lb
/>
igr̄ nõ eſt denſum: igr̄ aliquod pedale eſt nec eſt
<
lb
/>
rarū nec eſt denſum / quod fuit probandū. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22453
"
xml:space
="
preserve
">Falſitas
<
lb
/>
ↄ̨ñtis oſtenditur / q2 tale pedale hꝫ certã materiam
<
lb
/>
ſub certa quantitate puta paruã materiã ſub ma-
<
lb
/>
gna quantitate: igr̄ illud eſt rarū.
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0186-03a
"
xlink:label
="
note-0186-03
"
xml:id
="
N2246A
"
xml:space
="
preserve
">Dicitur.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N22461
"
xml:space
="
preserve
">¶ Dices et bene
<
lb
/>
concedendo quod infertur.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N22470
">
<
s
xml:id
="
N22471
"
xml:space
="
preserve
">Sed contra. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22474
"
xml:space
="
preserve
">Quia tunc ſequeretnr /
<
lb
/>
bipedale ī cuiꝰ vna medietate eſt ꝓportio dupla
<
lb
/>
quãtitatis ad materiã et iu alia eſt ꝓportio eq̈lita- </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
div
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>