Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663

Page concordance

< >
< >
page |< < of 403 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.008717">
                <pb pagenum="543" xlink:href="016/01/192.jpg"/>
              habeat, in bello non vulnerari. </s>
              <s id="s.008718">Corpus igi­
                <lb/>
              tur raris plumis, rarioribus crura teguntur,
                <lb/>
              adeò vt humana crura non auis videantur:
                <lb/>
              nam magnitudine, rotunditatéque, ac quòd
                <lb/>
              in anguſtum, nec admodum, ſed ſenſim iuxta
                <lb/>
              genu finiantur, humanum femur, quódque
                <lb/>
              plumis careant, candida carne, imitantur:
                <lb/>
              pedes bifidi, vt bobus cum vngulis, crus vt
                <lb/>
              anſeri, ſed pro magnitudine, lentus inceſſus.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.008719">Illa quam vidi, mitis erat, reliquarum mores
                <lb/>
              ignoro. </s>
              <s id="s.008720">Oua caput infantis magnitudine re­
                <lb/>
              ferunt, rotunda, cùm ſeneſcunt, ebur effin­
                <lb/>
              gunt. </s>
              <s id="s.008721">Suſpendi ſolent in templis, diu enim
                <lb/>
              manent, quòd duriſſima ſint, humoréque
                <lb/>
              exempto, quaſi oſſea redduntur. </s>
              <s id="s.008722">Pilos habet
                <lb/>
              in ſuperiore palpebra, currit vt equus adeò
                <lb/>
              celeriter: ferunt equum illam refugere, nec
                <lb/>
              intueri audere: currit erectis alis, ſed tamen
                <lb/>
              haud volat, ferúntque pedibus lapides vi­
                <lb/>
              brare, concoquere ferrum, quod ob calidita­
                <lb/>
              tem vehementem, & ventriculi contingit
                <lb/>
              craſſitudinem, ouáque oculis fouere: ſed non
                <lb/>
              fouet, verùm obſeruat, calore enim Solis pul­
                <lb/>
              li educuntur. </s>
              <s id="s.008723">Vocem eius nunquam audiui:
                <lb/>
              maximam auium, ſi modò auis appellari de­
                <lb/>
              bet, eſſe hanc certum eſt. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.008724">
                <margin.target id="marg1217"/>
              Struthio ca­
                <lb/>
              melus.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.008725">Verùm volantium apud nos maxima, &
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1218"/>
                <lb/>
              quam cunctæ timent, eſt aquila omnibus
                <lb/>
              nota, generoſiſſima: anſere etiam multò eſt
                <lb/>
              maior, maximè tamen alis, & cauda potiùs,
                <lb/>
              quàm corpore ipſo ac pondere. </s>
              <s id="s.008726">Veſcitur
                <lb/>
              etiam ſerpentibus, à quibus inuoluta impe­
                <lb/>
              ditur & decidit nonnunquam. </s>
              <s id="s.008727">Cæterùm ge­
                <lb/>
              neroſiores ſolem non conniuentes intuentur.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.008728">Verùm in Iurrha Scythiæ Bialozor auis eſt
                <lb/>
              ſub ventre candida cum quodam quaſi ſplen­
                <lb/>
              dore, alis & caudam etiam ipſa Aquila ma­
                <lb/>
              ior, quam cæteræ volucres adeò formi­
                <lb/>
              dant, vt ea viſa etiam Aquila ipſa exani­
                <lb/>
              metur, cùm tamen corpore Aquilam non
                <lb/>
              excedat.
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1219"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.008729">
                <margin.target id="marg1218"/>
              Aquila.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.008730">
                <margin.target id="marg1219"/>
              Auis maxi­
                <lb/>
              ma.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.008731">In India etiam referunt auem eſſe rapa­
                <lb/>
              cem, longè aquila maiorem, nigram, purpu­
                <lb/>
              reámque, intercurſantibus pennis candidis:
                <lb/>
              cuius roſtrum fuluum, cæruleóque ſeu phœ­
                <lb/>
              niceo colore diſtinctum, adeò pulchrè, vt
                <lb/>
              nil iucundius viſu eſſe poſſit: vnde & ob
                <lb/>
              pulchritudinem, & ob magnitudinem, ca­
                <lb/>
              puli ex roſtro huius auis fieri ſolent: con­
                <lb/>
              ſtat autem prædurum hoc roſtrum eſſe opor­
                <lb/>
              tere. </s>
              <s id="s.008732">Hanc volantium auium maximam
                <lb/>
              eſſe conſtat. </s>
              <s id="s.008733">Vnde alas ingentes talibus
                <lb/>
              eſſe neceſſe eſt: quò enim maiores ac du­
                <lb/>
              riores, eò celeriùs volant. </s>
              <s id="s.008734">Si autem mol­
                <lb/>
              les, præſtat eſſe mediocres, quoniam maio­
                <arrow.to.target n="marg1220"/>
                <lb/>
              res flectuntur, & impediunt: velut & olo­
                <lb/>
              ribus, qui ſola fermè magnitudine ab an­
                <lb/>
              ſere diſtinguuntur, quamuis candidi toti
                <lb/>
              ſint, & inter omnes aues ſuauiſſimè occi­
                <lb/>
              nant: vox tamen, vt ſæpiùs audiens conſi­
                <lb/>
              deraui, anſerina eſt. </s>
              <s id="s.008735">Atque hoc genus
                <lb/>
              auium tam laudatum, diſcerpit ſuos, ac
                <lb/>
              deuorat, in morte verò dulcè canit. </s>
              <s id="s.008736">Vnde
                <lb/>
              Ouidius:
                <lb/>
                <emph type="quote"/>
                <emph type="italics"/>
              Sic vbi fata vocant vdis abiectus in herbis,
                <lb/>
              Ad vada Mæandri concinit albus olor.
                <emph.end type="italics"/>
                <emph.end type="quote"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.008737">
                <margin.target id="marg1220"/>
              Olor.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.008738">Genus auium piſcoſum eſt etiam roſtri
                <lb/>
              magnitudine, & corporis celebre in occi­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1221"/>
                <lb/>
              dentali India alcatraz dictum, cinerea, cro­
                <lb/>
              ceáque pluma diſtinctum, roſtro duorum
                <lb/>
              palmorum in acutum tendente, cùm tamen
                <lb/>
              parum ab hac magnitudine abſit roſtrum,
                <lb/>
              tum ciconiæ, tum gruis. </s>
              <s id="s.008739">Sed picuto roſtrum
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1222"/>
                <lb/>
              maius eſt toto corpore, corpus autem cotur­
                <lb/>
              nice paulò maius. </s>
              <s id="s.008740">Roſtrum igitur longius,
                <lb/>
              latum vbi capiti iungitur tribus digitis
                <lb/>
              aduncum, quo terebrat arbores, atque ibi à
                <lb/>
              caudatis ſimiis arte ac roſtro quanquam pu­
                <lb/>
              ſillum, ſe tuetur pulchrè. </s>
              <s id="s.008741">Illud in eo mirum,
                <lb/>
              quòd pennam habeat loco linguæ, vnde à
                <lb/>
              natura aliarum auium multùm diſſidet: ſibi­
                <lb/>
              lat vehementer: hunc & eadem terra alit,
                <lb/>
              quæ Alcatraz. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.008742">
                <margin.target id="marg1221"/>
              Alcatraz.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.008743">
                <margin.target id="marg1222"/>
              Picutus.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.008744">Sunt & inter aues nobiles vultures augu­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1223"/>
                <lb/>
              rio Romuli, tum magnitudine, & raritate,
                <lb/>
              adeò vt quædam nidos eorum nunquam vi­
                <lb/>
              ſos affirment, cùm tamen in rupibus eius
                <lb/>
              partis Angliæ, quæ Scotia nunc vocatur,
                <lb/>
              iuxta arcem maximè plures nidi conſpician­
                <lb/>
              tur. </s>
              <s id="s.008745">Vultur carnes edit, nec tamen animal
                <lb/>
              vllum occidit, ob ídque ſacer creditus eſt.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.008746">Plumę cum cute pro pellibus aptantur, adeó­
                <lb/>
              que excalefaciunt, vt exurant. </s>
              <s id="s.008747">Aptantur &
                <lb/>
              auium reliquarum plumæ eadem ratione,
                <lb/>
              præcipuè olorum. </s>
              <s id="s.008748">Procul vident maximè
                <lb/>
              vultures:
                <expan abbr="aciéſq;">aciéſque</expan>
              inſtructas proſequuntur exi­
                <lb/>
              tiali augurio cladis eius partis iuxta quam
                <lb/>
              inſederint. </s>
              <s id="s.008749">
                <expan abbr="Atq;">Atque</expan>
              hæc auis multùm ab antiquis
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1224"/>
                <lb/>
              celebrata etiam nunc viſitur. </s>
              <s id="s.008750">At Phœnicem
                <lb/>
              prædicarunt multi auem, fabulæ quàm veri­
                <lb/>
              tati propriorem: quamuis dicat Ouidius,
                <lb/>
                <emph type="quote"/>
                <emph type="italics"/>
              Vna eſt quæ reparet, ſéque ipſa reſeminet ales,
                <lb/>
              Aſſyrij Phœnica vocant.
                <emph.end type="italics"/>
                <emph.end type="quote"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.008751">
                <margin.target id="marg1223"/>
              Vultures.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.008752">
                <margin.target id="marg1224"/>
              Phœnix an
                <lb/>
              ſit.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.008753">Referunt tamen quidam in interiore In­
                <lb/>
              dia auem eſſe nomine Semendam, quæ ro­
                <lb/>
              ſtrum habet triplici ordine,
                <expan abbr="atq;">atque</expan>
              vt in elly­
                <lb/>
              chiniis vndequaque perforatum, quæ mori­
                <lb/>
              tura dulcè canat cygnorum exemplo, inde
                <lb/>
              collectis ſarmentis motu alarum accendat
                <lb/>
              illa,
                <expan abbr="vratúrq;">vratúrque</expan>
              ex cuius cinere vermis, tum ex
                <lb/>
              verme auis denuò renaſcatur: quæ his malui
                <lb/>
              addere, ſubtilem ob hiſtoriæ ſenſum, qui ad
                <lb/>
              orbis, qui ad virtutis originem ſpectat, quàm
                <lb/>
              ob rei ipſius deſcriptæ incredibilem narra­
                <lb/>
              tionem prætermittere. </s>
              <s id="s.008754">Sed vt magnitudine,
                <lb/>
              ita paruitate diſſident regiones. </s>
              <s id="s.008755">Apud nos
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1225"/>
                <lb/>
              certè auium minima eſt regulus, qui per du­
                <lb/>
              meta volitat, paſſerculo dimidio minor. </s>
              <s id="s.008756">Sed
                <lb/>
              eadem India mittit muſcatum paſſerem,
                <lb/>
              quem qui volantem viderit, tum ob celerita­
                <lb/>
              tem, tum ob paruitatem, crabronem, aut veſ­
                <lb/>
              pam iure exiſtimet: pennis aureis,
                <expan abbr="viridibúſq;">viridibúſque</expan>
                <lb/>
              aliíſque verſicoloribus ornatur: magnitudo
                <lb/>
              ape paulò maior: roſtro velut acus eſt tenuiſ­
                <lb/>
              ſima: totus cum nido grana tritici 24. vix
                <lb/>
              pondere æquat, hunc è cotto conficit: audax
                <lb/>
              eſt, & nidum petentibus oculos inuadit, ce­
                <lb/>
              leritate & paruitate tutior. </s>
              <s id="s.008757">Conſtat itaque
                <lb/>
              auem hanc tenuiſſimæ eſſe ſubſtantiæ, cali­
                <lb/>
              dámque, ob id & audacem: nam cùm roſtrum
                <lb/>
              pedes, linguam, alas, viſcera, plumam, vn­
                <lb/>
              gulas, cerebrúmque habeat, tum alia mul­
                <lb/>
              ta, ſubtilem ſubſtantiam illius ac bene ela­
                <lb/>
              boratam eſſe oportuit: atque (vt reor) hæc eſt
                <lb/>
              auium omnium minima. </s>
              <s id="s.008758">Velut ſolertiſſima
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1226"/>
                <lb/>
              in eadem Inoia habitat, quam ſtultum vo­
                <lb/>
              cant paſſerem, à contrario ſenſu: nigra
                <lb/>
              eſt auis, intermicantibus pennis albis in </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>