Alvarus, Thomas
,
Liber de triplici motu
,
1509
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Figures
Content
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
>
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
>
page
|<
<
of 290
>
>|
<
echo
version
="
1.0
">
<
text
xml:lang
="
la
">
<
div
xml:id
="
N10132
"
level
="
1
"
n
="
1
"
type
="
body
">
<
div
xml:id
="
N15C17
"
level
="
2
"
n
="
3
"
type
="
other
"
type-free
="
pars
">
<
div
xml:id
="
N20F21
"
level
="
3
"
n
="
3
"
type
="
other
"
type-free
="
tractatus
">
<
div
xml:id
="
N20F2E
"
level
="
4
"
n
="
1
"
type
="
chapter
"
type-free
="
capitulum
">
<
p
xml:id
="
N22CA5
">
<
s
xml:id
="
N22CD1
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
chead
="
De motu rarefactionis condenſationis.
"
file
="
0192
"
n
="
192
"/>
Qm̄ ſi materia corporis minoris ꝑderet ꝓportio-
<
lb
/>
nē ſexquitertiã ſue materie ſtante quantitate: tunc
<
lb
/>
maius et minꝰ eſſent eque denſa / vt ptꝫ ex quarta cõ
<
lb
/>
cluſione. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22CDE
"
xml:space
="
preserve
">In ea em̄ ꝓportione qua minꝰ eſt minꝰ in
<
lb
/>
ea minꝰ ↄ̨tineret de materia. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22CE3
"
xml:space
="
preserve
">Sed modo illud corpꝰ
<
lb
/>
minꝰ in ſexq̇tertio plus de materia cõtinet denſius
<
lb
/>
quã tūc: et tunc erat ita denſum ſicut modo eſt illud
<
lb
/>
bipedale: g̊ modo in ſexq̇tertio eſt denſiꝰ illo bipe-
<
lb
/>
dali: et ꝓportio ſexquitertia eſt illa ꝑ quã ꝓportio
<
lb
/>
quãtitatis maioris ad quantitatē minoris excedit
<
lb
/>
ꝓportionē materie maioris ad materiã minoris: g̊
<
lb
/>
ꝑ ↄ̨ñs minꝰ eſt denſius maiore in ꝓportione ꝑ quantuꝫ
<
lb
/>
ꝓportio quantitatis maioris ad quantitatē mino
<
lb
/>
ris excedit ꝓportionē materie maioris ad materiã
<
lb
/>
minoris. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22CFA
"
xml:space
="
preserve
">Et ſic ꝓbabis q̇buſcū duabꝰ ꝓportiõibꝰ
<
lb
/>
̄titatū et materieꝝ īeq̈libꝰ ꝓpoſitꝪ ī caſu ↄ̨cluſiõis</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N22CFF
">
<
s
xml:id
="
N22D00
"
xml:space
="
preserve
">Ultima cõcluſio. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22D03
"
xml:space
="
preserve
">Si duoꝝ corporum
<
lb
/>
inequaliū ꝓportio quantitatis ad quantitatē ſiue
<
lb
/>
materie ad materiã fuerit irrationalis: tūc ꝓpor-
<
lb
/>
tio raritatis vniꝰ et denſitatis ſimiliter ad denſita
<
lb
/>
tem et raritatē alteriꝰ eſt irratiõalis. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22D0E
"
xml:space
="
preserve
">Probat̄̄ / ſicut
<
lb
/>
concluſio qm̄ ꝓportio quantitatis vniꝰ ad quan-
<
lb
/>
titatē alteriꝰ nõ denoīatur ab aliquo certo numero
<
lb
/>
ita etiã diſtantia punctoꝝ nõ denoīatur ab aliquo
<
lb
/>
certo numero: et ꝑ ↄ̨ñs iam ꝓportio raritatis vnius
<
lb
/>
ad raritatē alteriꝰ eſt irratiõalis / ptꝫ ↄ̨ña ꝑ diffini-
<
lb
/>
tioneꝫ ꝓportiõis irratiõalis in ṗma ꝑte huiꝰ oꝑis.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N22D1D
">
<
s
xml:id
="
N22D1E
"
xml:space
="
preserve
">Notãnda eſt quarto / q̄dã diuiſio dēſita
<
lb
/>
tū partibꝰ alicuiꝰ ſubiecti inherentiū q̄ diuiſio huic
<
lb
/>
materie multū claritatis et vtilitatis affert: ex qua
<
lb
/>
ꝓpoſitiones nõ nulle deducūtur: ex quibꝰ ꝓpoſiti-
<
lb
/>
onibus quedã cõcluſiones huiꝰ materie ſubtilitatē
<
lb
/>
cõprehendētes naſcūtur. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22D2B
"
xml:space
="
preserve
">Diuiſio vero ſub his ver-
<
lb
/>
bis deſcribetur. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22D30
"
xml:space
="
preserve
">¶ Denſitates per diuerſas partes
<
lb
/>
ſubiecti diſtribute qñ ſūt equales in gradu: ſepiꝰ
<
lb
/>
o īequales. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22D37
"
xml:space
="
preserve
">Exemplū primi: vt ſi vtra medietas
<
lb
/>
vniꝰ pedalis ſit denſa vt .4. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22D3C
"
xml:space
="
preserve
">Exemplū ſecūdi: vt ſi al
<
lb
/>
tera medietas ſit vt .8. et altera vt .4. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22D41
"
xml:space
="
preserve
">Itē ſi ſūt equa
<
lb
/>
les in gradu ipſe denſitates, aut extendūtur parti
<
lb
/>
bus ſubiecti equalibꝰ, aut īequalibus. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22D48
"
xml:space
="
preserve
">Exempla in
<
lb
/>
prõptu ſunt. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22D4D
"
xml:space
="
preserve
">Itē ſi ſunt inequales in gradu: aut per
<
lb
/>
partes equales ſubiecti extendūtur, aut ꝑ īequales
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N22D53
"
xml:space
="
preserve
">Preterea ſi denſitates inequales inequalibꝰ par-
<
lb
/>
tibus ſubiecti inhereãt: hoc cõtinget dupliciter: q2
<
lb
/>
aut maior denſitas maiori parti inheret, aut mino
<
lb
/>
ri. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22D5C
"
xml:space
="
preserve
">Exemplū primi / vt ſi denſitas vt .4. inhereat ſiue
<
lb
/>
coextendatur medietati pedalis: et dēſitas vt .3. vni
<
lb
/>
q̈rte eiuſdē pedalis. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22D63
"
xml:space
="
preserve
">Prepoſtero ordine denſitates
<
lb
/>
illis partibus diſtribuendo. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22D68
"
xml:space
="
preserve
">exemplum ſecūdi mē-
<
lb
/>
bri patebit. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22D6D
"
xml:space
="
preserve
">Itē ſi ītenſior dēſitas parti ſubiecti mi
<
lb
/>
nori aſſcribitur et remiſſior denſitas maiori parti:
<
lb
/>
hoc tripliciter euenire ſolet: q2 aut ꝓportio illarū
<
lb
/>
partiū ſubiecti ꝓportionē illaꝝ denſitatū excedit,
<
lb
/>
aut ꝓportio denſitatū proportionē partiū ſubiecti
<
lb
/>
excedit. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22D7A
"
xml:space
="
preserve
">aut ꝓportio illaꝝ partiū eſt equalis ꝓpor-
<
lb
/>
tioni denſitatū. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22D7F
"
xml:space
="
preserve
">Exemplū primi / vt ſi in vna medie-
<
lb
/>
tate pedalis ponat̄̄ denſitas vt .8. et in vna quarta
<
lb
/>
denſitas vt .12. tūc ꝓportio partiū eſt maior ꝓpor-
<
lb
/>
tione denſitatū. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22D88
"
xml:space
="
preserve
">Nã hec ſexquialtera eſt, illa auteꝫ
<
lb
/>
dupla. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22D8D
"
xml:space
="
preserve
">Exemplum ſecūdi / vt ſi in medietate ſubiecti
<
lb
/>
ponatur denſitas vt .4. et in quarta ponat̄̄ dēſitas
<
lb
/>
vt .12. tunc ꝓportio denſitatū excedit ꝓportionem
<
lb
/>
partiū ſubiecti: </
s
>
<
s
xml:id
="
N22D96
"
xml:space
="
preserve
">Nã hec dupla eſt: illa vero tripla vt
<
lb
/>
conſtat. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22D9B
"
xml:space
="
preserve
">Exemplū tertii / vt ſi in vna tertia ponatur
<
lb
/>
denſitas vt .6. et in vna ſexta denſitas vt .12. tūc ea-
<
lb
/>
dem eſt ꝓportio illaꝝ partiū, et etiã illaꝝ denſita-
<
lb
/>
tum. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22DA4
"
xml:space
="
preserve
">Utra em̄ dupla eſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22DA7
"
xml:space
="
preserve
">Hac partitione ſiue diui-
<
cb
chead
="
De motu rarefactionis condenſationis.
"/>
ſione exacta at conſūmata: reſtat quaſdē ꝓpoſi-
<
lb
/>
tiones preambulas ſequentiū cõcluſionū probare</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N22DAF
">
<
s
xml:id
="
N22DB0
"
xml:space
="
preserve
">Prima ꝓpoſitio. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22DB3
"
xml:space
="
preserve
">Si denſitates eque
<
lb
/>
intenſe ſiue gradu equales (quod idē eſt) partibus
<
lb
/>
eiuſdē ſubiecti extendatur equalibus: ipſe equali-
<
lb
/>
ter totū denominãt. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22DBC
"
xml:space
="
preserve
">Si o partibus ſubiecti ineq̈-
<
lb
/>
libus aſſcribant̄̄: tūc illa deuſitas q̄ maiori parti
<
lb
/>
ſubiecti aſſcribit̄̄ plus totū ipſuꝫ ſubiectū denoīat
<
lb
/>
in ꝓportione in qua ſe hñt ille partes ſubiecti ad ī-
<
lb
/>
uicē: vt ſi denſitas vt .4. ſit in vna medietate alicuiꝰ
<
lb
/>
ſubiecti: et tanta denſitas intenſiue ſit in vna quar-
<
lb
/>
ta eiuſdē ſubiecti: tūc in duplo plus denomīat totū
<
lb
/>
ilud ſubiectū denſitas ī medietate quã denſitas in
<
lb
/>
quarta: q2 medietatis ad quartã eſt ꝓportio dupla
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N22DD0
"
xml:space
="
preserve
">Probatur tñ ſecūda pars huiꝰ ꝓpoſitionis (quia
<
lb
/>
prima ex ſe ptꝫ) qm̄ ex poſitione quã iam ſuſtinemꝰ
<
lb
/>
et p̄cedenti notabili recitauimꝰ / ptꝫ / denſitas exi-
<
lb
/>
ſtens in parte ſubiecti in ea ꝓportione minꝰ deno-
<
lb
/>
minat ſuū ſubiectū in qua eſt in minori parte ſubie
<
lb
/>
cti: igr̄ in quacū ꝓportione aliq̈ denſitas per ma-
<
lb
/>
iorem partem alicuius ſubiecti extenditur quã alia
<
lb
/>
em̄ equalis in gradu: in eadē ꝓportione plus ſuum
<
lb
/>
ſubiectū denominat / quod fuit probandum.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N22DE3
">
<
s
xml:id
="
N22DE4
"
xml:space
="
preserve
">Scḋa ꝓpoſitio. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22DE7
"
xml:space
="
preserve
">Qñ inequales denſi
<
lb
/>
tates equalibus partibus ſubtecti inherent: tūc in
<
lb
/>
tenſior denſitas in ea ꝓportione plus denominat
<
lb
/>
totū ſubiectū in qua eſt intenſior. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22DF0
"
xml:space
="
preserve
">Probat̄̄ / qm̄ ſi il-
<
lb
/>
le denſitas eſſent equales in gradu cum inhereant
<
lb
/>
partibus equalibus ipſum equaliter totū denſum
<
lb
/>
denominarēt: vt docet prior pars p̄cedentis cõclu-
<
lb
/>
ſionis: ſed modo vna illaꝝ denſitatū eſt intēſior in
<
lb
/>
f. ꝓportione exempli gratia et ſicut eſt intenſior ita
<
lb
/>
plus denoīat ceteris paribus: igr̄ in f. ꝓportione
<
lb
/>
plus denoīat ꝙ̄ reliqua, et in f. ꝓportione eſt inten-
<
lb
/>
ſior / vt ponitur: igr̄ in ea ꝓportiõe in qua intenſior
<
lb
/>
plus totū ſubiectū denoīat / quod fuit probandum.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N22E05
">
<
s
xml:id
="
N22E06
"
xml:space
="
preserve
">Tertia ꝓpoſitio. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22E09
"
xml:space
="
preserve
">Si inequales den-
<
lb
/>
ſitates in gradu partibus eiuſdē ſubiecti inequali
<
lb
/>
bus accõmodant̄̄, et intenſior maiori parti depute
<
lb
/>
tur remiſſior vero minori: tunc intenſior denſitas
<
lb
/>
plus denominant totū ꝙ̄ remiſſior in ꝓportione cõ-
<
lb
/>
poſita ex ꝓportione partis maioris ad partē mi-
<
lb
/>
norē, et denſitatis intenſioris ad denſitatē remiſſi-
<
lb
/>
orē. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22E1A
"
xml:space
="
preserve
">Exemplū / vt ſi in vna medietate pedalis ponat̄̄
<
lb
/>
denſitas vt .4. et in quarta eiuſdē ponat̄̄ denſitas
<
lb
/>
vt .2. / tūc dico intenſionē exiſtentē in medietate ſub-
<
lb
/>
iecti in quadruplo plus denominare illud ſubiectū
<
lb
/>
denſitate exiſtente in quarta eiuſdē ſubiecti: qm̄ ꝓ-
<
lb
/>
portio illaꝝ partiū et etiã denſitatū eſt dupla et ſic
<
lb
/>
cõpoſita ex illis duplis eſt quadrupla: vt ptꝫ. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22E29
"
xml:space
="
preserve
">Pro
<
lb
/>
batur tñ hec ꝓpoſitio vniuerſaliter: et ſit a. dēſitas
<
lb
/>
intenſior ꝑ maiorē partē extenſa b.o remiſſior ꝑ
<
lb
/>
minorē partē extenſa: tūc a. denſitas denoīat ſub-
<
lb
/>
iectū totale pluſ̄ b. denſitas in ꝓportione cõpoſi-
<
lb
/>
ta ex ꝓportione partis in qua eſt a. ad partē in qua
<
lb
/>
eſt b. q̄ ꝓportio ſit c. et ex ꝓportiõe denſitatis a. ad
<
lb
/>
dēſitatē b. q̄ ꝓportio ſit d. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22E3A
"
xml:space
="
preserve
">Qḋ ſic oſtenditur / q2 ſi a.
<
lb
/>
denſitas eſſet equalis b. denſitati tūc a. plus deno-
<
lb
/>
minaret ſubiectū ꝙ̄ b. in ꝓportione c. q̄ eſt ꝓportio
<
lb
/>
partiū. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22E43
"
xml:space
="
preserve
">vt pꝫ ex ſecūda parte prime cõcluſionis: ſꝫ
<
lb
/>
modo a. eſt intenſior denſitas quam tunc eſſet in d.
<
lb
/>
ꝓportione q̄ eſt ꝓportio illaꝝ denſitatū: igr̄ modo
<
lb
/>
in d. ꝓportione plus denoīat totū quã tūc. </
s
>
<
s
xml:id
="
N22E4C
"
xml:space
="
preserve
">Ptꝫ tñ
<
lb
/>
hec ↄ̨ña / q2 quãto aliqua denſitas eſt intenſior cete
<
lb
/>
ris paribus exiſtēs in aliqua parte ſubiecti, tanto
<
lb
/>
plꝰ facit ad denoīationē ſui ſubiecti vt tenet hec po
<
lb
/>
ſitio: igr̄ nūc a. denſitas plus facit ad denoīationē </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
div
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>