Alvarus, Thomas
,
Liber de triplici motu
,
1509
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Figures
Content
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
>
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
>
page
|<
<
of 290
>
>|
<
echo
version
="
1.0
">
<
text
xml:lang
="
la
">
<
div
xml:id
="
N10132
"
level
="
1
"
n
="
1
"
type
="
body
">
<
div
xml:id
="
N15C17
"
level
="
2
"
n
="
3
"
type
="
other
"
type-free
="
pars
">
<
div
xml:id
="
N20F21
"
level
="
3
"
n
="
3
"
type
="
other
"
type-free
="
tractatus
">
<
div
xml:id
="
N20F2E
"
level
="
4
"
n
="
1
"
type
="
chapter
"
type-free
="
capitulum
">
<
p
xml:id
="
N228F8
">
<
s
xml:id
="
N22921
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
chead
="
De motu rarefactionis et condenſationis.
"
file
="
0190
"
n
="
190
"/>
homo eſſet cecus ſecundum vnum oculum et vidēs
<
lb
/>
ſecundum alterum: adhuc talis homo eſſet videns
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N2293E
"
xml:space
="
preserve
">Item ſecundum hanc opinionem intenſio raritatis
<
lb
/>
aut denſitatis non debet ſumi aut meuſurari pe-
<
lb
/>
nes denſitates partium vt oſtendit tertium notabi
<
lb
/>
le huius dubii. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22947
"
xml:space
="
preserve
">intenſio autem calidi aut frigidi po
<
lb
/>
teſt meuſurari ex intenſionibus partium: et ideo il-
<
lb
/>
la ſimilitudo nnllo pacto quadrat huic propoſito.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N2294E
">
<
s
xml:id
="
N2294F
"
xml:space
="
preserve
">Ad tertiam rationem reſpondeo con-
<
lb
/>
cedēdo ſequelam ſicut probat argumentum: et nego
<
lb
/>
falſitatem conſequentis: et ad ꝓbationem nego con
<
lb
/>
ſequentiam: et ad ꝓbationem conſequentie: nego ſi
<
lb
/>
militudinem ꝓpter rationem dictam in ſolutione
<
lb
/>
ſecunde rationis.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N2295C
">
<
s
xml:id
="
N2295D
"
xml:space
="
preserve
">Ad quartam rationem reſpondeo ne-
<
lb
/>
gando ſequelam: immo dico / in aliquibus talibꝰ
<
lb
/>
caſibus poteſt facile reperiri adequata materia in
<
lb
/>
aliquibus vero non ſaltem naturaliter ab intelle-
<
lb
/>
ctu finite capacitatis / vt dictum ē tertio notabili hu
<
lb
/>
ius dubii </
s
>
<
s
xml:id
="
N2296A
"
xml:space
="
preserve
">In primo tamen caſu huius argumenti vi
<
lb
/>
delicet prima pars ꝓportionalis ſit aliqualiter
<
lb
/>
rara: et ſecunda in duplo: et tertia in triplo: et ſic con
<
lb
/>
ſequenter diuiſione facta per partes ꝓportiõales
<
lb
/>
proportione dupla: et proportione quãtitatis prīe
<
lb
/>
partis proportionalis ad ſuam materiam exiſten-
<
lb
/>
te dupla tunc materie illarum partium proportio
<
lb
/>
nalium continuo ſe habent in proportione quadru
<
lb
/>
pla: et ſic ſcita materia prime partis proportiona-
<
lb
/>
lis facile ſcietur totalis materia: in infinitis tamen
<
lb
/>
caſibus vbi variatur proportio illud a finito inge-
<
lb
/>
nio et intellectu percipi non poteſt.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N22983
">
<
s
xml:id
="
N22984
"
xml:space
="
preserve
">Ad quintam rationem reſpondeo ne-
<
lb
/>
gando ſequelam: et cum petitur ratio quare potiꝰ
<
lb
/>
raritas dicitur priuatiue quam poſitiue ſecnndum
<
lb
/>
hanc opiniouem reſpondeo / ideo dicitur potius
<
lb
/>
priuatiue quam poſitiue: quia raritas intenditur
<
lb
/>
ad deperditionem ſiue remiſſionem alicuius poſiti
<
lb
/>
ni puta materie ſine acquiſitione alicuius poſitiui
<
lb
/>
quod nū̄ eſt verum etiam de aliquo poſitiuo. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22995
"
xml:space
="
preserve
">Quod ve-
<
lb
/>
ro ita fiat: aut poteſt fieri: volo / diminuatur ſiue
<
lb
/>
dematur materia alicuius pedalis ſucceſſiue ad nõ
<
lb
/>
gradum nullo pacto maiorata quantitate: quo po
<
lb
/>
ſito iam patet / ibi nullum poſitum acquiritur: ſꝫ
<
lb
/>
contiuuo deperditur: nichilominus continuo pro-
<
lb
/>
portio quantitatis ad materiam maiorabitur: et
<
lb
/>
ſic continuo raritas intenditur. </
s
>
<
s
xml:id
="
N229A6
"
xml:space
="
preserve
">Sed quia hec ra-
<
lb
/>
tio eque bene concludit denſitatem dici priuatiue
<
lb
/>
quēadmodū et raritatem. </
s
>
<
s
xml:id
="
N229AD
"
xml:space
="
preserve
">quoniam per diminutio-
<
lb
/>
nem continuam quantitatis ſiue acquiſitione mate
<
lb
/>
rie intenditur ipſa denſitas. </
s
>
<
s
xml:id
="
N229B4
"
xml:space
="
preserve
">ideo cum queris cau
<
lb
/>
ſam quare raritas potius priuatiue dicitur quam
<
lb
/>
denſitas. </
s
>
<
s
xml:id
="
N229BB
"
xml:space
="
preserve
">Reſpondeo / eſt illa quãtū in argumēto
<
lb
/>
aſſumis videlicet quia non poteſt reperiri infinita
<
lb
/>
raritas in ſubiecto ſiue corpore finito: ſi tamen dice
<
lb
/>
retur poſitiue poſſet infinita raritas in ſubiecto fi-
<
lb
/>
nito reperiri / vt patet de omni poſitiuo magis et mi
<
lb
/>
nus ſuſcipiente. </
s
>
<
s
xml:id
="
N229C8
"
xml:space
="
preserve
">Et per hoc patet reſponſio ad du-
<
lb
/>
bium.</
s
>
</
p
>
<
note
position
="
left
"
xml:id
="
N229CD
"
xml:space
="
preserve
">Opinio
<
lb
/>
coīs</
note
>
<
p
xml:id
="
N229D3
">
<
s
xml:id
="
N229D4
"
xml:space
="
preserve
">Notandem eſt tertio tangēdo opinio
<
lb
/>
nem commuuem quam calculator in capitulo de ra
<
lb
/>
ritate inſequitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
N229DB
"
xml:space
="
preserve
">et communiter moderni. </
s
>
<
s
xml:id
="
N229DE
"
xml:space
="
preserve
"> ſecun-
<
lb
/>
dum hanc opinioneꝫ aliter deſcribendi ſunt iſti ter
<
lb
/>
mini: rarum: denſum: rarefieri: condenſari quam ſe
<
lb
/>
cundum opiniones precedentes.
<
note
position
="
left
"
xlink:href
="
note-0190-01a
"
xlink:label
="
note-0190-01
"
xml:id
="
N22A90
"
xml:space
="
preserve
">q̇d raruꝫ</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N229EC
"
xml:space
="
preserve
">Rarum enim eſt il-
<
lb
/>
lud quod ſub magna quantitate continet modicuꝫ
<
lb
/>
de materia
<
note
position
="
left
"
xlink:href
="
note-0190-02a
"
xlink:label
="
note-0190-02
"
xml:id
="
N22A96
"
xml:space
="
preserve
">q̇d dēſuꝫ</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N229F8
"
xml:space
="
preserve
">Denſum vero eſt illud quod ſnb modi-
<
cb
chead
="
De motu rarefactionis et condenſationis.
"/>
ca quantitate multum continet de materia.
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0190-03a
"
xlink:label
="
note-0190-03
"
xml:id
="
N22A9C
"
xml:space
="
preserve
">q̇d ↄ̨dēſa
<
lb
/>
ri.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N22A03
"
xml:space
="
preserve
">Condē-
<
lb
/>
ſari vero eſt effici magis denſum.
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0190-04a
"
xlink:label
="
note-0190-04
"
xml:id
="
N22AA4
"
xml:space
="
preserve
">qḋ rarefi
<
lb
/>
eri.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N22A0D
"
xml:space
="
preserve
">Rarefieri enim ē
<
lb
/>
fieri magis rarum. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22A12
"
xml:space
="
preserve
">magis autem rarum eſſe eſt ſub
<
lb
/>
maiori quantitate continere eandem materiam fi-
<
lb
/>
nitam quam antea continebat: vel ſub eadē quanti
<
lb
/>
tate finita continere minus de materia: vel ſub mi-
<
lb
/>
nori: quantitate minus proportionale de materia
<
lb
/>
quam antea. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22A1F
"
xml:space
="
preserve
">Sed magis denſum eſt illud quod ſub
<
lb
/>
eadem quãtitate continet plus de materia: vel ſub-
<
lb
/>
minori quantitate eandem materiam finitã vel ma
<
lb
/>
iorem vel minorem in minori tamen proportione
<
lb
/>
̄ quantitas ſit minor. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22A2A
"
xml:space
="
preserve
">vel ſub maiori quantitate
<
lb
/>
magis proportionale de materia. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22A2F
"
xml:space
="
preserve
">Et ſi alique par
<
lb
/>
ticule que non facile occurūt reſtant his diffini-
<
lb
/>
tionibus adiiciende eas addas cum argumenta ad
<
lb
/>
illud coegerint.
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0190-05a
"
xlink:label
="
note-0190-05
"
xml:id
="
N22AAC
"
xml:space
="
preserve
">cicero ī 4.
<
lb
/>
rethori.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N22A3D
"
xml:space
="
preserve
">Definitio enim breuis debet eſſe ex
<
lb
/>
ſua natura teſtimonio ciceronis in ſua nona retho
<
lb
/>
rica.
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0190-06a
"
xlink:label
="
note-0190-06
"
xml:id
="
N22AB4
"
xml:space
="
preserve
">.1. correl.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N22A49
"
xml:space
="
preserve
">¶ Ex his diffinitiouibus ſequitur primo / ma
<
lb
/>
le deſcribitur ſic condenſari </
s
>
<
s
xml:id
="
N22A4E
"
xml:space
="
preserve
">Condenſari eſt pun-
<
lb
/>
cta ad inuicem magis approximari quoniam ſtat
<
lb
/>
puncta magis approximentur: er in ea propor-
<
lb
/>
tione qua magis approximētur dematur de mate-
<
lb
/>
ria: et ſic tale corpus non condenſabitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22A59
"
xml:space
="
preserve
">et tamen
<
lb
/>
puncta magis ad inuicem approximantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22A5E
"
xml:space
="
preserve
">Item
<
lb
/>
dato pedali infinite denſo puncta illius poſſunt ma
<
lb
/>
gis approximari: et tamen ipſum non condenſabi-
<
lb
/>
tur: quia iam eſt infinite denſum. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22A67
"
xml:space
="
preserve
">Eodem modo di-
<
lb
/>
cas de rarefactione ſiue de rarefieri. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22A6C
"
xml:space
="
preserve
">Non eni3 ſem
<
lb
/>
per rarefieri ē puncta magis diſtare: pedale enim ī
<
lb
/>
finite denſum poteſt maiorari ſtante ſua materia et
<
lb
/>
tamen non rarefiet.
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0190-07a
"
xlink:label
="
note-0190-07
"
xml:id
="
N22ABA
"
xml:space
="
preserve
">2. correl.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N22A7A
"
xml:space
="
preserve
">¶ Sequitur ſecundo / ſtat ali-
<
lb
/>
quod eſſe rarum a quo aufertur medietas ſue mate
<
lb
/>
rie manente quantitate: et tamen ipſum non effici-
<
lb
/>
tur rarius. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22A83
"
xml:space
="
preserve
">Patet de corpore infinito habente ma-
<
lb
/>
teriam finitam preciſe quod eſt infinite raruꝫ a quo
<
lb
/>
ſi dematur medietas materie ipſum non efficietur
<
lb
/>
rarius cum modo ſit infinite rarum.</
s
>
</
p
>
<
note
position
="
right
"
xml:id
="
N22AC0
"
xml:space
="
preserve
">3. correl.</
note
>
<
p
xml:id
="
N22AC4
">
<
s
xml:id
="
N22AC5
"
xml:space
="
preserve
">¶ Sequitur tertio / aliquod corpus eſt denſum et
<
lb
/>
finitum a quo ſi remoueatur medietas quantitatis
<
lb
/>
manente materia: ipſum non efficietur denſius.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N22ACC
">
<
s
xml:id
="
N22ACD
"
xml:space
="
preserve
">Patet de pedali infinite denſo poſito / minore-
<
lb
/>
tur ad ſubduplum manente ſua materia.</
s
>
</
p
>
<
note
position
="
right
"
xml:id
="
N22AD2
"
xml:space
="
preserve
">.4. corel.</
note
>
<
p
xml:id
="
N22AD6
">
<
s
xml:id
="
N22AD7
"
xml:space
="
preserve
">¶ Sequitur quarto / ſtat quantitatem alicuius fi
<
lb
/>
niti diminui: et ſimiliter eius materiam. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22ADC
"
xml:space
="
preserve
">et ipſum cõ
<
lb
/>
denſari. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22AE1
"
xml:space
="
preserve
">ſtat ſimiliter ipſum rarefieri. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22AE4
"
xml:space
="
preserve
">et ſtat ipſum
<
lb
/>
nec rafefieri nec condenſari. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22AE9
"
xml:space
="
preserve
">Probatur prima
<
lb
/>
pars / quia ſtat ipſum plus proportionabiliter per
<
lb
/>
dere de quantitate ꝙ̄ de maieria: et tunc ipſum con
<
lb
/>
denſabitur vt poſtea ex quibuſdam concluſionibus
<
lb
/>
patebit. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22AF4
"
xml:space
="
preserve
">et ſtat ipſum eque proportionabiliter de-
<
lb
/>
perdere de quantitate ſicut de materia: et ſic ipſum
<
lb
/>
nec rarefieri nec condenſari. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22AFB
"
xml:space
="
preserve
">et ſtat ipſum magis
<
lb
/>
proportionabiliter deperdere de materia ꝙ̄ de quã
<
lb
/>
titate: et ſic rarefieri. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22B02
"
xml:space
="
preserve
">Et propterea poſitum eſt in de
<
lb
/>
finitione vel minorem in minore tamen proportio-
<
lb
/>
ne ꝙ̄ quantitas ſit minor. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22B09
"
xml:space
="
preserve
">Et eodem modo poteris
<
lb
/>
dicere / aliquid per acquiſitionem quantitatis et
<
lb
/>
materie rarefit. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22B10
"
xml:space
="
preserve
">et nõnun̄ condenſatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22B13
"
xml:space
="
preserve
">Si enim
<
lb
/>
eque proportionabiliter acquirit de materia ſi-
<
lb
/>
cut de quantitate nec rarefit nec condenſatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22B1A
"
xml:space
="
preserve
">ſi ve-
<
lb
/>
locius proportionabiliter acquirit de quantitate
<
lb
/>
̄ de materia rarefit. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22B21
"
xml:space
="
preserve
">Omnia iſta patent mediante
<
lb
/>
tali fundamento. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22B26
"
xml:space
="
preserve
">Si in ea proportione in qua ali-
<
lb
/>
quod corpꝰ eſt maius in ea plus cõtinet de materia
<
lb
/>
altero corꝑe mīore illa duo ſūt eq̄ rara et eq̄ denſa:
<
lb
/>
et ſi in maiori ꝓportione plus cõtineret de quanti-
<
lb
/>
tate quã de materia ꝙ̄ alterum minus: ipſum eſt ra
<
lb
/>
rius eo. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22B33
"
xml:space
="
preserve
">Si vero in maiore ꝓportione illud maiꝰ cõ
<
lb
/>
tinet de materia quã de quantitate reſpectu alteri </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
div
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>