Vitruvius, M. Vitrvvivs Per Iocvndvm Solito Castigatior Factvs Cvm Figvris Et Tabvla Vt Iam Legi Et Intelligi Possit, 1511

Table of figures

< >
[111] a. dracob. polusc. uulturd. tropicus cancrie. bootesf. coronag. ingenicu- latus.h. aquilai. delphinusk. fagittal. ophiuchusm. ſerpensn. equi duoo. uolucrisp. linea æqui noctialisq. librar. linea ecli- ptica.s. ſagitariust. capricorn{us}u. aquariusx. ſcorpiusy. coronaz. tropicus capricorni &. ara b{us}. piſcis me-redionalis. a b c d e f g h i k l m n o p q r s t u x y z
[112] Vmbræ gno monis.a. roma gno mo.ix. um-bra. viii.b. tarentum gnomo .xi. umbra. ix.c. athene gnomo. iiii. umbra. iii.d. rhodus gnomo. vii. umbra. v.e. alexandria gnomo. v. umbra. iii.Eleuationes polif. alexandria gr. xxxvi.g. thodus gr. xxxvi.h. athene gr. xxxvii. & quartæ. i.i. tarentum gr. xxxix. & quartæ. iii.K. roma gr. xxxxii.Gnomonesa. gnomo ro mæ.b. gnomo athenarumc. gnomo rhodid. gnomo tarentie. gnomo alexandrieQuotiẽs me timur um-bras reduci mus gnomo nes ubi eft. a. & gnomo romæ a b c d e f g h i k
[113] orizonparsæſtuiagnomonaxonradiusæſtiu{us}æqnoclacotomusmonach{us}hibernushibernaAnalemmaLinea planitſæ a b c e f g h i k l m o p q s t u x
[114] Solare horo-logium Romæ!GnomonRadiusæſtiuusMaLacoRadius æquitom{us}noctialisnochushibernusLinea PlanitieiOrizon ♒ ♓ @ @ ♋ @ @ ♎ ♏ @ @
[115] a. ſpeculumbi taberna tõ ſoria a b
[116] a. Suculab. cheloniæc. fibulad. troclea ſeu rechamus.e. troclea ife- rior ſeu re chamusf. ferrei forfi- ces.g. ductarius funis.Orbiculi ſũt rotulæ quæ circũ axicu-los in trocle-is uerſantur. a b c d e f g
[117] a. ergatab. tympanũc. fibulatio a b c
[118] a. tignumb. retinaculac. cheloniũd. troclea fub q̃ regula poſita eſtf. ductarii fu nese. troclea quã græci epagonta no ſtri artemo nẽ dicunt b c d f a e
[119] a. ſcapi triẽta lesb. columnæc. armilla in qua choda ces qui in ca-pite colũnæ ſunt implum bati uertunt̃. a b c
[120] a. rotæ pedũ duodenumb. epiſtyliumc. chodix ꝗ uertitur in ar milla a b c
[121] a. hypomo clion.b. uectisc. onus b a c
[122] a. axisb. tympanũc. ftipesd. ſemipeda- les aperturæ: Columbaria aũt.i. caua & canales fiunt i ſingulis oc-tantibus axis p quæ aq̈ cõ. cepta in tym pano educit̃ ad eos uſus: ad quos deſti nata fuerit. a b d c
[123] a. modiolib. caſtellũc. axis a b c
[124] a. fi ulib. caftellũc. axis a b c
[125] a. modioli.b. pinne: hæ nã alterna-tim poſitæ ſunt cũ mo-diolis.c. caſtellumd. axis b a d c
[126] a. molab. ifudibulũc. pinne rotæ a b c
[127] a. coclea ad rationem tri goni pytha-gorici erectab. tigna in q̃ uerſatur co-clea. b a
[128] a. modioli æreib. catinusc. penula uti infudibulum inuerſumd. fiſtula quæ tuba dicit̃e. emboli maſculi. Reli qua ex littera ſatis itelligũ-tur a peritis. Singula enĩ & in his ma-chinis & in multis ſupe-rio℞ re℞ de-ſcriptiõib{us}; ſi-ꝗ̃s declarare uellet op{us} eẽt & plura ſcri-bere: & cuiuſ-que rei uari as figuratio nũ facies pin gere: ꝗb{us} & q̃ reb{us} ipſis: ĩtra ſũt & extra: mõſtrari poſ-ſent: ſed ſatis mihi feciſſe uideor apuiſ-ſe .ſ. ſtudioſis fores & oſtẽ-diſſe ſemitas ꝗb{us} hic au-ctor intelligi ualeret. a b c d e
[129] Quæ in hac hydraulica deſcriptione dñr ab aucto re non facile pictura cõſeꝗ pñt ꝗ̃obrẽ ſa tis eſſe duxi ſtudioſis ſuã ꝑtẽ relĩquere & ĩ extremo libro uocabu la declarare
[130] Rhedaa. capſú rhe- deb. rotac. tympanũ Reliqua ĩtel-liguntur ex lectione a b c
[131] Hæenauis de ſcriptio non ea rõne facta eſt: ꝗ̃ ab au-ctore tradit: ſed alia ñ mi-nus ſolerti. Is nan p̃cipit rotas fieri de-bere extra la-tera nauis, S; ea quotiẽs in alterã partẽ inclinat ut ra tio exigit uẽ-to℞ & uelo℞ eiuſ lateris rota ĩ eãdem partẽ inclina ta: at prona ĩacẽs: nimiũ ĩ mergit̃ aquæ ſic nauiga-tionẽ ĩpedit: ne ip̃a iuſtã rotationẽ, ꝑfi cit: altera quo rota excelſi{us} elata at ſip ꝓna: nihil uel pa℞ aquã tangit: minuſ hac diuerſitate al terã iuuat uel ab ea iuuat, ut nõ poſſint quouis mõ expeditam iu ſtã ꝑficere rotationem. Quæ oĩa uni ca rota ĩ me-dia naui poſi-ta (ut figura monſtrat) emẽdant: dũ tñ carina ĩ eo medio gemi-netur at in utro quo coeat capite. Nã ita nauis facili{us} fluitat: & quocun mõ ĩ alteram ꝑtẽ ĩclinet̃ ro ta ſine fine rotationẽ ſuam peragít.
[132] a. περίζι-ρνb. χοινικὶςc. ζάπεζαd. α\’νΤερεί- σιονe. ἀτκὼγf. α\’νΤιςά- Τιςg. λιάπΗξh. Sucla cũ uectibus Hãc catapul-tæ deſcriptio nẽ ex iiſdẽ ha bui græcis au ctorib{us} quos Vitruuius ci tat: quã quo- iiſdem di-ctiõibus græ cis annotaui quas ibi inue ni: ut ſtudio-ſis & ĩgenio-ſis nõ deeſſẽ ꝗ forſan ibiꝓ ficer̃ poterũt ubi ego defe ci:qñ ne ex uitruuione ex ipſis aucto rib{us} (ut inge-nii mei tenui tatẽ fatear) ĩ-tegrã rectam ue ĩtelligẽtiã extorq̃re ua-lui. a b c d e f g
[133] Baliſtis ſaxa-catapultis & ſcorpionib{us} ſagittæ iacie-banſut ex au ctoris ſcriptiſ uidere licet. Baliſtæ ãt di-uerſis machi nis tẽdebanſ & uariis rõni bus efficiebã tur. Quarum hãc unã quæ hic graphice deſcripta eſt ex plurib{us} mi n{us} corruptã ſelegit uti ex ea ſiquis fru-ctus hr̃i põt: nõ morẽtur ſtudioſi carẽ tia ſchematis
[134] a. teſtudo arietariab. turriculac. ſcorpiões Intus aũt ĩ ſu p mo tabula to ſunt cata-pulte ĩ ĩferio-rib{us} uero aq̃ magna copia a b c
[135] Teſtudo ad congeſtionẽ foſſarũ addi-to ariete.Variæ teſtu- dines hic de-ſcribuntur ab auctote: quæ facile ab ſtudioſis i telligi pñt.
[136] a. helepolis.b. rhodus a b
< >
page |< < (91) of 256 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div108" type="section" level="1" n="83">
          <pb o="91" file="0191" n="191" rhead="NONVS."/>
          <figure number="112">
            <description xml:id="echoid-description89" xml:space="preserve">Vmbræ gno
              <lb/>
            monis.
              <lb/>
            a. roma gno mo.ix. um-
              <lb/>
            bra. viii.
              <lb/>
            b. tarentum gnomo .xi.
              <lb/>
            umbra. ix.
              <lb/>
            c. athene gnomo. iiii.
              <lb/>
            umbra. iii.
              <lb/>
            d. rhodus gnomo. vii.
              <lb/>
            umbra. v.
              <lb/>
            e. alexandria gnomo. v.
              <lb/>
            umbra. iii.
              <lb/>
            poli
              <lb/>
            f. alexandria gr. xxxvi.
              <lb/>
            g. thodus gr. xxxvi.
              <lb/>
            h. athene gr. xxxvii. &
              <lb/>
            quartæ. i.
              <lb/>
            i. tarentum gr. xxxix. &
              <lb/>
            quartæ. iii.
              <lb/>
            K. roma xxxxii.
              <lb/>
            Gnomones
              <lb/>
            a. gnomo mæ.
              <lb/>
            b. athenarum
              <lb/>
            c. rhodi
              <lb/>
            d. tarenti
              <lb/>
            e. alexandrie
              <lb/>
            Quotiẽs me timur um-
              <lb/>
            bras reduci
              <lb/>
            mus gnomo
              <lb/>
            nes ubi eft. a.
              <lb/>
            & gnomo
              <lb/>
            romæ</description>
            <variables xml:id="echoid-variables84" xml:space="preserve">a b c d e f g h i k</variables>
          </figure>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3269" xml:space="preserve">Ita in quibuſcun locis horologia erunt deſcribenda, eo loci ſumen-
              <lb/>
            da eſt æquinoctialis vmbra, Et ſi erunt (quemadmodum romæ) gnomo
              <lb/>
            nis partes nouem, vmbræ octone, deſcribatur linea in planitia, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3270" xml:space="preserve">ex me
              <lb/>
            dia πρὸςὸρθὰς erigatur vti ſit ad norman, quæ dicitur gnomon, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3271" xml:space="preserve">a li-
              <lb/>
            nea quæ erit planities in finem gnomonis, circino nouem ſpacia dimeti
              <lb/>
            antur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3272" xml:space="preserve">quo loco nonæ partis ſignum fuerit, centrum conſtituatur, vbi
              <lb/>
            erit littera. </s>
            <s xml:id="echoid-s3273" xml:space="preserve">a. </s>
            <s xml:id="echoid-s3274" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s3275" xml:space="preserve">diducto circino ab eo centro ad lineam planitiæ vbi erit
              <lb/>
            littera. </s>
            <s xml:id="echoid-s3276" xml:space="preserve">b. </s>
            <s xml:id="echoid-s3277" xml:space="preserve">circinatio circuli deſcribatur, quæ dicitur, meridiana, Deĩde ex
              <lb/>
            nouem partibus, quæ ſunt a planitia ad gnomonis centrum, octo ſumã
              <lb/>
            tur & </s>
            <s xml:id="echoid-s3278" xml:space="preserve">ſignentur in linea quæ eſt in planitia, ubi erit littera .</s>
            <s xml:id="echoid-s3279" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s3280" xml:space="preserve">Hæc autem
              <lb/>
            erit gnomonis æquinoctialis umbra, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3281" xml:space="preserve">ab eo ſigno & </s>
            <s xml:id="echoid-s3282" xml:space="preserve">littera .</s>
            <s xml:id="echoid-s3283" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s3284" xml:space="preserve">per cẽtrũ
              <lb/>
            ubi eſt littera. </s>
            <s xml:id="echoid-s3285" xml:space="preserve">a. </s>
            <s xml:id="echoid-s3286" xml:space="preserve">linea perducatur, ubi erit ſolis æquinoctialis radius, Tũc
              <lb/>
            ab centto diducto circino ad lineã planitiæ æquilatatio ſignetur ubi erit
              <lb/>
            littera. </s>
            <s xml:id="echoid-s3287" xml:space="preserve">e. </s>
            <s xml:id="echoid-s3288" xml:space="preserve">ſiniſteriore parte, &</s>
            <s xml:id="echoid-s3289" xml:space="preserve">. i. </s>
            <s xml:id="echoid-s3290" xml:space="preserve">dexteriore in extremis lineis circinatio -
              <lb/>
            nis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3291" xml:space="preserve">per centrum perducenda linea, vt æqua duo hemicyclia ſint diui
              <lb/>
            ſa. </s>
            <s xml:id="echoid-s3292" xml:space="preserve">Hæc autem linea a mathematicis dicitur orizon. </s>
            <s xml:id="echoid-s3293" xml:space="preserve">Deinde circinationis
              <lb/>
            totius ſumenda pars eſt quintadecima & </s>
            <s xml:id="echoid-s3294" xml:space="preserve">circini centrum collocandum
              <lb/>
            ĩlinea circinatiõis, Quo loci ſecat eam lineam æquinoctialis radius, </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>