Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.008486
">
<
pb
pagenum
="
538
"
xlink:href
="
016/01/187.jpg
"/>
æquauerit. </
s
>
<
s
id
="
s.008487
">Itaque & in mari figuræ omnes
<
lb
/>
effictæ videntur animalium, & non ſolùm
<
lb
/>
animalium, ſed etiam inſtrumentorum. </
s
>
<
s
id
="
s.008488
">Et
<
lb
/>
in Indico præcipuè monſtra immenſæ ſunt,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1184
"/>
<
lb
/>
& incredibilis magnitudinis. </
s
>
<
s
id
="
s.008489
">Cauſam tam
<
lb
/>
multiplicium figurarum eſſe reor facilitatem
<
lb
/>
generationis, & vitæ. </
s
>
<
s
id
="
s.008490
">Nam cùm ad genera
<
lb
/>
tionem concurrant calor & humidum, ad
<
lb
/>
vitam alimentum, in mari calor abundat &
<
lb
/>
humidum, atque pabulum irimari enim ſal,
<
lb
/>
in ſale oleum, oleum autem humidum eſt
<
lb
/>
pingue, ob id etiam alimentum. </
s
>
<
s
id
="
s.008491
">Propter
<
lb
/>
motum etiam non contingit peſtis, velut in
<
lb
/>
aëre: mare enim quotidie mouetur, aër au
<
lb
/>
tem aliquando tranquillitas eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.008492
">Ob id quæ
<
lb
/>
libet forma piſcis conſeruari facilè poteſt,
<
lb
/>
non ita in aëre. </
s
>
<
s
id
="
s.008493
">Mouentur etiam piſces in
<
lb
/>
mari abſque labore, terreſtria animalia non:
<
lb
/>
vnde terreſtria animalia, vel eſurire cogun
<
lb
/>
tur, vel labore nimio confici neceſſe eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.008494
">Ne
<
lb
/>
que mare gelaſcit, aut feruet, vt terra, &
<
lb
/>
aquæ fluuiorum, niſi extrema parte, qua ab
<
lb
/>
aëre tangitur. </
s
>
<
s
id
="
s.008495
">His tot commodis, tum mi
<
lb
/>
ſtione diuerſarum ſpecierum, plurima mon
<
lb
/>
ſtra in mari generantur, adeò vt aliquando
<
lb
/>
propter æſtum exundante mari copioſius,
<
lb
/>
ad trecenta genera animalium monſtrifi
<
lb
/>
corum in littore Oceani occidentalis relicta
<
lb
/>
ſint. </
s
>
<
s
id
="
s.008496
">Ratio quoque, qua monſtra, mon
<
lb
/>
ſtroſique partus, & octimeſtres in Ægypto
<
lb
/>
viuant eadem eſt cur, quæ in mari debilis
<
lb
/>
ſint vitæ, tamen ſuperſint. </
s
>
<
s
id
="
s.008497
">Qui verò piſces
<
lb
/>
non viuunt, aliis piſcibus faciliùs miſcen
<
lb
/>
tur, quàm animalia terreſtria, quæ herbis
<
lb
/>
paſcuntur, quia commodiùs iunguntur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.008498
">Qui verò carnes, & piſces deuorant, diffi
<
lb
/>
ciliùs carniuoris feris, quoniam minùs ha
<
lb
/>
bent ſenſus, & minùs ob id amant: amor
<
lb
/>
enim cum ſenſu fit: ob piſces non miſeren
<
lb
/>
tur, vt leones, neque vllis parcunt, qui
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1185
"/>
<
lb
/>
prædæ loco ſint. </
s
>
<
s
id
="
s.008499
">Referunt tamen raiam piſ
<
lb
/>
cem homini ſub aquis periclitanti auxiliari,
<
lb
/>
ne vel ſubmergatur, vel à belluis maris diſ
<
lb
/>
cerpatur. </
s
>
<
s
id
="
s.008500
">Sed raia primùm ſi hoc agit, pe
<
lb
/>
culiari quadam proprietate facit: nam & ſo
<
lb
/>
la inter piſces marinos, quod ſciamus, alteri
<
lb
/>
generi miſcetur, ſquatinæ ſcilicet. </
s
>
<
s
id
="
s.008501
">Deinde
<
lb
/>
raia, viua animalia non perſequitur, nec for
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1186
"/>
<
lb
/>
ſan carnes edit. </
s
>
<
s
id
="
s.008502
">Cur verò ſola raia, & ſqua
<
lb
/>
tina ſimul diuerſo genere miſceantur, cauſa
<
lb
/>
eſt, quòd pleraque alia animalia in maris
<
lb
/>
profundo lateant. </
s
>
<
s
id
="
s.008503
">Carniuoræ etiam prædæ
<
lb
/>
non Veneri ſtudent. </
s
>
<
s
id
="
s.008504
">Pleraque ob timorem
<
lb
/>
non fidunt ex mitibus: talia etiam gregatim
<
lb
/>
plerunque incedunt, vt non deſit ſocius è ge
<
lb
/>
nere ſuo, præſertim tempore, quo ad Vene
<
lb
/>
rem procliuia ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.008505
">Ob tot cauſas ſolus piſcis
<
lb
/>
ex raia, ſquatinam miſtus forma in mari cer
<
lb
/>
nitur. </
s
>
<
s
id
="
s.008506
">Eſt autem raia piſcis magnitudine ſcu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1187
"/>
<
lb
/>
ti, planè atque cartilagineus. </
s
>
<
s
id
="
s.008507
">Eadem verò
<
lb
/>
ratio de magnitudine belluarum in mari,
<
lb
/>
præcipuéque Indico, quæ de forma. </
s
>
<
s
id
="
s.008508
">Nam ob
<
lb
/>
humidum & calorem, & alimentum fermè
<
lb
/>
vbique præſens, tum quia abſque pedibus
<
lb
/>
ſuſtinentur, & grandia ſuperant maris ſpa
<
lb
/>
tia abſque labore, ideò maximi ſunt piſces
<
lb
/>
terreſtrium animalium comparatione, auium
<
lb
/>
autem longè magis. </
s
>
<
s
id
="
s.008509
">Nam finge vaſtum ani
<
lb
/>
mal, & elephanto quadruplo maius, ſi eſſe
<
lb
/>
poteſt, in terra nónne plurimo cibo indige
<
lb
/>
bit, quo abſumpto cogetur magnum illud
<
lb
/>
pondus maximo incommodo alias quærere
<
lb
/>
terras: itaque facilè contracto morbo peri
<
lb
/>
bit, aut inedia, ſi ſenſim & lentè ex vna
<
lb
/>
regione in aliam tranſierit. </
s
>
<
s
id
="
s.008510
">Deinde etiam
<
lb
/>
ſi tutò tranſeat & abſque labore, quis mo
<
lb
/>
dus erit, ne hominum inſidiis capiatur? </
s
>
<
s
id
="
s.008511
">Ho
<
lb
/>
rum nullum eſt periculorum aut incommo
<
lb
/>
dorum in mari: nam
<
expan
abbr
="
neq;
">neque</
expan
>
cibus deeſſe piſci
<
lb
/>
bus, nec tranſitus ex vna regione in aliam
<
lb
/>
cum labore eſt, nec vllis hominum inſidiis
<
lb
/>
medio mari, etiam ſi monarcha orbi impe
<
lb
/>
rat, ſubiici poterunt. </
s
>
<
s
id
="
s.008512
">Ob id igitur piſces ma
<
lb
/>
ximos inter animalia, aues minimæ: terre
<
lb
/>
ſtria, magnitudine ſunt mediocria. </
s
>
<
s
id
="
s.008513
">Nam cur
<
lb
/>
aues minores ſint terreſtribus animalibus,
<
lb
/>
ratio non obſcura eſt, cùm faciliùs ſubie
<
lb
/>
ctis pedibus in terra ſuſtineatur animal,
<
lb
/>
quàm in aëre expanſis alis. </
s
>
<
s
id
="
s.008514
">Medij inter ter
<
lb
/>
reſtria, & marina animalia piſces ſint la
<
lb
/>
cuum. </
s
>
<
s
id
="
s.008515
">Vnde in Algoiæ Sueuiæ regione lacu
<
lb
/>
bus piſcis Vualmin inuenitur: cui ſub men
<
lb
/>
to duo funes ſunt, qui quandoque ad pon
<
lb
/>
dus librarum 40. perueniunt. </
s
>
<
s
id
="
s.008516
">Hic piſces
<
lb
/>
alios his funibus venatur, tum etiam aues.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.008517
">Sunt enim illi loco promuſcidis in elephan
<
lb
/>
to: meritóque ob magnitudinem balena la
<
lb
/>
cuum dici poteſt, tantò minor balena ma
<
lb
/>
ris, quantò mari lacus minores ſunt: & aquæ
<
lb
/>
lacuum ob frigiditatem, & lacus ipſi ob ma
<
lb
/>
credinem, ad generationem, & alimentum
<
lb
/>
ipſo mari ſunt inferiores. </
s
>
<
s
id
="
s.008518
">Omnium igitur
<
lb
/>
<
emph
type
="
italics
"/>
(
<
emph.end
type
="
italics
"/>
vt dictum eſt) terreſtrium animalium for
<
lb
/>
mas piſcibus expreſſit natura, hominem Tri
<
lb
/>
tone, mulierem Nereide (hæc enim non fa
<
lb
/>
buloſa, Sirenes autem fabuloſæ) elephan
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1188
"/>
<
lb
/>
tem elephante, atque alia eiuſcemodi. </
s
>
<
s
id
="
s.008519
">Sed
<
lb
/>
omnes piſces parte anteriore licet videan
<
lb
/>
tur ſimiles animalibus pedeſtribus, poſte
<
lb
/>
riore tamen in piſcem deſinunt, vel nullis
<
lb
/>
fermè exceptis. </
s
>
<
s
id
="
s.008520
">Cauſa eſt, quòd velut in
<
lb
/>
nauis puppi temo illam dirigit, ita cauda
<
lb
/>
piſcis iter ſuum. </
s
>
<
s
id
="
s.008521
">Propterea piſcibus omni
<
lb
/>
bus fermè cauda bifida. </
s
>
<
s
id
="
s.008522
">Tanta verò illorum
<
lb
/>
multitudo, vt referant in Narbonenſi Gal
<
lb
/>
liæ parte aliquando vno retium tractu (in
<
lb
/>
credibile dictu) captos piſces tot, tantóſque,
<
lb
/>
vt pondo ſeu libras CCCXCM. æquarent:
<
lb
/>
quod & ex magnitudine, & multitudine
<
lb
/>
contigiſſe potuit. </
s
>
<
s
id
="
s.008523
">In vniuerſum autem piſ
<
lb
/>
cium genus, & multitudine, & magnitu
<
lb
/>
dine, & robore, & formæ varietate reli
<
lb
/>
qua animantium genera præcellit, vt ſunt
<
lb
/>
etiam ex illis, quibus non deſint pedes, ve
<
lb
/>
lut polypis, à pedum multitudine ſic voca
<
lb
/>
tis. </
s
>
<
s
id
="
s.008524
">Hos paruos atque aſſatos ſuper prunas
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1189
"/>
<
lb
/>
ad concipiendum meritò dabat Hippocra
<
lb
/>
tes, quoniam polypus facilè concipit & fert,
<
lb
/>
nerueáque ſubſtantia præditus eſt, & tardè
<
lb
/>
concoquitur: ob id etiam eius caput mala
<
lb
/>
ſomnia mouet: quòd durum concoctione
<
lb
/>
atros vapores mittat non ſecùs ac cepe, ſed
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
lõgè
">longè</
expan
>
validius. </
s
>
<
s
id
="
s.008525
">Alij ſunt informes, velut quod
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1190
"/>
<
lb
/>
corio eſt, quaſi ſuillo, magnitudine fermè
<
lb
/>
elephantis, ſuillo etiam capite, pedibus lora
<
lb
/>
ceis, ſine dentibus, paruis oculis, ſub ventre
<
lb
/>
duo foramina habet iuxta caudam. </
s
>
<
s
id
="
s.008526
">Cauda
<
lb
/>
prælonga, brachij menſura latiore, quam
<
lb
/>
menſuram longitudine, & latitudine im
<
lb
/>
plent ſingulæ auriculæ, corio craſſiore, quàm </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>