Alvarus, Thomas
,
Liber de triplici motu
,
1509
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Figures
Content
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 290
>
Scan
Original
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 290
>
page
|<
<
of 290
>
>|
<
echo
version
="
1.0
">
<
text
xml:lang
="
la
">
<
div
xml:id
="
N10132
"
level
="
1
"
n
="
1
"
type
="
body
">
<
div
xml:id
="
N15C17
"
level
="
2
"
n
="
3
"
type
="
other
"
type-free
="
pars
">
<
div
xml:id
="
N20F21
"
level
="
3
"
n
="
3
"
type
="
other
"
type-free
="
tractatus
">
<
div
xml:id
="
N20F2E
"
level
="
4
"
n
="
1
"
type
="
chapter
"
type-free
="
capitulum
">
<
p
xml:id
="
N228F8
">
<
s
xml:id
="
N22921
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
chead
="
De motu rarefactionis et condenſationis.
"
file
="
0190
"
n
="
190
"/>
homo eſſet cecus ſecundum vnum oculum et vidēs
<
lb
/>
ſecundum alterum: adhuc talis homo eſſet videns
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N2293E
"
xml:space
="
preserve
">Item ſecundum hanc opinionem intenſio raritatis
<
lb
/>
aut denſitatis non debet ſumi aut meuſurari pe-
<
lb
/>
nes denſitates partium vt oſtendit tertium notabi
<
lb
/>
le huius dubii. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22947
"
xml:space
="
preserve
">intenſio autem calidi aut frigidi po
<
lb
/>
teſt meuſurari ex intenſionibus partium: et ideo il-
<
lb
/>
la ſimilitudo nnllo pacto quadrat huic propoſito.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N2294E
">
<
s
xml:id
="
N2294F
"
xml:space
="
preserve
">Ad tertiam rationem reſpondeo con-
<
lb
/>
cedēdo ſequelam ſicut probat argumentum: et nego
<
lb
/>
falſitatem conſequentis: et ad ꝓbationem nego con
<
lb
/>
ſequentiam: et ad ꝓbationem conſequentie: nego ſi
<
lb
/>
militudinem ꝓpter rationem dictam in ſolutione
<
lb
/>
ſecunde rationis.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N2295C
">
<
s
xml:id
="
N2295D
"
xml:space
="
preserve
">Ad quartam rationem reſpondeo ne-
<
lb
/>
gando ſequelam: immo dico / in aliquibus talibꝰ
<
lb
/>
caſibus poteſt facile reperiri adequata materia in
<
lb
/>
aliquibus vero non ſaltem naturaliter ab intelle-
<
lb
/>
ctu finite capacitatis / vt dictum ē tertio notabili hu
<
lb
/>
ius dubii </
s
>
<
s
xml:id
="
N2296A
"
xml:space
="
preserve
">In primo tamen caſu huius argumenti vi
<
lb
/>
delicet prima pars ꝓportionalis ſit aliqualiter
<
lb
/>
rara: et ſecunda in duplo: et tertia in triplo: et ſic con
<
lb
/>
ſequenter diuiſione facta per partes ꝓportiõales
<
lb
/>
proportione dupla: et proportione quãtitatis prīe
<
lb
/>
partis proportionalis ad ſuam materiam exiſten-
<
lb
/>
te dupla tunc materie illarum partium proportio
<
lb
/>
nalium continuo ſe habent in proportione quadru
<
lb
/>
pla: et ſic ſcita materia prime partis proportiona-
<
lb
/>
lis facile ſcietur totalis materia: in infinitis tamen
<
lb
/>
caſibus vbi variatur proportio illud a finito inge-
<
lb
/>
nio et intellectu percipi non poteſt.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N22983
">
<
s
xml:id
="
N22984
"
xml:space
="
preserve
">Ad quintam rationem reſpondeo ne-
<
lb
/>
gando ſequelam: et cum petitur ratio quare potiꝰ
<
lb
/>
raritas dicitur priuatiue quam poſitiue ſecnndum
<
lb
/>
hanc opiniouem reſpondeo / ideo dicitur potius
<
lb
/>
priuatiue quam poſitiue: quia raritas intenditur
<
lb
/>
ad deperditionem ſiue remiſſionem alicuius poſiti
<
lb
/>
ni puta materie ſine acquiſitione alicuius poſitiui
<
lb
/>
quod nū̄ eſt verum etiam de aliquo poſitiuo. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22995
"
xml:space
="
preserve
">Quod ve-
<
lb
/>
ro ita fiat: aut poteſt fieri: volo / diminuatur ſiue
<
lb
/>
dematur materia alicuius pedalis ſucceſſiue ad nõ
<
lb
/>
gradum nullo pacto maiorata quantitate: quo po
<
lb
/>
ſito iam patet / ibi nullum poſitum acquiritur: ſꝫ
<
lb
/>
contiuuo deperditur: nichilominus continuo pro-
<
lb
/>
portio quantitatis ad materiam maiorabitur: et
<
lb
/>
ſic continuo raritas intenditur. </
s
>
<
s
xml:id
="
N229A6
"
xml:space
="
preserve
">Sed quia hec ra-
<
lb
/>
tio eque bene concludit denſitatem dici priuatiue
<
lb
/>
quēadmodū et raritatem. </
s
>
<
s
xml:id
="
N229AD
"
xml:space
="
preserve
">quoniam per diminutio-
<
lb
/>
nem continuam quantitatis ſiue acquiſitione mate
<
lb
/>
rie intenditur ipſa denſitas. </
s
>
<
s
xml:id
="
N229B4
"
xml:space
="
preserve
">ideo cum queris cau
<
lb
/>
ſam quare raritas potius priuatiue dicitur quam
<
lb
/>
denſitas. </
s
>
<
s
xml:id
="
N229BB
"
xml:space
="
preserve
">Reſpondeo / eſt illa quãtū in argumēto
<
lb
/>
aſſumis videlicet quia non poteſt reperiri infinita
<
lb
/>
raritas in ſubiecto ſiue corpore finito: ſi tamen dice
<
lb
/>
retur poſitiue poſſet infinita raritas in ſubiecto fi-
<
lb
/>
nito reperiri / vt patet de omni poſitiuo magis et mi
<
lb
/>
nus ſuſcipiente. </
s
>
<
s
xml:id
="
N229C8
"
xml:space
="
preserve
">Et per hoc patet reſponſio ad du-
<
lb
/>
bium.</
s
>
</
p
>
<
note
position
="
left
"
xml:id
="
N229CD
"
xml:space
="
preserve
">Opinio
<
lb
/>
coīs</
note
>
<
p
xml:id
="
N229D3
">
<
s
xml:id
="
N229D4
"
xml:space
="
preserve
">Notandem eſt tertio tangēdo opinio
<
lb
/>
nem commuuem quam calculator in capitulo de ra
<
lb
/>
ritate inſequitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
N229DB
"
xml:space
="
preserve
">et communiter moderni. </
s
>
<
s
xml:id
="
N229DE
"
xml:space
="
preserve
"> ſecun-
<
lb
/>
dum hanc opinioneꝫ aliter deſcribendi ſunt iſti ter
<
lb
/>
mini: rarum: denſum: rarefieri: condenſari quam ſe
<
lb
/>
cundum opiniones precedentes.
<
note
position
="
left
"
xlink:href
="
note-0190-01a
"
xlink:label
="
note-0190-01
"
xml:id
="
N22A90
"
xml:space
="
preserve
">q̇d raruꝫ</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N229EC
"
xml:space
="
preserve
">Rarum enim eſt il-
<
lb
/>
lud quod ſub magna quantitate continet modicuꝫ
<
lb
/>
de materia
<
note
position
="
left
"
xlink:href
="
note-0190-02a
"
xlink:label
="
note-0190-02
"
xml:id
="
N22A96
"
xml:space
="
preserve
">q̇d dēſuꝫ</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N229F8
"
xml:space
="
preserve
">Denſum vero eſt illud quod ſnb modi-
<
cb
chead
="
De motu rarefactionis et condenſationis.
"/>
ca quantitate multum continet de materia.
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0190-03a
"
xlink:label
="
note-0190-03
"
xml:id
="
N22A9C
"
xml:space
="
preserve
">q̇d ↄ̨dēſa
<
lb
/>
ri.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N22A03
"
xml:space
="
preserve
">Condē-
<
lb
/>
ſari vero eſt effici magis denſum.
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0190-04a
"
xlink:label
="
note-0190-04
"
xml:id
="
N22AA4
"
xml:space
="
preserve
">qḋ rarefi
<
lb
/>
eri.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N22A0D
"
xml:space
="
preserve
">Rarefieri enim ē
<
lb
/>
fieri magis rarum. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22A12
"
xml:space
="
preserve
">magis autem rarum eſſe eſt ſub
<
lb
/>
maiori quantitate continere eandem materiam fi-
<
lb
/>
nitam quam antea continebat: vel ſub eadē quanti
<
lb
/>
tate finita continere minus de materia: vel ſub mi-
<
lb
/>
nori: quantitate minus proportionale de materia
<
lb
/>
quam antea. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22A1F
"
xml:space
="
preserve
">Sed magis denſum eſt illud quod ſub
<
lb
/>
eadem quãtitate continet plus de materia: vel ſub-
<
lb
/>
minori quantitate eandem materiam finitã vel ma
<
lb
/>
iorem vel minorem in minori tamen proportione
<
lb
/>
̄ quantitas ſit minor. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22A2A
"
xml:space
="
preserve
">vel ſub maiori quantitate
<
lb
/>
magis proportionale de materia. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22A2F
"
xml:space
="
preserve
">Et ſi alique par
<
lb
/>
ticule que non facile occurūt reſtant his diffini-
<
lb
/>
tionibus adiiciende eas addas cum argumenta ad
<
lb
/>
illud coegerint.
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0190-05a
"
xlink:label
="
note-0190-05
"
xml:id
="
N22AAC
"
xml:space
="
preserve
">cicero ī 4.
<
lb
/>
rethori.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N22A3D
"
xml:space
="
preserve
">Definitio enim breuis debet eſſe ex
<
lb
/>
ſua natura teſtimonio ciceronis in ſua nona retho
<
lb
/>
rica.
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0190-06a
"
xlink:label
="
note-0190-06
"
xml:id
="
N22AB4
"
xml:space
="
preserve
">.1. correl.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N22A49
"
xml:space
="
preserve
">¶ Ex his diffinitiouibus ſequitur primo / ma
<
lb
/>
le deſcribitur ſic condenſari </
s
>
<
s
xml:id
="
N22A4E
"
xml:space
="
preserve
">Condenſari eſt pun-
<
lb
/>
cta ad inuicem magis approximari quoniam ſtat
<
lb
/>
puncta magis approximentur: er in ea propor-
<
lb
/>
tione qua magis approximētur dematur de mate-
<
lb
/>
ria: et ſic tale corpus non condenſabitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22A59
"
xml:space
="
preserve
">et tamen
<
lb
/>
puncta magis ad inuicem approximantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22A5E
"
xml:space
="
preserve
">Item
<
lb
/>
dato pedali infinite denſo puncta illius poſſunt ma
<
lb
/>
gis approximari: et tamen ipſum non condenſabi-
<
lb
/>
tur: quia iam eſt infinite denſum. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22A67
"
xml:space
="
preserve
">Eodem modo di-
<
lb
/>
cas de rarefactione ſiue de rarefieri. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22A6C
"
xml:space
="
preserve
">Non eni3 ſem
<
lb
/>
per rarefieri ē puncta magis diſtare: pedale enim ī
<
lb
/>
finite denſum poteſt maiorari ſtante ſua materia et
<
lb
/>
tamen non rarefiet.
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0190-07a
"
xlink:label
="
note-0190-07
"
xml:id
="
N22ABA
"
xml:space
="
preserve
">2. correl.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N22A7A
"
xml:space
="
preserve
">¶ Sequitur ſecundo / ſtat ali-
<
lb
/>
quod eſſe rarum a quo aufertur medietas ſue mate
<
lb
/>
rie manente quantitate: et tamen ipſum non effici-
<
lb
/>
tur rarius. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22A83
"
xml:space
="
preserve
">Patet de corpore infinito habente ma-
<
lb
/>
teriam finitam preciſe quod eſt infinite raruꝫ a quo
<
lb
/>
ſi dematur medietas materie ipſum non efficietur
<
lb
/>
rarius cum modo ſit infinite rarum.</
s
>
</
p
>
<
note
position
="
right
"
xml:id
="
N22AC0
"
xml:space
="
preserve
">3. correl.</
note
>
<
p
xml:id
="
N22AC4
">
<
s
xml:id
="
N22AC5
"
xml:space
="
preserve
">¶ Sequitur tertio / aliquod corpus eſt denſum et
<
lb
/>
finitum a quo ſi remoueatur medietas quantitatis
<
lb
/>
manente materia: ipſum non efficietur denſius.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N22ACC
">
<
s
xml:id
="
N22ACD
"
xml:space
="
preserve
">Patet de pedali infinite denſo poſito / minore-
<
lb
/>
tur ad ſubduplum manente ſua materia.</
s
>
</
p
>
<
note
position
="
right
"
xml:id
="
N22AD2
"
xml:space
="
preserve
">.4. corel.</
note
>
<
p
xml:id
="
N22AD6
">
<
s
xml:id
="
N22AD7
"
xml:space
="
preserve
">¶ Sequitur quarto / ſtat quantitatem alicuius fi
<
lb
/>
niti diminui: et ſimiliter eius materiam. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22ADC
"
xml:space
="
preserve
">et ipſum cõ
<
lb
/>
denſari. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22AE1
"
xml:space
="
preserve
">ſtat ſimiliter ipſum rarefieri. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22AE4
"
xml:space
="
preserve
">et ſtat ipſum
<
lb
/>
nec rafefieri nec condenſari. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22AE9
"
xml:space
="
preserve
">Probatur prima
<
lb
/>
pars / quia ſtat ipſum plus proportionabiliter per
<
lb
/>
dere de quantitate ꝙ̄ de maieria: et tunc ipſum con
<
lb
/>
denſabitur vt poſtea ex quibuſdam concluſionibus
<
lb
/>
patebit. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22AF4
"
xml:space
="
preserve
">et ſtat ipſum eque proportionabiliter de-
<
lb
/>
perdere de quantitate ſicut de materia: et ſic ipſum
<
lb
/>
nec rarefieri nec condenſari. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22AFB
"
xml:space
="
preserve
">et ſtat ipſum magis
<
lb
/>
proportionabiliter deperdere de materia ꝙ̄ de quã
<
lb
/>
titate: et ſic rarefieri. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22B02
"
xml:space
="
preserve
">Et propterea poſitum eſt in de
<
lb
/>
finitione vel minorem in minore tamen proportio-
<
lb
/>
ne ꝙ̄ quantitas ſit minor. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22B09
"
xml:space
="
preserve
">Et eodem modo poteris
<
lb
/>
dicere / aliquid per acquiſitionem quantitatis et
<
lb
/>
materie rarefit. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22B10
"
xml:space
="
preserve
">et nõnun̄ condenſatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22B13
"
xml:space
="
preserve
">Si enim
<
lb
/>
eque proportionabiliter acquirit de materia ſi-
<
lb
/>
cut de quantitate nec rarefit nec condenſatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22B1A
"
xml:space
="
preserve
">ſi ve-
<
lb
/>
locius proportionabiliter acquirit de quantitate
<
lb
/>
̄ de materia rarefit. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22B21
"
xml:space
="
preserve
">Omnia iſta patent mediante
<
lb
/>
tali fundamento. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22B26
"
xml:space
="
preserve
">Si in ea proportione in qua ali-
<
lb
/>
quod corpꝰ eſt maius in ea plus cõtinet de materia
<
lb
/>
altero corꝑe mīore illa duo ſūt eq̄ rara et eq̄ denſa:
<
lb
/>
et ſi in maiori ꝓportione plus cõtineret de quanti-
<
lb
/>
tate quã de materia ꝙ̄ alterum minus: ipſum eſt ra
<
lb
/>
rius eo. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22B33
"
xml:space
="
preserve
">Si vero in maiore ꝓportione illud maiꝰ cõ
<
lb
/>
tinet de materia quã de quantitate reſpectu alteri </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
div
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>