1ſignificat libræ genus, quod trutina, ab alijs ſtatera appellatur.
Huius
partes quatuor ſunt A B ſcapus, C D anſa, A E harpago vel
lanx, F G
68[Figure 68]
æquipondium
Græcis di
ctum sfai/
rwma noſtris
Marcum vel
Romanum. Vi
truuius dixit inuentam fuiſſe ſtateram, vt ab iniquitate iuſtis mori
bus hominum vita vindicetur. Vnde eſt apud ſapientem ſtatera do
loſa abhominatio eſt apud Deum, & pondus æquum voluntas eius.
In rebus autem pretioſis licet libra, non ſtatera vſurpetur, quia tam
exacta eſſe non poteſt: in vilioribus tamen, quia iniquitatis parua ia
ctura eſt, frequentißimè vſurpatur, propter operis commoditatem.
Nam libra vti non poſſumus, niſi paria pondera penſionibus ſemper
habeantur, quarum apparatus atque tractatio eſt magis operoſa &
moleſta. In ſtateris autem quicquid appenderis ſeu magnum, ſeu par
uum vnico pondere, hoc eſt æquipondio: distinctione tamen puncto
rum in ſcapo examinatur. Id enim in ſcapo ita impoſitum eſt, vt mo
dò ad anſam, modò ab anſa remoueatur, vt maiora & minora pon
dera libret, & vi mouenti reſpondeat. Nam velut aliqua manus va
lida longiorem ſtateræ ſcapum deprimit.
partes quatuor ſunt A B ſcapus, C D anſa, A E harpago vel
lanx, F G
68[Figure 68]æquipondium
Græcis di
ctum sfai/
rwma noſtris
Marcum vel
Romanum. Vi
truuius dixit inuentam fuiſſe ſtateram, vt ab iniquitate iuſtis mori
bus hominum vita vindicetur. Vnde eſt apud ſapientem ſtatera do
loſa abhominatio eſt apud Deum, & pondus æquum voluntas eius.
In rebus autem pretioſis licet libra, non ſtatera vſurpetur, quia tam
exacta eſſe non poteſt: in vilioribus tamen, quia iniquitatis parua ia
ctura eſt, frequentißimè vſurpatur, propter operis commoditatem.
Nam libra vti non poſſumus, niſi paria pondera penſionibus ſemper
habeantur, quarum apparatus atque tractatio eſt magis operoſa &
moleſta. In ſtateris autem quicquid appenderis ſeu magnum, ſeu par
uum vnico pondere, hoc eſt æquipondio: distinctione tamen puncto
rum in ſcapo examinatur. Id enim in ſcapo ita impoſitum eſt, vt mo
dò ad anſam, modò ab anſa remoueatur, vt maiora & minora pon
dera libret, & vi mouenti reſpondeat. Nam velut aliqua manus va
lida longiorem ſtateræ ſcapum deprimit.
Cur ſtateræ.] Problema eſt de ſtatera, quæ paruo æquipondio
magna appendit pondera. Et problematis difficultas hinc oſtenditur,
quod ſtatera videatur tantum eſſe dimidia libra, vt in cuius vna
parte lanx eſt vna dependens, ex altera vero ſcapus. Rationi igitur
conſentaneum eſtne tanta pendat, quanta libra integra.
magna appendit pondera. Et problematis difficultas hinc oſtenditur,
quod ſtatera videatur tantum eſſe dimidia libra, vt in cuius vna
parte lanx eſt vna dependens, ex altera vero ſcapus. Rationi igitur
conſentaneum eſtne tanta pendat, quanta libra integra.
An quia contingit.] Solutio problematis petitur ex libra, &
vecte, ex libra dupliciter. Syllogiſmus prior ſic erit.
vecte, ex libra dupliciter. Syllogiſmus prior ſic erit.
Libra expendit magna pondera.
Statera eſt libra, vt in cuius vna parte vna eſt lanx, in altera
vice alterius lancis, eſt æquipondium, quod pro ſua grauitate
deprimit ſcapum, & facit æquilibrium, & extremum anſæ
eſt centrum.
vice alterius lancis, eſt æquipondium, quod pro ſua grauitate
deprimit ſcapum, & facit æquilibrium, & extremum anſæ
eſt centrum.
Ergo & ſtatera magna expendet pondera.
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib